Akdeniz tipi beslenmek demansı yavaşlatıyor

Belleğinizle alakalı meseleler mi başladı? Unutkanlığınız büyük bir problem haline mi geldi? Artık günlük işlerinizi dahi yapamaz vaziyette mısınız? Şayet yanıtınız ‘evet’se demans kapınızda olabilir. Medical Park Gaziosmanpaşa Sağlık Kurumu Nöroloji Uzmanı Dr. Eser Buluş, 65 yaş ve üstü şahıslarda görülen demans başka bir deyişle bunama ile alakalı önemli uyarılarda bulundu: “İçeriğinde alüminyum bulunan kaplar, tencereler ve alüminyum folyo içerisinde pişirilen gıdalardan uzak durun!”

Demans nedir

“Demans” ulus arasında öğrenilen ismiyle “bunama”, dünya popülasyonunun ihtiyarlaması ile süratle yayınlaştı. Hastalığın özellikle 65 yaş ve sonrasında ortaya çıkabildiğini söyleyen Dr. Buluş, tutum bozuklukları, sosyal ve mesleksel etkinliklere ait bozukluklar ve günlük yaşam etkinliklerinde bozulmaların demansın varlığına bir işaret olduğunu belirtti.

Hastalar geçmişte yaşıyor

Bulgular hastalığın düzeyine göre farklılık gösterir. Hafif aşamada adları unutmak, eşyaları koydukları yerleri anımsamakta eforluk sürükleme ve uzak hafıza görece korunmuş olup daha çok yakın hafıza ile alakalı problemler yaşanmaya başlar. Bireyin konuşma ölçüyü giderek eksilir ve özellikle karışık mevzular konuşulurken sözcük bulma güçleşir. Orta aşamada ise hafıza bozukluğu daha ilerlemiş olup daha önceki vakaların da unutulduğu kollanır. Birey-yer-zaman kavramlarında bozulmalar olur ve hasta tanımadığı etraflarda kaybolmaya başlar. Anlama bozuklukları, yanlış anlamalar ve bunlara bağlı olabilecek tutum hataları ve sanrı, varsanı sanrı gibi psikiyatrik bulgular ortaya çıkar. Giyinmede, tuvalet ve banyo ihtiyaçlarının giderilmesinde bağımsızlık giderek eksilir. İleri aşamada ise hasta tamamen geçmişte yaşar, aile azalarını tanıyamayabilir. Konuşma tamamen mevzuyla ilişkisiz hale kazanç ve sonunda tamamen yitirilir. Emelsiz dolaşma, yineleyici hareketler, tedirginlik ve haykırma sık görülür. İdrar ve büyük abdestini yakalayamama da tabloya ilave edilir.

Rehabilitasyonu var mı

Rehabilitasyonda kullanmakta olduğumuz donepezil, rivastigmin, memantin vs gibi değişik gruplarda ilaçlar mevcuttur. Ancak bu ilaçlar hastalığı tamamen iyileştirmez, seyri üzerine tesir ederler. Hastalığın ilerlemesini yavaşlatırlar. Ayrıca hastanın eşlik eden sanrı, varsanı sanrı, tedirginlik, uykusuzluk gibi eşlik eden yakınmaları da varsa bunlara müteveccih de semptomatik rehabilitasyon dediğimiz şikayete müteveccih ilaçlar da mevcuttur.

Alüminyum tencereler demansı etkiliyor

İhtiyarlama süreci başta olmak üzere yaşam süresince beden kütle indeksinin basmakalıp aralıkta yakalanması ve sıhhatli beslenmenin yaşam stiline dönüştürülmesi demans tehlikesinin eksiltilmesinde büyük ehemmiyet taşır. Yaşlı fertler başta olmak üzere demanstan korunmak isteyen fertlerin günlük beslenmelerinde omega-3 yağ asitlerini, polifenol kapsayan gıdaları çay, meyve suyu ve antioksidan vitaminler E-C vitamini başta olmak üzere vitamin alımlarını artırmaları gerekir. Akdeniz tipi beslenme modelinin uygulanması da demanstan korunmaya destekçi olmasının yanı gizeme demans bulguların eksilmesi ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlaması açısından ehemmiyet taşır. Alüminyumun Alzheimer’i tetiklediği düşünülmektedir. Bu sebeple içeriğinde alüminyum bulunan kaplar, tencereler ve alüminyum folyo içerisinde pişilen gıdalardan uzak durun. Alüminyum kapsayan kabartma tozları kullanmayın.

Genetik etmenler tesirli

Özellikle Alzheimer hastalığı olgularının yüzde 5-10 kadarında otozomal hakim dediğimiz bir cins genetik geçiş söz mevzusudur. Bu vaziyette demans bunama tablosu 65 yaş üstünde değil de 40 yaş gibi erken yaşlarda başlar. Ailesinde demans hastası olan biri, gençlik çağlarından itibaren beslenme biçimine, uyku kumpasına, kumpaslı egzersiz yapmaya ve beden kitle indeksine göre tanımlanan kilo vaziyetine dikkat etmelidir. Erken yarıyılda fark ettiği veya yakınları tarafından fark edilen çok yakın tanıdıklarının adlarını unutma, eşyaları koyduğu yerleri bulamama, yapmayı tasarladığı işleri organize edememe veya evin yolunu karıştırma gibi gidişatlarda süre kaybetmeden nöroloji doktora müracaat etmelidir.

Balık ve ceviz harcayın

Akdeniz tipi beslenme önerebileceğimiz bir beslenme tipidir. Doymuş hayvansal yağlardan uzak daha çok doymamış nebatsal kaynaklı yağları harcamak, fazla karbonhidratlı gıdalardan uzak durmak, yağsız kırmızı et, ıspanak başta olmak üzere yeşil yaprakları sebzeler, ceviz ve omega açısından balık tüketimi önerilmektedir.

İyi yatın, bulmaca çözün

Akıl egzersizleri yapmamıza destekçi olan bulmaca çözme, sudoku doldurma veya bireyin yapmaktan neşe aldığı el işlerini yapması önerilebilir. Aynı zamanda haftada 3-4 defa 30-45 dakikalık tempolu yürüyüş yapılması, uyku kumpasına dikkat edilmesi, içki-tütün ve uyarıcı maddelerden uzak durulması, fazla karbonhidratlı ve yağlı gıdalardan da sakınılması önerilir.