Alzheimer hastalarına nasıl davranmak gerekir

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Nörobilim Anabilim Dalı Başkanı ve NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Sağlık Kurumu Nöroloji Uzmanı Prof.Dr. Oğuz Tanrıdağ, Alzheimer hastalığının bireyde bir yandan hafıza, dikkat, dil gibi işlevlerde bozulmaya yol açarken öteki yandan da şahsın kendisiyle ve çevresiyle alakalı algısını bozduğunu ve tutum bozuklukları için zemin yarattığını söyledi.

“Bu zeminde hasta yaşananları aklını yakalayamaz, kendisine söylenilenlere dikkat edemez ve tasasını bütün anlatamaz. Öteki yandan da sosyal norm ve kaidelerden uzaklaşabilir, kendi tavırlarını değerlendiremez ve sorgulayamaz. Çoğu zaman da onları olağan kabul eder” diyen Prof. Dr. Tanrıdağ, Alzheimer hastalarının yakınlarına hastayla bağlantı kurarken bazı vazifeler düştüğünü söyledi. Prof. Dr. Tanrıdağ, şu tekliflerde bulundu:

Hastayla empati kurun

“Her şeyden evvel kendinize şu suali sormalısınız: “Şayet Alzheimer hastası o değil de ben olsaydım nasıl alaka beklerdim? Sevgiyle, kavrayışla, sabırla mı karşılanmak isterdim, yoksa pervasızlık ve barbarlık mı görmek isterdim?

Sabırlı olun

Hastanız anlattıklarınız ya da ondan istedikleriniz mevzusunda basitlikle karmaşaya girebilir. Şayet bu cins bir kasvet seziyorsanız isteklerinizi değişik usullerle anlatmaya çalışmalısınız. Bunları yaparken asla fiziksel bir zorlama içine girmeyin. Bunu yaparken iyi hedefli olsanız dahi onun tarafından kendisini zorlama olarak idrak edilebilir.

Kavrayışlı olun ve tartışmayın

Hastanız 1958 senesinde olduğunu ya da sizin onun annesi olduğunuzu ileri sürebilir. Siz ona 2015 senesinde olduğunuzu ve annesinin de uzunca bir müddet evvel can verdiğini söylemeye kalktığınızda o evvel donakalacak ilerlemiş bir hasta değilse yanlış söylediğini kavrayarak üzülecek ya da ilerlemiş bir hastaysa söylediklerinde ısrarcı olacak ve sizin neden böyle söylediğinizi kavramayacak belki de kızacaktır. Her iki gidişatta da hastayla bağlantınız zafersiz olacaktır. Alzheimer hastalığında kayıt güçlüğü olduğundan siz ona doğruları söylemiş olsanız da o bunları aklını yakalayamayacaktır. Bu bakımdan hastanın yanlışlarının düzenlenmesinin ve bunlar üzerinden hastayla müzakerenin bir verimi yoktur.

Konuştuğu mevzunun tamlığını bozmayın

Hastanızla zaman ve mekan kavramlarını dile getirmeden rahatlıkla konuşmaya çalışın! Şayet o daha öncekilerden bugünmüş gibi söz ediyorsa onunla o konuşmanın içine girerek sürdürün! Konuştuğu mevzunun tamlığını bozmayın. Zaman zaman espiriler yapın !

Beğenmediği şeylere zorlamayın

Hastanızı yapmaktan beğenmediği şeyler mevzusunda zorlamayın! Çoğu hasta yakını bulmaca çözmenin bereketli olacağını düşünerek hastalarını saatler boyu bulmaca yapmaları için zorlamaktadır. Bulmaca çözmenin kanıtlanmış bir verimi ve anlamsal desteği yoktur. Bu bakımdan bu zamanın dışarıda ya da evin içinde müzik dinlemek ya da alaka çekici şeyler izletilerek geçirilmesi hasta için daha uyarıcı olacaktır.

Hastanızın ilaçlarını kendi başına almasına izin vermeyin

Hafif orta düzeyde bulunan çoğu hasta ilaçlarını kumpaslı bir biçimde alabileceği iddiasında bulanabilir. Hatta bu iddia bir kısmı için doğru olabilir. Ancak genel bir ilke olarak unutkanlık ve dikkat azlığı yakınmaları olan hastaların kendi ilaçlarını kendilerinin alması mahzurludur. Bunun dışında bazı hastalar ilaçlarını aldıklarını söyleyerek onları halıların altına gizler ya da çöpe atarlar.

Hastalarınızın yanında huzurevi olasılığından söz etmeyin

Alzheimer hastalığı sırasında yaşanan kayıplar, hastaları evvelden olduğundan daha fazla duygusal ve hassas yapar. Bu sebeple onların geleceğiyle alakalı varsayımları, bir alternatif olarak huzurevi olasılığını onların yanında dile getirmeyin! Bu sözleri dinleyen hastalardan en azından bir kısmı, sizin onların vefatını istediğinizi ya da kendilerinden kurtulma tasarıları yaptığınızı sanabilirler.”