Anneler kardeş kıskançlığına karşı “nötr” kalmalı

Aileye yeni bir kardeşin katılmasıyla çocuklarda görülen kıskançlık duygusu, natürel bir gidişattır. Ancak iyi idarenememesi vaziyetinde çocuğun gelişiminde meselelere yol açabilir. Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Polikliniği’nden Uzman Muayenehane Psikolog Esma Uygun, kıskançlık duygusunun esasında anne sevgisini kaybetme fobisinin uyuduğunu söylüyor ve kıskançlık hallerinde özellikle annelerin “nötr” kalmasını öneriyor.

Uz. Kl. Psk. Esma Uygun, kardeş kıskançlığında annenin tutumlarının tanımlayıcı olduğunu söylüyor. Annelerin ikinci çocuk doğmadan evvel ilk çocuğa bilgi verip hazırlamasının büyük ehemmiyet taşıdığını vurgulayan Psk. Uygun, “Aileler, çoğunlukla bunu son dakikada söylüyor, evvelinde bu konuşmaları yapmaları gerekiyor” dedi.

Kabahatlilik duygusu kıskançlığı pekiştirir

Kardeş kıskançlığında annenin de büyük bir endişe yaşadığını ve çocukların da bunu fark edip, daha çok endişe dinlediğini belirten Psk. Uygun, şu tekliflerde bulundu:

“Annelerin endişelerini eksiltmek için söylediği şeyler çocukları daha çok endişelendiriyor. Bu sebeple annelerin kıskançlık gidişatlarında nötr kalması çok ehemmiyetli. Özellikle 5 yaşından küçük çocuklar annenin tam hislerini, endişelerini surat ifadesinden ve tutumlarından anlar. Şayet çocuğun kardeşine hasar vereceği kaygısı yaşanırsa bu çocuğa sirayet eder ve kabahatlilik duygusu oluşturur. Bu da kıskançlık duygusunu pekiştirir. Bu sebeple annenin çok sakin olması gerekir.”

Kıskançlık duygusu iyi idarenmeli

Kardeş kıskançlığının iyi idarenmesinin çocuğun gelişiminde hayati bir ehemmiyete sahip olduğuna dikkat toplayan Psk. Uygun, kıskançlık duygusunun esasında uyuyan kaybetme fobisini ise şöyle anlattı:

“Yeni kardeş konuta geldiğinde bu taht tartışmasının da başlangıcı sayılabilir. Çocuk, sahip olduğu şeyi kaybetme fobisiyle beraber kendisinin özel ve ehemmiyetli olduğuna dair algıyı yitirme fobisi de yaşar. 12 yaşına kadar çocuklar, kardeşi sebebiyle annesinin kendini hoşlanmayacağını ya da daha az beğeneceğini düşünür. 12 yaşından sonra ise daha doğru bir anlam yürütme hakikatleşir. Şayet anne bu süreci iyi idareyebilirse çocuklar açısından bu ehemmiyetli bir kazanım olur.”

Meselelerini çözmelerine fırsat tanıyın

Ebeveynlerin çocukların aralarındaki meseleleri, tartışarak çözmelerine izin vermeleri gerektiğini belirten Psk. Uygun, “Çocuklar, hakikat yaşamda da bu ve eş meseleleri yaşayacak. Aileler, minik kıskançlıklara göz yumarak, meseleyi çözmelerini gözlemlemesi gerekli. Çocuklara fırsat tanınmalı. Ancak mesele çözülmeyecek noktaya vardığında erişkinler müdahale etmeli” diye konuştu.

Yeni doğana parçalayan vakit büyüğü duygusal olarak yaralıyor

Ebeveynlerin natürel olarak yeni doğan bebekle daha çok ilgilenmek zorunda kaldıklarını dile getiren Psk. Uygun, burada kurulması gereken balansı şöyle aktardı: “Şayet ilk çocuk alakaya çok alıştırıldı ise yeni kardeşin alana getirdiği travma daha fazla olabilir. Yeni doğana vakit ayırırken büyük olan çocuk duygusal olarak umursamama edilmemeli ve onunla nitelikli vakit geçirilmeli. Şayet nitelikli zaman geçirilirse 20 dakika dahi çok tesirlidir.”

Kıskançlık sözcüğünü asla kullanmayın

Ebeveynlerin, çocuğun kardeşine müteveccih duygularını yansıtmasına ve ifade etmesine imkân tanımasının ehemmiyetine değinen Psk. Uygun, “Çocuk 6 aylık kardeşine çimdik atabilir, bu natüreldir. Bu vaziyette çocuğa “haylazsın” gibi şahsiyetine müteveccih söylemlerde bulunulmamalı. Bunun yerine ona “Kardeşine karşı hiddetlisin, bunu kavrıyorum. Şu anda üzüldüğünü görüyorum” gibi duygularını yansıtmasına ve ifade etmesine imkân tanıyan laflar söylenmeli. Ancak asla kıskançlık sözcüğü kullanılmamalı. Ayrıca konuşurken, onun göz hizasına inilmeli. Bunlar çocuğun gevşemesini sağlayacaktır” açıklamasında bulundu.

Rutini bozmayın

Yeni bebek geldiğinde daha önceki rutinlerin bozulmaması gerektiğini söyleyen Psk. Uygun, “Misalin uyku evvelinde beraber kitap okunuyorsa, bundan bırakılması çocukta travma yaratır. Rutin asla bozulmamalı” diye konuştu.

Hemen evvelinde ve sonrasında anaokuluna yollamayın

3 yaş üzerindeki çocukların anaokulu gibi kendi yaşıtları ile beraber olacağı etrafların oluşturulması gerektiğini dile getiren Psk. Uygun, bunun yeni bebeğin doğumundan kısa bir müddet evvel ve sonraya denk getirilmemesi mevzusunda da ebeveynleri uyardı: “Şayet böyle yaparsanız çocuk kendinin konuttan atıldığını ve sevk edildiğini düşünür.”

Kardeşi emanet etmeyin

Ailelere yeni bebeğin bakımı mevzusunda çocuktan minik tefek takviye istemelerini öneri eden Psk. Uygun, çocuğa bu sırada “Sen de ufakken böyleydin. Bak sen geliştin, kendi yemeğini kendi başına yiyebiliyorsun. O da gelişecek senin gibi yapabilecek” denmesinin ve miniklik resimlerini de göstererek geri bildirimde bulunmanın ehemmiyetli olduğunu belirtti.

Mukayese Etme kıskançlığı pekiştiriyor

Uzman Muayenehane Psikolog Esma Uygun, ebeveynlerin farkına varmadan kardeş kıskançlığını pekiştirdiklerini söyleyerek, “Bunlardan biri mukayese etme ve bu olumsuz pekiştirme rekabete yol açıyor. Oysa ki her çocuk farklı ve özeldir. Ebeveynler çocuklarının ayrı ayrı özelliklerinin pekiştirilmesini sağlamalı” biçiminde konuştu.

Büyüğe de hediye alın

Uygun, yalnızca ebeveynlerin değil çocuğun etrafındaki herkesin tutumunun ilk çocuğun yaşadığı duyguları etkilediğini söyledi. Yeni doğan bebeğe hediye alırken, değişik çocuğa “Senin ayakkabının dama atıldı” biçimindeki şakaların çocukta endişeyi artırdığına işaret eden Psk. Uygun, “Yeni doğan bebeğe hediye alınırken, değişik çocuk da unutulmamalı” nasihatinde bulundu.