Bademcik cerahati ve farenjit hakkında öğrenilmesi gerekenler
Bademcik cerahati ve farenjit, kış aylarında diğer aylara göre daha sık karşılaşılan hastalıklar olarak öne çıkıyor. Bulaşıcı olabilen ve kalabalık etraflarda fazla zaman geçirenlerin tehlike grubunda olduğu bu hastalıklar, bedenin bağışıklık sisteminde eforsuzluğa neden olarak bireyin sıhhatini tehdit ediyor. Doğru teşhis ve rehabilitasyonla bu hastalıkların basitçe tesirsiz hale getirilebileceğini ifade eden Emsey Hospital’dan Kulak Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Suat Turgut, mevzuyla alakalı görüşlerini paylaştı.
Bademcik cerahati nedir
Bademcik tıbbi ismiyle tonsil, ağız içinde solunum yolunun başlangıcında bulunan, her iki tarafta birer tane yer alan, bedenin korunma sistemine ait uzuvlardır. Bu uzuvlar, mikropların bakteri ve virüsler ilk olarak yakalandığı yerdir. Beden mukavemetinin düşmesi vaziyetinde bademcik tonsil tarafından yakalanan mikroplar, bu uzuv tarafından yok edilemez ve uzvu hasta eder.
Bademcik irininin bulguları
Bademcik dokusu iltihaplanınca, mikroplara ait zehirli maddelerin kana karışması sonrası bedende bazı bulgular ortaya çıkar. Bu bulgular; ateş, boğaz ağrısı, halsizlik, bedende yaygın adale ağrısı, iştahsızlık olarak sayılabilir. Bunun yanında, bademciklerin iltihaplanmasına bağlı olarak ağızda tat bozukluğu ve makûs koku da ortaya çıkar.
Bademcik cerahati nasıl bulaşır
Bademciklerin iltihaplanması genellikle beden mukavemetinin düşmesi, fazla bitkinlik, fazla fiziksel egzersiz, uykusuzluk, eksik beslenme gibi vaziyetlerde ortaya çıkar. Bu gibi vaziyetlerde, bedende hasarsız olan fırsatçı bakteriler enfeksiyona yol açar. Ayrıca enfeksiyona tutulmuş bir bireyden de derisel temas veya damlacık enfeksiyonu biçiminde bulaşma olabilir. Bulaşma, genellikle eller yoluyla olur. Hasta şahısların ellerine temas edilmesiyle hastalık bulaşır.
Bademcik cerahati rehabilitasyonu
Bademcik rehabilitasyonu, bedenin kendi korunma mekanizmasını kuvvetlendirmekle başlar. Bunun için yatak istirahati, yeterli akışkan alımı ve beslenme ön koşuldur. Ateş olduğunda ılık suyla duş almak, bedene içki ve soğuk su ile nemlendirilmiş pamuk ve kompreslerin uygulanması işe bereket. Bunlar yeterli olmazsa, ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik rehabilitasyonları gerekebilir. Tablonun ağır olduğu bademciklerin fazla irinle şişmesi, hava yolunu kapatması neticeyi ağızdan beslenme efor olabilir. Bu gibi vaziyetlerde sağlık kurumuna uyunması, serum ve antibiyotik rehabilitasyonu yapılması gerekebilir.
Ne zaman operasyon gerekir
Bedenin korunma uzvu olan bademcikler tonsiller sık enfeksiyon geçirmesi neticeyi, mikropların yerleştiği, koruma işlevi kaybeden bir uzuv haline kazanç. Beden mukavemetinin düştüğü her anda iltihaplanır ve bedende bir hayli uzvun hasta olmasına yol açabilir. Bademcikte üreyen mikroplar eklemlere dağılarak eklem romatizmasına, böbreklere dağılarak böbrek irinlerine, en riskli olarak da kalp kapakçıklarına ve çeperine dağılarak kalp cerahatine yola açabilir.
Bu tehlikelerden dolayı yılda 5-6 kereden fazla bademcik cerahati geçirme vaziyetinde hastalara operasyon öneririz. Çocuklarda da genellikle 3 yaşın altında operasyon önerilmez. Ancak sık bademcik enfeksiyonu geçirme yanında, bademciklerin fazla gelişmesine bağlı olarak horlama, uykuda soluk kesilmesi gibi uyku apnesi hastalığı bulguları varsa, 3 yaşın altında da operasyon yapılabilir. Ancak genellikle 3 yaş, operasyon için alt hudut kabul edilir.
Bademcikler alınınca bağışıklık sistemi cılızlar mı
Bademcikler alınınca, bedenin korunma mekanizması zayıflamaz. Yapılan bilimsel çalışmalarla bu ispatlanmıştır. Korunma sistemine ait hormonlarda hiç bir eksilme olmaz. Üst solunum yolunda, Waldeyer halkası ismi verilen bademcik dokusuna eş dokular mevcuttur. Bunlar üst solunum yolunu daire biçiminde etraflar. Dil kökünde genizde bademcik dokuları vardır. Bademcik dokusu alınınca, bunlar görevi kompanze ederek üstlenir ve bedende bademciklerin yetersizliği sezilmez.
Alınan bademcikler yine gelişir mi
Bademcikler tamamen alınınca yine gelişmez. Ancak bademcik tamamen alınmazsa, parça vazgeçilirse tekerrür gelişebilir.
Farenjit nedir
Farenjit, bademcik cerahatinden değişik bir vaziyettir. Bademcik cerahatine göre daha hafiftir. Hastalar çoğunlukla bademcik cerahatiyle karıştırır ve hekimleri yanlış yönlendirir. Bu sebeple de afaki bademcik operasyonlarına yol açabilirler. Bu gibi vaziyetlerde, operasyondan sonra şikayetler daha da çoğalır. Farenjit, üst yutak bölgesinin farenks irinidir. Boğazda yanma, kesilme stilinde ağrı, kesintisiz boğazda gıcık ve takılma hissi oluşur. Hastalar kesintisiz olarak bu rahatsızlığı ortadan kaldırmak için, boğaz kazıma ve arınma hareketi yapar. Soğuk, sıcak ve baharatlı yiyecekleri alınca rahatsızlık çoğalır.
Farenjit nasıl rehabilitasyon edilir
Bazen farenjit, reflü hastalığı ile birlikte görülür. Reflü hastalığı rehabilitasyon edilince, farenjit de düzelir. Bu sebeple, kronik farenjiti olanların mide ve yemek borusunu hakimiyet ettirmeleri, mide kapakçığındaki probleme bağlı reflü hastalığı varsa öncelikle bunu rehabilitasyon ettirmeleri gerekir. Alerjik bünyelerde de farenjit tablosu ortaya çıkabilir. Bu gidişatta, yukarda sayılan bulgulara ilave olarak boğazda ve damakta kaşıntı hissi olur. Şayet alerji tespit edilirse, evvel alerji rehabilitasyonu hastalığın iyileşmesini sağlayabilir. Ayrıca burun ve sinüslerdeki i problemlere bağlı olarak kesintisiz ağız solunumu yapma da farenjite zemin hazırlayabilir. Farenjit bulguları olanların, burun ve sinüslerinin hakimiyet ettirmelerinde fayda vardır.
Farenjit rehabilitasyonu hastalığa neden olan burun kemik çarpıklığı, sinüzit, alerji ve reflü gibi gidişatlar varsa bunların rehabilitasyon edilmesiyle başlar. Farenjit rehabilitasyonunda fazla sıcak ve soğuk, baharatlı besinlerden sakınma önerilir. Bunun yanında, boğaz kültürü ile bakteri tespit edilen hastalarda antibiyotik rehabilitasyonları, bunun yanında boğazı gevşetici pastiller ve ağrı kesiciler yararlı olur. Sigara içen hastaların bu alışkanlığı vazgeçmeleri hastalığın rehabilitasyonuna pozitif tesir eder. Tozlu ve hava lekeliliği olan civarlardan da uzak durmak gerekir.
Bademcik cerahati ve farenjit hangi yollarla bulaşır
Tam enfeksiyon hastalıklarda en besbelli bulaşma yolu ellerdir. Yapılan çalışmalarda, el yıkayarak %60-70 oranında enfeksiyonlardan korunabildiği gösterilmiştir. Hasta şahısların salgılarındaki mikroplar ellere bulaşır ve bu yolla dağılır. Ayrıca öksürük balgam ve damlacık yoluyla da bulaşma olabilir. Ancak bu yolla bulaşma daha azdır. Bunun yanında, yeterli dinlenme ve beslenme de hastalıklardan korunmada ehemmiyetlidir. El yıkamanın enfeksiyon hastalıklarında gözetici tesiri yapılan bilimsel çalışmalarda kesin olarak gösterilmiştir.