Baş dönmesini iyileştiren manevra

Baş dönmesi akla tansiyon veya başka nörolojik hastalıkları getirir. Vertigo denilen hakikat baş dönmesi, bireyin çevresindeki eşyaların dönmesi ya da bireyin kendisini eşyalar çevresinde dönüyormuş gibi sezmesidir. Bu bütün anlamıyla bir dönme sanrıyı başka bir deyişle yanılsamasıdır. Cemiyette baş dönmesi olarak yakınılan duygu her zaman vertigo olmayıp, denge bozukluğu da olabilir. Denge bozukluğu pek çok nedene bağlı olabilirken vertigo genellikle hastayı çok huzursuz eder, hatta uykudan dahi uyandırabilir. Medical Park Gaziosmanpaşa Sağlık Kurumu Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Murat Haluk Özkul, hastalıkla alakalı şunları anlattı;

51-57 yaş aralığında görülüyor

Cemiyette en sık tesadüfülen vertigo nedeni ‘kristallerin kayması ya da yer değiştirmesi’ diye öğrenilen bir iç kulak hastalığıdır. Ülkemizde her sene vasati 1 milyon etrafında yeni hasta bu hastalığa tutulmaktadır. Bayanların yüzde 3,2’si, erkeklerin ise yüzde 1,6’sı yaşamları süresince bu hastalığa tutulma tehlikesine sahiptir. Bayanlar erkeklere göre yüzde 64 daha fazla bu tip baş dönmesi yaşarlar. Yaşla beraber görülme sıklığı da çoğalır. Vasati 51-57 yaş aralığında daha sık görülür. 35 yaş altında neredeyse hiç görülmez. İç kulak nedenli baş dönmelerinin yarısı bu tip kristallerin yer değiştirmesine bağlıdır. 5 sene içinde yineleme ihtimali yüzde 50’dir. Hastaların yarısı baş dönmesi hücumları arasında balanssızlık yaşarlar. Hücumların büyük çoğunluğu dönme sanrıyı başka bir deyişle hakikat vertigo biçiminde olurken yüzde 14’lük bir hasta gurubu sadece balanssızlık tarif eder. Neredeyse tam hastalar saldırılarını yatakta yaşadıklarını söyler.

Tanı düzeyi çok ehemmiyetli

Vertigo ve denge mevzusunda uzmanlaşmış muayenehanelerde iç kulak kristallerinin yer değiştirmesine bağlı baş dönmeleri detaylı bir öykü ve denge testlerinden sonra anlaşılır. Lüzumlu hastalara beyin MR görüntülemesi yapılabilirse de ek bulguların olması gidişatında hastalığın tanınmasından çok ayırıcı tanısında faydayı olur. Hastanın hangi baş pozisyonunda vertigo hücumu geçirdiği tespit etilir. Bu hamle, test sırasında hastanın şiddetli baş dönmesi yakınması yanında bulantı ve hatta kusma dahi ortaya çıkabilir. Bu vaziyetin yaşanabileceği test evveli hasta ve hasta yakınlarına anlatılarak telaş edilecek bir vaziyet olmayacağı, hamlenin 20-30 saniye süreceği söylenmelidir. Kusma olasılığına rağmen önlem alınması uygun olur. Bel ve boyun fıtığı olan hastalara test sırasında baş döndürme ve beden pozisyonları itinayla uygulanmalıdır. Uzman şahıs test sırasında hastaya gözlerini sarih yakalaması gerektiğini söylemelidir. Hamle sırasında hastanın gözlerindeki atlayıcı hareketler nistagmus dikkatle kollanmalı, gerekirse kaydolunmalıdır. Bu emelle özel makineler kullanılabilir.

İyileştiren manevra

Hasta iç kulak ve hasta yarım daire kanalı tanımlandıktan sonra, iç kulaktaki yerlerinden kopup özgür yüzen kristaller, başa emin pozisyonlar verilerek kanallardan uzaklaştırmaya çalışılır. Bu hareketlere, kısaca ‘manevra’ ismi verilir. Manevra sonrası hasta süratle iyileşir. Evvelden kendisini rahatsız eden baş hareketlerini korkmadan yapar ve başının dönmediğini fark eder. Manevra sonrasında önlem emelli hastanın başının bir zaman yere paralel gelmemesini, başka bir deyişle kundurasını bağlarken gövdesiyle eğilmemesini, yatakta uyurken yüksek yastıkta yatmasını öneren veren uzmanlar vardır. Rastgele bir ilaç verilmediği gibi, perhiz kısıtlaması da yapılmaz. Hasta günlük etkinliğini korkmadan yapması mevzusunda heveslendirilmelidir. Çünkü hastalar vertigo saldırılarının fobisini aniden atamayabilirler. Aylarca hatta senelerce yanlış ilaç kullanan hastalar olabilir. Baş dönmeleri geçmediği halde ilaca psikolojik bağımlılıkları oluşabilir.