Cep telefonunu doğru kullanmak beyni geliştiriyor

Beyni verimli bir biçimde kullanmak ve hastalıklardan korunmak için özellikle beyin işlevlerini üst seviyede yakalamak ehemmiyetli. Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Kısmı Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, “Sağlıklı beslenme, vakalara ve konuşmalara dikkat yoğunlaştırma ve konsantrasyon, fiziksel olarak etkin olma ve etkinlikleri devam ettirme, sosyalleşme ve dost grup ve buluşmalarına etkin olarak katılma, yeterli ve aktif bir uykuya sahip olma, okuma ve bilmeye devam etme ve vakalara pozitif yanaşma gibi tavırlar beynin daha verimli kullanılmasını sağlar. Ayrıca uslu telefonlar da doğru kullanıldığında beyne faydalı olabilir” açıklamasında bulundu.

Beyin gelişiminde bir hayli etkenin ehemmiyetli rolü var. Balanslı beslenmenin ehemmiyetini vurgulayan Prof. Dr. Kütükçü, “Bunun yanında netlikle proteinden zengin ve omega 3 takviyeli bir perhiz olmalı. Özellikle fazla yağlı ve hazır besinler hem obeziteyi artırarak hem de insülin mukavemeti yaratarak erken yarıyılda demans büyümesine neden olur. Bedenin öteki kısımlarından da evvel beyinde insülin mukavemetinin oluştuğu ve bunun da demans için erken bir göstergeç olduğu son zamanlarda tespit etilen yeni bilgilerden biri. Bu sebeple yağlı ve şeker yüklü bir beslenme beyne erkenden hasar verir” ifadelerini kullandı.

Alzheimer geni olsa dahi hastalığın kesin olarak çıkacağı anlamına gelmez

Son yarıyılda sık tesadüfülen Alzheimer hastalığının genetik güzergahını vurgulayan Prof. Dr. Kütükçü, “Alzheimer’ın genetik güzergahı iki biçimdedir. Ailesel Alzheimer hastalığı, olayların yüzde beşten azını oluştururken, bu genleri taşıyanlar 50 yaşından evvel hastalığa tutulur ve süratle makûslaşırlar. Öteki sık görülen Alzheimer hastalığı ise sporadik denilen biçimdir ve bu şahıslardan ailesinde Alzheimer hastalığı olanlardan, Apo E4 geni taşıyanların hastalığa tutulma tehlikeyi popülasyonun öteki kısmı olan APO E2 ve E3 taşıyıcılarından daha fazladır. Yeniden de bu genin varlığı hastalığın kesin ortaya çıkacağı anlamına gelmez. Hastalık daha fazla olarak beslenme, kolesterol yüksekliği, D vitamini yetersizliği, hipertansiyon, diyabet gibi değiştirilebilir etkenlerle ilişkili görünmektedir. Hastanın kognitif güzergahtan birikimi ve kendini etkin yakalayıp yakalamaması ve en ehemmiyetlisi de beden egzersizinin azlığı genetik tehlikeye göre daha fazla tesirler” biçiminde konuştu.

Uyku apnesi olanlar dikkat

Fiziksel egzersizin, Alzheimer’ın önüne geçilmesinde en ehemmiyetli faktör olduğunu belirten Prof. Dr. Kütükçü, “Hatta bir vakit kumpaslı egzersiz ile beyindeki farklılıkların dahi bir ölçü geri dönebildiği gösteriliyor. Beslenme ve hayat stili açısından son zamanlarda en çok dikkati sürükleyen Alzheimer ile ilişkili gidişatlar, obezite ve diyabet, hatta insülin mukavemetidir. Zati bu gidişatlar birbiri ile çok iletişimli, obezite ise insülin mukavemetinin en ehemmiyetli etmenidir. Beslenme açısından kolesterol yüksekliği ehemmiyetli bir tehlike iken Akdeniz tipi beslenme stilinde Alzheimer’ın daha az görüldüğü tespit etilmiştir. Beslenme ve hayat stilinde son zamanlarda dikkat toplayan bir faktör de D vitamini. Noksanlığında keskin oranda Alzheimer tipi demansta çoğalış gösterilmiş. Ayrıca uyku da çok ehemmiyetli. Yeterli ve aktif bir uyku yatılmadığında özellikle de obez bireylerde demans ihtimali çoğalıyor. Derin uyku yarıyılı yatılmadığında, başka bir deyişle uyku apnesi gibi uykunun derinleşmesini bozan gidişatlarda bir vakit sonra Alzheimer hastalığı ortaya çıkıyor. Natürel tuzdan zengin perhiz ve hipertansiyon da demansı artıran faktörlerden biri. Omega 3’ün ise gözetici olduğu uzun zamandır öğreniliyor. Bu sebeple balık ve zeytinyağı ağırlıklı Akdeniz tipi perhiz çok daha sağlıklı bir beyin için zorunlu gibi görünüyor” dedi.

Uslu telefonu doğru kullanmak bereketli

Beyni etkin yakalamak için beden gibi beyni de çalıştırmanın ehemmiyetine değinen Prof. Dr. Kütükçü, “Buna ‘kognitif reserv’ sınıyor. Başka Bir Deyişle demans sosyokültürel seviye yükseldikçe ve eğitim çoğaldıkça daha az görülüyor. Natürel ki bu noktada beynimizi etkin yakalamak için aralıksız anekdot almak yerine usta yakalamaya çalışmak iyi bir şey. Bence uslu telefon ya da bilgisayar kullanımı bu açıdan doğru kullanıldığında makûs değil aksine aralıksız irtibat ve bilme halinde olmak isteyen biri için faydalı dahi olabilir. Başka Bir Deyişle yeniden bu bireyin, bu gibi aletleri nasıl kullandığı ile ilişkili. Bu aletleri aralıksız monoton oyunlar oynamak için kullanıyorsanız, beyninizi geliştiremezsiniz natürel ki. Ama yaşlı bir şahıs bilgisayar kullanabiliyor ve dostları ile etkin kalmasını sağlıyorsa bence teknoloji bu anlamda çok bereketli. Zati bizim demans için miktarlarımızdan biri de bireyin teknolojik büyümeleri kullanıp kullanamamasıdır” biçiminde konuştu.