Ciltteki kaşıntıları görmezden gelmeyin

Acıbadem Fulya Sağlık Kurumu Ten ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Prof. Dr. Sedat Akdeniz, kaşıntının altında ten hastalıklarından diyabete, karaciğer hastalıklarından psikiyatrik hastalıklara dek ehemmiyetli nedenler uyuyabildiğini belirtirken “Kaşıntının en şiddetli olduğu zaman dilimi, yeri ve eşlik eden belirtiler kaşıntının sebebi ile alakalı ehemmiyetli ipuçları verebilir. Kaşıntıyla müracaat eten hastayı detaylı değerlendirmek gerekir. Kaşıntının ne zaman başladığı oldukça ehemmiyetlidir. Etrafsal etmenlerdeki başkalaşım, kullanılan ilaçlar, besinler, deterjanlar ve alerjenlerle ilişkili olup olmadığı incelenmelidir” diyor. Prof. Dr. Sedat Akdeniz ciltte kaşıntının 9 sebebini anlattı, ipuçlarına müteveccih bilgiler verdi.

Ten hastalıkları

Çocukluk yarıyılında başlayan ve senelerce devam edebilen atopik egzama kaşıntılı, yineleyen bir ten hastalığı. Bu sebeple ufakken ‘geçti’ diye bakılan atopik egzama, erişkinlik ve yaşlılık yarıyılında da sık sık bireyin karşısına çıkabiliyor. Tene temas eden alerjenler, deterjanlar, mantar hastalıkları ve uyuz kaşıntıya neden olabilirken, tenin kuruması da kaşıntı gelişiminde ehemmiyetli bir neden. Kuru hava ve fazla banyo yapma alışkanlığı tende kurumaya neden olabiliyor.

Karaciğer hastalıkları

Karaciğer hastalıkları, safra kesesi tıkanıklığı, siroz, hepatit ve pankreas hastalıkları kaşıntıya neden olabiliyor. Karaciğer hastalıklarına bağlı büyüyen kaşıntıda sırt, en sık kaşınan bölge. Kaşıntının şiddeti gündüz, geceye göre daha fazla olurken, kış aylarını çoğalıyor. Kaşıntı giderici ilaçlar tesirli olamıyor. Kolestatik karaciğer hastalığında ise kaşıntı akşam saatlerinde en üst seviyeye erişiyor. El içi ve ayak tabanında kaşıntı temel belirti olup, bazen tüm bedende yaygın görülebiliyor.

Diyabet

Diyabet teni kuruturken kaşıntıya neden oluyor. Bazı olgularda kaşıntı diyabet tanısı konulmadan evvel başlayabiliyor. Kan şeker seviyelerinin banal hudutlara gelmesi ile kaşıntı eksiliyor ya da kayboluyor. Yineleyen ve rehabilitasyona mukavemetli mantar enfeksiyonlarında kesinlikle diyabetin incelenmesi gerekiyor.

Tiroit hastalıkları

Prof. Dr. Sedat Akdeniz “Tiroit antikorları kaşıntının ehemmiyetli bir sebebi olduğu için, tiroit hastalığı da kaşıntıya neden olmaktadır. İster hipertiroidi ister hipotiroidi olsun tiroit hastalıklarının rehabilitasyon edilmesi ile olguların çoğunda bariz iyileşme sağlanır” diyor.

Böbrek hastalıkları

Kronik böbrek hastalığı ve diyaliz olgularının yüzde 90’ında kaşıntı büyüyor. Diyaliz hastalarında en ehemmiyetli neden; ten kuruluğu ile beraber kalsiyum, magnezyum ve fosfor balansının bozulması.

Asap sitemi hastalıkları

Asap lifleri ve beyin hücrelerinde alana gelen zarar tende kızarıklık olmadan kaşıntıya neden oluyor. Kaşıntı birden fazla asapsal zarara neden olan hastalıklarla ilişkili olabiliyor. Bazen MS Multiple Skleroz ve beyin uru da kaşıntı oluşturabiliyor. Felç veya inme denilen beyin kanamalarından sonra nörojenik kaşıntı büyüyebiliyor.

Psikiyatrik nedenler

Kaşıntı birden fazla psikiyatrik hastalıkla beraber görülüyor. Kronik kaşıntılı hastaların yüzde 70’inde demans bunama, şizofreni, şahsi bozukluklar, primer depresif hastalık ve tavır bozuklukları gibi en az bir hastalık ile birliktelik kollanıyor. Ancak kaşıntının bu hastalıkların sebebi ya da neticeyi olup olmadığı tartışılıyor.

Kanser

Bazı kan hastalıklarının ilk belirtilerinden biri kaşıntı olabilirken, ten lenfomasının en ehemmiyetli belirtilerinden birini oluşturuyor. Kanser hastalıkları ile ilişkili kaşıntı rehabilitasyona mukavemetli oluyor veya yeterli cevap vermiyor. Yetişkin yarıyılda başlayan egzamalar löseminin başlangıç belirtileri olabiliyor.

İlaçlara bağlı büyüyen kaşıntı

Ten ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Prof. Dr. Sedat Akdeniz “Kullanılan bazı ilaçlar karaciğer, böbrek işlevlerini bozarak dolaylı olarak kaşıntıya neden olurlar. Hipertansiyon rehabilitasyonunda, kalp ritim bozukluğu rehabilitasyonunda kullanılan bazı ilaçların yanı gizeme, bazı antibiyotikler, pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar ve bazı antidepresanlar da kaşıntıya neden olabilmektedir.” diyor.

Kaşıntıda 8 ipucu

– Gece artan kaşıntı; ten ve asalak enfeksiyonları, yatak ve örtülerin tahriş edici tesirine bağlı büyüyebilir.

– Kaşıntıya; çok su içme ve çok idrara çıkma eşlik ediyorsa diyabetin habercisi olabilir.

– Kasıkta başlayan ve kızarıklığın eşlik ettiği kaşıntılarda mantar hastalığı düşünülmeli.

– Anal bölgede daha yoğun sezilen kaşıntıda asalak ve basur incelenmeli.

– Kaşıntıya anksiyete, çarpıntı veya saçlarda seyrelme eşlik ediyorsa hipertiroidi belirtisi olabilir.

– Kaşıntıya eşlik eden halsizlik ve bitkinlik hipotiroidi olabilir.

– Kaşıntı ile beraber tende ve gözlerde sararma, karın sızısı ve kabarıklık, idrar renginde koyulaşma karaciğer hastalığına bağlı olabilir.

– Kilo kaybı, ten renginin koyulaşmasına eşlik eden kaşıntılarda kanser incelenmeli.