Çocuğunuz konuşamıyorsa neler yapabilirsiniz

Çocuklar neden konuşamıyor, bu yarıyıl “Çocuklarda konuşamama salgını” ile karşı karşıya mıyız, çocuklarımızın konuşmasını nasıl destekleyebiliriz, aileler bu konuda neler yapabilir? İşte bu suallerin yanıtını uzun seneler Amerika’da bu konuda eğitim almış ve orada çalışmalar yapmış olan New York Eyaleti Çalışma Lisanslı Dil ve Konuşma Terapisti Ümmühan Erkoç ehemmiyetli bilgiler verdi.

“2025’te çocukların yarısı otizmli olacak”

Erkoç “Konuşma gecikmesi kendi başına görülebildiği gibi otizm gibi birçok sebebe ve hastalığa bağlı olarak da görülebiliyor. Dünyanın en sihirk ve saygın bilimsel araştırma kurumlarından MIT’de görev yapan araştırma görevlisi Dr. Stephanie Seneff’in yayınladığı araştırma neticelerinde çoğalış bu süratle giderse 2025 senesinde çocukların yarısının otizmli olacağının belirtildiğini ifade eden Ümmühan Erkoç, laflarına şöyle devam ediyor: “Otizmin laflık anlamı ‘içe kapanmak’ demektir. Üzerine sayfalarca yazı yazabileceğimiz bir konudur. Otizmin sebebi ile alakalı son araştırmalar hakkında ailelerin detaylı bilgi edinebilmeleri için Colombia Üniversitesi’nde görevli analist Dr. Wendy K. Chung’ın bu konu ile alakalı videosunu internetten izlemelerini öneririm. Dr. Wendy Chung ‘Autism — what we know’ isimli konuşmasında otizmin oluşmasında genetiğin de bir faktör olduğuna dair bilimsel bilgiler olduğundan bahsediyor. Tüm dünyada ve özellikle bu konuda altın standardı elinde bulunduran Amerika’da kullanılan en aktüel rehabilitasyon tekniklerini yakından takip ederek bu teknikleri biz burada, Türkiye’de de uyguluyoruz ve hoş ilerlemeler kaydediyoruz. Otizm tanısı alan çocuklarımızda erken müdahale ile yaşıtlarınının dil gelişim seviyesini yakalayanlar çok oldu.

Bu yazıda ailelerin çocuklarının akranlarına göre ne vaziyette olduğunu kavrayabilmeleri için birkaç ehemmiyetli mihenk taşından bahsedeceğim. Aileler çocuklarının konuşmasının geride olduğunu fark ettiklerinde bir an evvel bir dil ve konuşma terapistine müracaat etmeliler” dedi.

Rehabilitasyona erken başlanmalı

Erkoç konuşma problemlerinde erken müdahalenin önemini vurgulayarak: “Erken müdahale, çocukların gelişimindeki gecikmeyi erkenden fark edip gecikmeyi temkinek için çocuğun yaşı gelişmeden, ikincil problemler oluşmadan örn.,psikolojik, tavırsal ve özellikle 0-3 yaş aralığındaki muazzam beyin gelişiminin olduğu yarıyılı kaçırmadan rehabilitasyon sürecine başlamak demektir. Rehabilitasyona erken başlanırsa hem çocuğun akranlarına yetişmesi için bir fırsat doğar hem de beynin en süratli büyüdüğü bu yarıyılda eğitim daha süratli ve daha etkin bir şekilde verilebilir” şeklinde konuştu.

Gecikme olduğunu nasıl anlarsınız

“Şehirk anlamlı kelime 1. yaşta üretilir. 18 aylık çocuğun söyleyebildiği kelime haznesi 50’ye erişir. 2 yaş etrafında çocuklar 300 kelime haznesine sahip olurlar ve iki kelimeyi yan yana getirip “Baba gel, anne ver” gibi kolay tümceler kurmaya başlarlar. Üç yaşına gelen çocuklar 1000 kelimeye kadar söyleyebilir; üç, dört kelimelik kısa tümceler kurabilirler. Kolay birkaç tümceden oluşan hikâyeler anlatabilirler. Şehirk 3 yaşa kadar çocukların konuşmasında bir gecikme olup olmadığını bu noktalara dikkat ederek kavrayabiliriz.”

Tablet tv ve telefondan uzak tutun

Peki çocuklarımızın konuşma gelişimini desteklemek için neler yapmalıyız ve neler yapmamalıyız? Ümmühan Erkoç bu konuda da ehemmiyetli bilgiler verdi: “Amerikan Pediatri Akademisi’nin APA ‘Dil Gelişimi ve Konuşma Hünerleri’ başlıklı makalesinde küçük çocukların konuşma gelişiminin negatif etkilenmemesi için televizyon, akıllı telefon, tablet gibi ekranlı elektronik makineleri kullanmaları yerine anne babalarıyla etkileşim içinde oyunoynamaları nasihat ediliyor. Çocukların ellerindeki telefona, tablete veya televizyona hipnotize olmuş gibi baktığı anlar çocuğun hasar görmeye başladığının bir işareti olarak anlaşılmalı. Anne ve babalar çocuklarıyla daha çok zaman geçirmeli, onlarla oyunlar oynamalı, konuşmalılar.

Çocuklarla onların kavrayabileceği dilde kolay kelimeler seçilerek, ve kolay tümceler kullanılarak konuşulmalı. Onlarla çocuk şarkıları dinleyelim, şarkılar arasında hayvan seslerini soralım. Konutumuza hayvanları, meyveleri, sebzeleri kapsayan yapbozlar alalım. Bunlarla oynayalım. Çocuklarla reyin oynarken onlarla göz kontağı kurmaya çalışalım. İşaret etme ve ses- kelime taklidi yeteneklerine çalışalım. Konutta bir bakıcı varsa çocuğu gün boyu televizyon karşısında bırakmadığından, onunla oyunlar oynadığından aileler emin olsunlar. Çocuklarımızı organik beslemeye çalışalım. Yapay yiyeceklerden en azından 3 yaşına kadar uzak yakalamaya çalışalım. Bunları yapmamıza karşın hâlâ konuşmalarında gecikme olduğunu düşünüyorsak bir an evvel bir uzmana müracaat etmeliyiz.”