Çocuğunuzun uyku eğitimi için bu 6 maddeyi uygulayın

Anne babaların çocuk yetiştirirken eforluk yaşadığı mevzulardan biri çocuğun uyku kumpası ve alışkanlıklarıdır. Pek çok ailede çocuğun odasını ayırmak ve çocuğa kendi başına geçime alışkanlığı kazandırmak büyük bir çabaya dönüşür.

Peki, bu mevzuda doğru olan nedir? Çocukla birlikte yatmak mı yoksa odaları ayırmak mı gerekir? Yalnız yatamayan çocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır? Liv Hospital Muayenehane Psikoloji Uzmanı Ceren Aydın anlattı.

Gerektiğinde mutlakka destek alın

Pek çok ebeveyn çocuğun odasını ayırma ve yalnız yattırma mevzusunda uzmanlara müracaat etiyor. Uzmanlar arasında ise zaman zaman mevzuyla alakalı fikir ayrılıkları olması dikkat topluyor. Bu sebeple, en çok merak edilen suallere göz atmadan evvel, belirtmek gerekir ki her aile ve bebek için geçerli tek bir doğru cevaptan bahsetmek pek de olası değil. Çocuğun huyu, gereksinimleri, ailenin içinde bulunduğu şartlar, kültürel faktörler ve klasik dışı örn. hastlalık vb. gidişatlar gibi pek çok etken bu suallere verilecek yanıtları şekillendiriyor. Ve bu sebeple en sıhhatlisi, ayrıntılı bir değerlendirme ve gerektiğinde uzman dayanağına müracaat etmek olacaktır.

Çocuklar neden ebeveynleriyle yatmak istiyor

Bebeklik yarıyılı çocuğun gelişimi için en kritik düzeylerden biridir. Korunmasız ve bağımlı olarak dünyaya gelen bebek, girdiği etkileşimler sayesinde kendini, öbürlerini ve dünyayı keşfeder, bilir. Bu süreçte temel bakım veren figüre ki bu çoğunlukla annedir bağımlıdır. Yaşamda kalmak, güvende sezmek, yatışmak, dünyayı tanımak ve idrak etmek için ebeveynlerine lüzum dinler.

İlerleyen yarıyıllarda bu tabloya farklı nedenler ilave edilebilir. Travmatik tecrübeler, fobiler, ehemmiyetli yaşamsal tecrübeler anaokuluna başlamak, konuta hırsız girmesi, kardeş doğumu vb. gibi pek çok etken çocuğun ebeveyni ile uyuma isteğini tetikleyebilir. Anne, bebeğin gereksinimleri karşısında ne kadar duyarlı ve meblağlıysa, bebeğine alaka, yakınlık ve sıcaklık duygularını ne miktarda iyi iletebiliyorsa bebek de kendini bir o kadar bedelli, dünyayı ve değişik insanları ise pozitif algılar. Temel fizyolojik lüzumlardan biri olan uyku esnasında, annenin, bebeğinin yanında olması, ona değmesi, varlığını sezdirmesi, bebeğin annenin sıcaklığını duyumsaması işte bu ilişki niteliğini yükselterek bebekte tehlikesiz bağlanma büyümesine katkı sağlar. Uzun vadede, bu tehlikesiz bağlanma, psikolojik iyilik halinden, gelişmiş problem çözme kabiliyetlerine, akademik zaferden sıhhatli kişilerarası ilişkilere kadar çok rakamda değişkenle pozitif bir ilişki gösterir. Bir değişik artısı, annenin yanı başındaki bebeği emzirmesi daha kolay olduğundan, uyku niteliğinin iyileşmesi olabilir.

Bunun yanında fiziksel yakınlık bebeğe daha acele ulaşmayı, dolayısı ile bebeğin yaşadığı stres zamanını kısaltmayı sağlayabilir. Ek olarak beraber yatmak muhtelif kaygılarla boğuşan yeni anneleri gevşeten ve güvende sezdiren bir seçimdir. Bununla beraber elbette ki beraber geçime tutumu birliktesi ehemmiyetli birtakım negatiflikleri de getirebilir. Bebek açısından değerlendirdiğimizde bu negatifliklerin en başında aynı yatağı paylaşma halinde bebeğin farkında olmadan ezilmesi, yere düşmesi, boğulması gibi hayati tehlikeleri belirtmek gerekir. Bu sebeplerle de aynı yatak yerine anneye yakın bir beşikte yattırmak çok daha sıhhatli bir seçimdir.

İkincisi, bazı analistlere göre beraber yatmak, ayrışma-fertselleşme sürecine müteveccih bir tehdit oluşturmakta ve çocuğun fertselleşmesini güçleştirmektedir. Oysaki yaşam boyu devam eden gelişim sürecinde yerine getirilmesi gereken ehemmiyetli gelişimsel görevlerden biri de ebeveynden ayrışma ve fertselleşmedir. Bu görevin sıhhatli bir biçimde yerine getirilmemesi çocukta düşük benlik hürmeti, endişe, inisiyatif alamama, karar vermede eforluk sürükleme ve yüksek onay lüzumu gibi pek çok meseleye yol açabilir. Bu sebeple pek çok tahlilci bağımlı yapıyı destekleyeceği bahanesi ile beraber yatmanın negatif tesirlerini vurgulamaktadır. Vurgulanması gereken bir değişik negatiflik ise beraber geçime sürecinin olması gerekenden fazla uzamasının ilerleyen yarıyılda odaları ayırmayı daha da eforlaştırması, uyku meselelerini tetikleyebilmesi ve karşılıklı olarak mahremiyeti yaralamasıdır.

Peki ebeveynler uyku eğitiminde nelere dikkat etmeli

1 – Her şeyden evvel çocuğun içinde bulunduğu şartları, duygu gidişatını ve gelişimsel özelliklerini hesaba katarak işe başlamak gerekir.

2 – Uyku eğitimi sabır, kararlılık, meblağlılık yanında kavrayışlı olmayı da gerektirir. Uykuyu bir ceza olarak uygulamak, korkan bir çocuğun duygularını görmezden gelip yalnız yatmasına zorlamak gibi yanılgılı davranışlar birliktesi yeni problemler de getirir.

3 – Uyku eğitimi için doğru zaman geldiğinde, tekerrür etmek gerekirse 2-3 yaş evvelinde, evreli bir geçiş süreci oluşturmak verimlidir. Bu süreçte ilk olarak çocuğa kavrayacağı dilde yapılacak olan farklılığı açıklamak, lüzum dinlerse ilk günler yanında uzanmak, ardından odada ama yanına uyumadan uykuya dalana kadar beklemek, kısa aralıklarla odadan çıkıp geri gelmek ve en nihayetinde tamamen yalnız yatmaya alışmasını sağlamak gibi ardışık basamaklar izlenebilir. Süreci kolaylaştırmak için bu uygulamaya gece geçemeden evvel gündüz uykularında yer verilebilir.

4 – Çocuğun odasını beğenmesi, odasına alışmasını sağlamak için odasını neşeli hale getirmek, çocukla odasında oyunlar oynamak, karanlığa karşı loş bir ışık yerleştirmek bereketli olur.

5 – Bunların dışında uyku evvelinde çocukla yeterli süre geçirmek, gevşemesi için masal okumak, beğendiği bir şarkıyı söylemek, banyo yaptırmak seçim edilebilir.
Uyku ritüelleri oluşturmak da yeniden izlenebilecek yollardan bir değişiğidir. Bunun için dişlerin fırçalanması, pijamaların giyilmesi, kucaklaşma gibi tutumlarla bir uyku evveli ritüeli oluşturulabilir.

6 – Uyku disiplini ve hijyeni içinse anne- baba hem kendi içinde hem de zaman içinde meblağlılık göstermeli, aynı saatte çocuk uyumaya alıştırılmalı, odanın fiziki şartları uygun seviyede yakalanmalıdır.

Çocuklar ne zaman kendi odalarında uyumaya başlamalı

Aktüel çalışmalar bebekliğin ilk yarıyıllarında bahsettiğimiz artılardan dolayı aynı yatakta değil ama annenin yattığı yatağa yakın bir mesafede, bebeğin kendi beşiğinde yatmasının pozitif katkılarını vurgulamaya başlamıştır. Odaları ayırma zamanı için bütün bir görüş birliği bulunmasa da sıradan koşullarda emzirme yarıyılı sonlandıktan sonra çocuğun kendi odasına geçirilmesinde pek mahzur görülmemektedir. Bu bölme sürecinin en geç 2-3 yaş ortamında bitirilmiş olması önerilir. Burada ehemmiyetli olan, vaziyetsel tahlillerin doğru yapılması, lüzumların korunması ve bölme süreci ertelendikçe eforlukların çoğalacağının ustan çıkartılmaması gerektiğidir.