Doğum sonrası bunalım tehlikesinin bulgu ve rehabilitasyonları

Gebelik, bir hayli kadının hayatı süresince yaşamak istediği, yaşadıktan sonra olağanüstü bir tecrübe olarak hayatı süresince unutamayacağı bir süreç. Dokuz ay süresince kadının bedenindeki hem fiziksel hem de hormonal farklılıklarla beraber duygu vaziyetinde de dalgalanmalar yaşanıyor. Psikiyatri Uzmanı Dr. Hatice Turan; kadınlardaki intihar fikrinin en çokdoğum sonrası yarıyılda ortaya çıktığını söylüyor.

Doğum sonrası üzüntüyü kadınların yüzde 35 -70’inde görülüyor

Doğum sonrası üzüntüyü sık ortaya çıkmakla beraber annenin genetik yatkınlığının yanı gizeme yakın etrafından ve eşinden gördüğü alaka, sevgi ve destek, içinde bulunduğu sosyoekonomik vaziyetin tesiriyle 4 ile 10 gün içerisinde kendiliğinden düzelebiliyor. Ancak seyrek de olsa annenin ağır tablolara çekilmesine de neden olabiliyor. Dr. Hatice Turan, iki haftadan uzun süren doğum sonrası kederinin ve psikozun doğumu takiben ilk 2 hafta içinde sinsice başladığını ve 1- 2 seneye kadar uzayabildiğini belirtiyor.

Tiroit bozukluğu, folik asit yetersizliği bunalıma neden olabilir

Ancak eşlerin ve annenin yakın etrafının çok daha dikkatli olması gereken bir gidişat daha var. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı araştırmalara göre her 100 anneden 10’u ila 15’i muhtelif şiddette bunalım yaşıyor ve bu bunalım intihar fikri de birliktesi getirebiliyor. Annenin yaşadığı şiddetli keder ya da boşluk duygusu, bitkinlik, enerji kaybı, neşe veren aktifliklerden uzak durma, bebeklerini yeterince hoşlanmadıklarıyla ya da bakım veremedikleri ile alakalı düşünceler, bebeğe hasar verme kaygısı, dikkat ve odaklanma meseleleri, hafıza meseleleri, yerinde duramama, kaygı, asaplılık, kasvet, bunaltı, kendiliğinden ağlamalar gibi duygusal tepkiler, iştahsızlık, kilo kaybı, uykusuzluk, bebekle ilgilenmek istememe, kendisine ve bebeğe hasar verme düşünceleri dikkatli olunması gereken bulgulardan.

Biyolojik ve psikososyal nedenler ehemmiyetli

İngiltere’de son yapılan çalışmalarda anne vefatlarının birinci sıradaki mesulünün intihara neden olan doğum sonrası bunalım olarak tespit etildiğini söyleyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Hatice Turan: “Biyolojik ve psikososyal nedenler olduğu görülmektedir. Hamilelik yarıyılında yükselen östrojen ve progesteron seviyelerinin doğumla beraber ani düşmesi bunalımdan mesul yakalanmıştır. Geç başlangıçlı doğum sonrası bunalımda tiroit bozukluklarının, kansızlığın ve folik asit noksanlığının rol oynayabileceği düşünülmektedir”dedi.

“Nasıl olsa geçer” demeyin

Doğum sonrası yarıyılda annenin tavırlarının yakın etrafı tarafından titizlikle takip edilmesi gerekiyor. Zira annedeki tutumsal değişikliklerin altında uyuyan ana neden “bana destek edin” iletiyi olabiliyor. Ancak çoğunlukla bu bulgular yüksek tehlikelerine ve sık görülmesine karşın “nasıl olsa geçer” denilerek sıçranıyor ya da üzerine düşülmüyor. Dr. Turan; “Yakınlarının, annenin ruhsal vaziyetini gözlemeleri ve doğum sonrası üzüntüyü hakkında anneyle konuşmaları önerilir. Üzüntünün çoğalması, yukarıyada sıralanan ek depresif bulguların ortaya çıkması ve iki haftadan fazla sürmesi hem anne hem de yakınları için uyarıcı olmalıdır. Böyle bir vaziyetin ortaya çıkması vaziyetinde müddet kaybetmeden bir ruh sıhhati ve hastalıkları doktoruna danışılmalıdır” dedi.

Rehabilitasyonu var

Doğum sonrası üzüntüyü ya da bunalım rehabilitasyonunda annenin bulgularının şiddetine göre tanımlanacak motivasyonel görüşmeler, öğrenişsel tutumcu çalışmalar, ilaç rehabilitasyonu, Transkraniyal Manyetik İhtar TMU ve Elektro Konvülsif EKT rehabilitasyonu gibi alternatifler kullanılıyor.

Hem sıklığının yüksek olması hem ölümcül neticelerinin olabilmesi açısından kadın ruh sıhhatinde dikkat edilmesi gereken vaziyetlerin ilk sırasında gelmekte olan doğum sonrası bunalımı gözetici ruh sıhhatinin ehemmiyetini de sarihçe gösteriyor. Bu sebeple kadının hamile kalmadan evvel ruhsal olarak iyi gidişatta olması, hamilelik süreci ve sonrasında kendisini nelerin beklediği ile alakalı bilgilendirilmesi, süreçle baş etme hünerlerinin kuvvetlendirilmesi ehemmiyet taşıyor.