Göz hastalıklarında doğru öğrenilen yanlışlar

Göz sıhhati ve hastalıkları mevzusunda doğru olduğuna inanılan pek çok yanlış bilgi millet arasında dilden dile geziyor. Doğru öğrenilen yanlışlar zaman zaman hastalıkların erken teşhis edilmesini yasaklıyor, rehabilitasyonların zaferini de negatif etkileyebiliyor. Göz Hastalıkları Uzmanı Yard. Doç. Dr. Başak Bostancı, göz hastalıklarında en yaygın olan yanlış bilgileri sıraladı, doğrusunu açıkladı. Bostancı, kumpaslı göz tetkiki ile hastalıkların erken teşhis edildiğine, rastgele bir rahatsızlık gidişatında ise tanıdığa danışmak yerine en kısa zamanda hekime müracaat etilmesi gerektiğine dikkat çekti.

İşte göz hastalıklarında doğru öğrenilen yanlışlar…

Yanlış: Bebeklerin ancak çocuk hekimleri tarafından zorunlu görülür ise göz tetkiki olmaları gerekir.

Doğru: Bebekler doğumdan hemen sonra ve bir yaşında iken göz hekimi tarafından tetkik edilmeli ve bebeklik çağında görülebilecek göz hastalıklarının, kayma veya kırma yanılgılarının olup olmadığı değerlendirilmelidir.

Yanlış: Gözde yanma, kaşıntı, kuruluk gibi şikayetler olması gidişatında, yapay göz yaşı preparatları satın alınarak kullanılabilir. Göz hekimine müracaat etmeye gerek yoktur.

Doğru: Her ne kadar göz kuruluğu cemiyette sık görülen bir gidişat olsa da, gözlerde yanma, batma, kaşıntı ile izleyebilecek pek çok değişik göz hastalığı bulunmaktadır. Alerjik konjonktivitlerden kornea irinlerine kadar değişebilen bu pek çok değişik vaziyetin tanı ve rehabilitasyonu ancak göz hastalıkları doktorunca yapılacak tetkik ile olasıdır. Yapay gözyaşı kullanarak gözdeki bu rahatsızlıkların geçmesini beklemek, rehabilitasyona başlamayı geciktirebilir ve bu hastalıklar daha sonra rehabilitasyon edilde dahi doku bozukluğu kala öğrenir.

Yanlış: Katarakt yaşlıların hastalığıdır.

Doğru: Yeni doğan bebeklerden ileri yaşlara kadar her yarıyılda görülebilecek bir gidişat olan katarakt, gözümüzün içinde yer alan natürel merceğimizin transparanlığını yitirmesine verilen isimdir. Bebeklerde anne karnında geçirilen enfeksiyonlar, genetik veya metabolik hastalıklar bu vaziyete neden olabilirken; yetişkinlikte bazı ilaçların kullanılması, travmalar, sistemik hastalıklar ve ışın maruziyeti gibi gidişatlar ileri yaşlardan evvel kataraktın oluşmasına neden olabilir. Kataraktın tanı, takip ve rehabilitasyonunun mevzunun uzmanı bir göz doktorunca yapılması gerekmektedir.

Yanlış: Gözlük takmak gözü uyuşuklaştırır!

Doğru: Özellikle çocukluk çağında doğru tetkik ile verilmiş gözlüklerin kullanımı ambliopi ismini verdiğimiz göz üşengeçliğinin önlenmesi ve rehabilitasyonunda ehemmiyetlidir. İleri yaşlarda da hastaya uygun olarak reçete edilmiş gözlüklerin kullanılması gözün üşengeçleşmesine neden olmadığı gibi, iyi görme apaçıklığı sağlayarak hastalarda ense, şakak ve göz ağrılarının önüne geçilmesini sağlar.

Yanlış: Göz tansiyonu gözlerde ağrı yapar!

Doğru: Bir kaç değişik tipi olan glokom hastalığı ya da millet arasında öğrenilen ismi ile göz tansiyonu, çok az belirti veren sinsi bir hastalıktır. Genellikle göz hekimleri tarafından rutin tetkik esnasında şüphelenilerek yapılan muayenelerde ortaya konur. Özellikle periferiketrafsal görme daralması yapacağından görme azlığı hasta tarafından fark edilmez. Bu nedenle özellikle ailesinde glokom hastalığı bulunan bireyler, yüksek kırma yanılgıyı olan fertler ve şeker hastalığı, kalp-damar rahatsızlıkları olan bireylerin senede bir defa glokom açısından değerlendirilmeleri gerekmektedir.

Yanlış: Çocukların güneş gözlüğü takmasına gerek yoktur!

Doğru: Ultraviyole ve mavi ışın ismi verilen yüksek enerjili görünür ışınlar bebeklikten yaşlılığa her ferdin göz sıhhati açısından risk talep eder. Bu cins hasarlı ışınlar katarakttan makula sarı kir yozlaşmalarına pek çok hastalığa neden olabilmektedir. Çocuk gözünün natürel merceği, daha transparan oluşu nedeni ile yetişkinlik çağına göre UV ışığın daha az ölçüsünü bloke eder. Bu nedenle görmemizi sağlayan asap katmanı olan ağ tabakaya erişen ışık ölçüyü yetişkinlere göre daha fazladır. Tüm bu etmenlere ek olarak çocukluk çağında fertlerin dış etrafta geçirdiği zamanın pek çok yetişkinden fazla olduğu da göz önüne alınırsa, çocuklarımızın gözünü güneşderi gözetmenin ne denli ehemmiyetli olduğu anlaşılacaktır.

Yanlış: Gözler yorulduğunda dinlendirici gözlük kullanmak gerekir!

Doğru: Tıbbi olarak dinlendirici gözlük diye bir kavram yoktur. Bu, genellikle millet arasında düşük numaralı gözlüklere verilen bir addır. Ancak gözlük takması zorunlu olan bir hastaya doğru tetkik ile verilmiş bir gözlüğün hastalarda ense, şakak ve göz ağrılarının önüne geçerek yaşam konforunu çoğaldıracağı da ortadadır. Burada ehemmiyetli olan husus gözlüğün yalnızca kırma yanılgıyı veya kayma vb. problemleri olan bireylerce doğru tetkik sonrası alınmasının lüzumluluğunun usta yakalanmasıdır.

Yanlış: Göz kuruluğu yaşayan bireyler ağlayamaz, gözde sulanma olmaz!

Doğru: Gözyaşımızın imali refleks ve bazal yapım dediğimiz iki usulle olmaktadır. Yeniden göz kuruluğuna neden olabilecek hastalıkların bir kısmı göz yaşı imalinin beceriksiz olması nedeni ile ortaya çıkarken bir kısmı ise yapımın sıradan olması ancak göz yaşının süratli buğulaşması ile ilişkilidir. Tüm bu etmenler göz önüne alındığında, göz kuruluğu yaşayan insanların da ağlayabileceği, zaman zaman gözlerinde sulanma olacağı anlaşılabilmektedir.

Yanlış: Bebeklerde gözde sulanma banaldir ve rehabilitasyonuna gerek yoktur!

Doğru: Doğduğu andan itibaren gözde sulanma yaşayan bebeklerde en sık karşılaştığımız neden gözyaşı kanallarının tıkanıklığıdır. Rehabilitasyonunda ılık pansuman ve kanal açıcı masajın günlük olarak yapılması ve zorunlu görülen vaziyetlerde damla biçimindeki antibiyotik formlarının kullanılması gerekebilmektedir. En ehemmiyetli nokta doğumdan sonra görülen sulanmanın gözyaşı kanalı tıkanıklığına mı yoksa ender görülen başka doğumsal/edinsel göz hastalıklarına mı bağlı olduğunun acelelikle ortaya konmasıdır. Bu nedenle gözlerinde sulanma olan bebeklerin göz hekimince süre kaybedilmeden tetkiki gerekmektedir.