Hamilelikte en çok merak edilen 10 sual

Gebelik bulguları nelerdir? Hamilelik kesesi kaçıncı hafta görülüyor? Bebeğin kalp atışları ne zaman dinleniyor? Cinsiyeti ne zaman emin oluyor? Bu suallerin yanıtları bazen anne adaylarını kaygı verse de, her hamileliğin değişik bir süreç izlediğini unutmamak gerekiyor. Memorial Şişli Sağlık Kurumu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Koray Özbay, hamilelikte en çok merak edilen 10 suali cevapladı.

1. Gebelik bulguları nelerdir?

Hamilelik şayet tasarılı değilse hiç kuşkusuz adet yarıyılının gecikmesiyle ilk sinyallerini verir. Ancak bir kadın hamilelik için hazırlık yapıyorsa bazı bulguları evvelinde takip edebilir. Meme başlarının alınganlaşması ve karıncalanması, bulantı, fazla bitkinlik, adet görmemek ve vajinal kirletilme hamileliğin ilk bulguları arasındadır. Hamileliğin netlik kazanması ise ancak kanda beta-hCG hormonuna bakılması ve ultrason muayenesiyle muhtemel olur.

2. Hamilelik kesesi kaçıncı haftada görülür?

Hamilelik testi pozitif çıkan anne adayları ilk olarak hekim buluşmalarını oluşturmalı ve hekime gitmelidir. İlk buluşmada hamilelik kesesini görmek muhtemel olmasa da kan testi ile hamilelik netleştirilebilir. Hamilelik kesesi sıklıkla vajinal ultrason ile 5. haftada, karın ultrasonunda ise 6. haftada görülür. Bu haftaların hamileden hamileye değişiklik gösterdiği unutulmamalıdır.

3. Bebeğin kalp atışları ne zaman dinlenir?

Anne karnındaki bebeğin gelişimi 6. hafta itibariyle hızlanmaya başlar. Bebek, takribî 4-5 mm ebadındadır. İlk kalp krokiyi oluşmuş ve hareketlenmeye başlamıştır. Altıncı haftanın sonlarına doğru baş kısmı besbellileşir ve göz krokileri ortaya çıkar. Pirinç tanesi büyüklüğündeki ceninin kalp atışları 6. hafta itibariyle görülebilir ve aileye dinletilebilir. Hamileliğin 20. haftasına gelindiğinde ise bebeğin kalp atışlarını dinlemek stetoskop ile dahi muhtemel olmaktadır.

4. Bebeğin cinsiyeti ne zaman emin olur?

Takribî olarak 13. haftada dış cinsiyet uzuvları büyümeye başlamıştır. İkinci trimester başka bir deyişle ikinci 3 aylık yarıyılın başladığı 14. haftada bebeğin erkekse prostat bezi büyümeye başlar, kızsa yumurtalıkları abdomenden pelvise inmeye başlar. 16. hafta itibariyle ise bebeğin ultrasonografideki görüntüsü çok nettir ve neredeyse her uzvu net izlenebilir. Cinsiyet haberi de bu haftadan sonra merak eden ailelere verilebilir.

5. Sıhhatli bir anne adayı hamilelikte ne kadar kilo almalıdır?

Hamilelikte balanslı beslenme hem anne adayı hem de bebek için oldukça ehemmiyetlidir. Sofralarda meyve, sebze, yoğurt-süt-peynir, kuru baklagiller, balık ve kuru yemişlere yer verilmeli, su tüketimi ilgisizlik edilmemelidir. Tüm bu süreçte kilosu gerekenden az olan hamileler, 12-18 kilogram, olağan beden kitle endeksi olanlar 11-16 kilogram, fazla kilosu olan hamileler, 6-11 kilogram, obezite hastalığı olanlar 5-9 kilogram, ikiz hamileliği olanlar ise en fazla 18 kilogram almalıdır.

6. Hamilelik bulantılarına karşı ne yapılmalı?

Mide bulantısı şikayetleri hamileden hamileye değişiklik gösterir. Kimi çok şiddetli mide bulantısı yaşarken kiminde daha az hatta hiç olmayabilir. Genellikle hamileliğin 6. haftası itibariyle başlayan mide bulantılarını hakimiyet altında yakalayabilmek için çay ve kahve tüketimine ara verilmelidir. Bariz kokular ve yemek kokuları mide bulantılarını tetikleyebilir. Bulunan civarların sık havalandırılması, sabahları yataktan yavaş hareketlerle kalkılması ve tuzlu kraker tüketimi bulantının giderilmesine dayanakçı olacaktır. Yağlı ve hazmı güç olan besinlerden uzak durulmalı ve mide boş bırakılmamaya çalışılmalıdır.

7. Hamilelikte B12 ve folik asit dayanağı neden ehemmiyetlidir?

Gebelikte B12 alımı çok ehemmiyetlidir. Hücre gelişimini destekleyen B12, beyin ve ana uzuvların işlevleri için lüzumludur. Üstelik B12 vitamini hariç, öteki suda eriyen vitaminlerin hiç birinin bedende depolanmadığı, B12’nin ise vitamin alımını durdurduktan sonra bir seneden uzun müddet yetecek kadar depolanabildiği unutulmamalıdır. Folik asit B9 vitamini alımı ise hamilelikten 3 ay evvel başlanmalı ve hamileliğin 12. haftasına kadar kullanılmalıdır. Bebeğin beyin ve asap sisteminin gelişimi açısından folik asit ehemmiyetlidir.

8. Bebek ne zaman dış dünyayı duymaya başlar?

Takribî olarak hamileliğin 18. haftasında dış kulaklar oluşmuş ve bebeğiniz dış sesleri duymaya başlamıştır. Seslere takribî olarak 25. hamilelik haftasında tepki vermeye başlar. Bebeğin hareketlerinin yeni yeni sezilmeye başladığı bu haftalarda onunla bağlantı halinde olmak ehemmiyetlidir. Bebeğinizle konuşmanız ve müzik dinletmeniz faydalı olabilir. Değme reseptörleri hamileliğin 8. haftasında oluşmaya başlamıştır, takribî 32. haftada bebeğinizin tüm bedeni değme hissine duyarlı hale kazanç. Bu haftalarda seslere ve dokunmaya tepki alınabilir.

9. Hamilelikte kramp ve sızılara karşı ne yapılmalıdır?

Hamileliğin 20. haftasından itibaren artan kilo ve bebeğin de gelişmesiyle beraber bedenin ağırlık merkezi değişir. Bu sebeple bel-sırt bölgesinde sızılar olabilir. Bu sızıları gevşetmek için pespaye topuklu ayakkabılar seçim edilmeli, bir yere uzanarak dinlenilmeli, masaj yaptırılmalı ve bölge sıcak yakalanarak sızıya neden olan adaleler yatıştırılmalıdır. Kramp şikayetleri içinse ayakta uzun vakitler kalmamak, bacakları yukarıyada yakalamak lüzumludur. Takviyeli çoraplar artan kan hacmine bağlı olarak ortaya çıkabilecek varis yaradılışını yasaklamaya da dayanakçı olacaktır. Kramp önlenmesinde magnezyum kapsayan preparatlar da faydalı olabilir.

10. İkili test ne zaman yapılır ve neden ehemmiyetlidir?

Ulus arasında ikili test olarak öğrenilen birinci trimester tarama testi, hamileliğin 11. haftasından itibaren 13. haftanın sonuna kadar yapılabilir. Kandaki iki hormon seviyeyi ve ultrason neticelerini bebeğin baş-popo mesafesi ve ense kalınlığı ölçümü, burun kemiği varlığı anne yaşı ile beraber değerlendiren bu test tüm hamilelere kesinlikle yaptırılmalıdır. Genetik bozukluklarda veya kalp meselelerinde bebeklerin enselerinde ödem oluşur. Bebeğin ense kalınlığının fazla olması özellikle down belirtiyi, öteki kromozomal bozukluklar ve kalp rahatsızlıklarının bulgusu olarak kabul edilir. Ense kalınlığı ölçümü ne kadar yüksek ise anomali oranı da o oranda çoğalmaktadır. Bu testin sonucunda fetüste bir tehlike oranı tanımlanır. Teşhis koyan bir test olmasa da değerli bilgiler veren ve ışık yakalayan ehemmiyetli bir test olduğu unutulmamalıdır.