Hepatitten korunmanın yolları

Dünya Sağlık Teşkilatı DSÖ bilgilerine göre; dünyada 325 milyon birey hepatit B ya da C virüsüyle birlikte yaşıyor. Üstelik bu şahısların 290 milyonu, hastalık genel olarak suskun izlediği için hepatit hastası olduğundan habersiz. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Nurdan Tözün, hepatit hakkında bilinmeyenleri anlattı.

Gastroenteroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nurdan Tözün, her gün 4 bin şahsın viral hepatite bağlı hastalıklardan hayatını kaybettiğine dikkat toplayarak, “A’dan E’ye 5 çeşidi olan viral hepatit hastalığında B, C ve D hepatitleri uzun vadede kronikleşebildiği için daha büyük ehemmiyet taşıyor. Rehabilitasyon edilmeyen hepatit B ve C kronik hepatit, siroz ve karaciğer kanserine kadar ilerleyebiliyor. İleri karaciğer hastalığında bu hastaların çoğu, şayet canlı vericisi yoksa, kadavradan nakil bilavelerken hayatını kaybediyor. A ve E hepatitleri ise kronikleşmeseler de, ciddi salgınlara yol açabiliyor ya da tehlike gruplarında ölümcül karaciğer yetmezliğiyle sonuçlanabiliyorlar. İşte bu sebeple daha öncekinden ismi “suskun katil “e çıkmış olan bu hastalık için bu sene Dünya Hepatit Birliği’nin WHA benimsediği slogan, “saklı milyonları bulalım” olarak belirlendi.

Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Nurdan Tözün bu denli negatif tablo sergileyen hepatitle alakalı vicdanları serinleten 2 pozitif nokta olduğunu belirterek, bunları şöyle sıralıyor: “Bcerahatçisi hepatit B’nin aşısının olması ve yok etmese de, virüsü baskılayan güçlü ilaçlara sahip olmamız. İkincisi ise hepatit C’nin henüz aşısı olmasa da, neredeyse yüzde 100’e yakın şifa sağlayan antiviral ilaçların olması. Yeter ki hastaya test uygulansın, tanı konulsun ve rehabilitasyon uygulanabilsin. Reelinde hijyen tedbirleriyle hepatitten büyük oranda korunmak olası olabiliyor.”

Yurt dışında bu kaideler çok ehemmiyetli

Hepatitin sık görüldüğü ülkelere gitmeden evvel kesinlikle aşı olun. Hepatit A ve hepatit E’den korunmak için gittiğiniz ülkelerde emin olmadığınız besinleri harcamayın.

Şişe suyu için ve pişmiş yiyecekler yiyin. Serinkanlı sulardan bir araya gelen ve ham yenen istiridyelerin hepatit A kaynağı olduğunu da unutmayın.

Kan yolu ve cinsel yolla berişen hepatit B hastalığının aşısını daha evvelden olmuş iseniz antikor seviyesine baktırın. Hepatit B’nin sık görüldüğü ülkelerde uzun vakit kalacaksanız hepatit B aşısını kesinlikle yaptırmış olmanız gerekiyor.

Tek kullanımlık olması koşul

Gerek hepatit B gerekse hepatit C en sık kan yoluyla, cinsel yolla ve damar içi ilaç için ortak şırınga kullanılmasıyla berişiyor. Bu sebeple kulak delme, piercing, akupunktur, vurma, manikür ve pedikür gibi kozmetik ya da seçenek rehabilitasyon uygulamalarında, tek şahsiyet ve sterilize iğne ya da alet kullanılmasına dikkat edin.

Elleri sık sık yıkamaya devam

Covid-19 pandemisi sebebiyle artık ellerimizi sık sık yıkamayı alışkanlık haline getirdik. Elleri sık yıkamak bizi aynı zamanda özellikle ağız yoluyla berişen hepatit A ve hepatit E ‘den de gözetiyor.

Bu eşyalarınızı sakın paylaşmayın

Hastalıklı şahsın kanını taşıyabilecek olan diş fırçası, tırnak makası ve tıraş bıçağı, manikür/pedikür aletleri gibi şahsi eşyanızı hiç kimseyle paylaşmamaya özen gösterin.

Doğru sanılan yanlışlara dikkat

Cemiyetteki yaygın inanışın aksine, hepatit B havuzlardan geçmiyor. Yemek kapları, mutfak aletleri, klozet ve banyolardan ya da sarılma, öksürük, ter, gözyaşı, böcek/sinek ısırığıyla da berişmiyor. Ancak sarih yaralardan ya da ısırma ile bulaşabiliyor. Gerek hepatit B gerek hepatit C en sık kan yoluyla, cinsel yolla ve damar içi ilaç için ortak şırınga kullanılmasıyla berişiyor.

Hepatit A ve Hepatit B için aşı olun

Hepatit A ve B aşılarınızı yaptırmanız, yüzde 100’e yakın koruma sağlıyor. Sağlık çalışanı iseniz veya hepatit berişmesi açısından tehlikeli bir işte çalışıyorsanız, aşı olmayı asla önemsememe etmeyin.

Tüm yenidoğanlar ve özellikle de annesi hepatit B taşıyıcısı olan bebekler doğum sonrası hemen aşılanmalı. Ayrıca hepatit C ya da öteki sebeplere bağlı kronik karaciğer hastalığınız varsa, hepatit A ve hepatit B aşısını kesinlikle yaptırmalısınız.

Aşı olmaktan korkmayın

Son zamanlarda pek çok birey aşıların bazı hastalıkları tetiklediğine müteveccih açıklamalar sebebiyle aşı yaptırmaktan çekinir oldu. “Bu anlamsız evhamlar aşıyla önlenebilecek hastalıklara sanki davetiye çıkarmıştır” ihtarında bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Nurdan Tözün laflarına şöyle devam ediyor: “Hepatit aşıları da bu yanlış manipülasyondan nasibini aldı. Hepatit aşılarındaki katkı maddelerinden etil ve cıva bileşiği olan tiomersal’in çocuklarda otizme, nörolojik gelişim bozukluğuna; aliminyumun ise Alzheimer’a ya da başka hastalıklara yol açtığı iddia edilmişse de, yapılan çalışmalarda doğrulanmamıştır. Hepatit A aşısı adale eforsuzluğu ve felç ile izleyen Guillain-Barré belirtisiyle ilişkilendirilmiş, ancak bunun da delil edildiği geniş bir çalışma yoktur. Aksine bu aşıların emniyetli ve gözetici özelliklerinin yüksek olduğunu bilmekteyiz. Unutmayalım ki aşı hayat kurtarır. Aşıdan korkmayalım, çocuklarımızı şayet hepatit aşıları yoksa kesinlikle aşılatalım.”