Kabarıklık ve halsizliğinizin nedeni çölyak olabilir!

Çölyak hastalığında beslenme

Nohut, fasulye, darı, pirinç, patates, mercimek, kestane, soya gibi yiyecekleri ve bu gıdalardan elde edilen un ve nişastaları rahatlıkla harcanabilmektedir. Bunların yanında; ceviz, fındık gibi kuruyemişler, incir, kuru üzüm, kümes hayvanları ve kırmızı et, tüm sebze ve meyveler, bakliyatların tüm çeşitleri, yumurta, bal gibi besinler rahatlıkla harcanabilmektedir. Çölyak hastası olanların bir haylisinin laktoz hassasiyeti olduğu göz önüne alınarak, süt ve süt mahsulleri harcanırken dikkat edilmelidir.

Glutenli besinlerden uzak durarak beslenmek, çölyak hastalığının hakimiyet altına alınmasında ehemmiyetli rol oynuyor. Memorial Hizmet Sağlık Kurumu Gastroenteroloji Kısmı’nden Doç. Dr. Hakan Ümit Ünal, “9 Mayıs Dünya Çölyakla Çaba Günü” evvelinde, çölyak hastalığı ve yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi.

Demir beceriksizliğinizi göz arkasını etmeyin

Çölyak, bazı yiyeceklerde bulunan glutene karşı bedenin gösterdiği immün tepkin neticeyi ortaya çıkıyor. İnce bağırsağın üst kısmında bağırsağın iç suratını örten hücrelerde oluşan zarar sebebiyle besin emiliminde bozulma yaşanıyor. Bulgular hastanın yaşı ve ince bağırsağın tutulum genişliğine göre değişiklik gösterebiliyor. Sindirim sistemi şikayeti olmayan hastalarda tespit edilen demir beceriksizliğinin sebebinin, demir emilimini bozan çölyak hastalığı olabileceği akla getirilmelidir.

Erişkinlerde çölyak bulguları

Çölyak hastalığı çocukluk yaşlarında ortaya çıkabileceği gibi ilerleyen yaşlarda da kendini gösterebiliyor. Özellikle 2 yaşından minik çocuklarda ishal ve sihrime geriliği ile bulgu veriyor çölyak.
Erişkinlerde ise; karın bölgesinde öne doğru kabarıklık, yaşa göre kilo azlığı, adale cılızlığı, anemi, kemik erimesi, halsizlik, gaz şikayetleri ve dışkıda anormallik, ağız içinde oluşan aftlar, eklem, kemik ve adale sızıları, asaplılık ve karanlıkta görme bozukluğu çölyak hastalığının başlıca bulgular arasında.
Hastalığın çok hafif seyir göstermesi ve bulguların değişik rahatsızlıklarla karıştırılması, teşhisin gecikmesine ve ileri yaşlarda tanı konulmasına neden olabiliyor.

Hastalığın tanısı nasıl konuluyor?

Çölyak hastalığından şüphelenilen hastanın endoskopik tahlilinde onikiparmak bağırsağı banal görünse dahi, biyopsi ile araştırılması gerekiyor. Alınan biyopsi misallerinin patolojik tahlilinde, çölyak hastalığına bağlı tipik farklılıkların görülmesi, tanı için zorunlu ve ehemmiyetli. Bununla beraber hastaların yüzde 40’ında karaciğer enzimlerinde yükseklik tespit etilebiliyor.

Çölyak hastalığının rehabilitasyonu

Çölyak hastalığının rehabilitasyonu, içeriğinde gluten bulunan besinlerin olmadığı bir perhizdir. Perhize bütün uyan bir hastada ince bağırsak hücre yapısı sıklıkla 3-12 ayda bayağıya gelmektedir. Tanı konduğunda pozitif olan antikorlar, glütensiz perhiz sayesinde 3 ay gibi bir vakitte gerileyebiliyor. Ancak hasta perhizini bozup tekerrür az ya da çok gluten kapsayan yiyecek harcamaya başlarsa, hastanın tüm şikayet ve bulguları süratle geri dönüyor.

Ürün yaftalarına dikkat edin

Hazır yiyeceklerde sıklıkla kullanılan glutene maruz kalmamak için çölyak hastalarının iyi bir yafta okuyucusu olması gerekmektedir.

Glutensiz beslenme

Çölyak hastaları, glutensiz ama sıhhatli beslenme alışkanlığı hayat biçimi haline getirmelidir. Çölyak hastaları buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi hububatlardan uzak durmalıdır. Bisküviler, hazır çorba ve köfteler, malt meşrubatlar, gluten kapsayan sakız ile çikolatalar çölyak hastaları için uygun değildir.

Kutu et mahsulleri

Bunun yanında kutu etler ve sosis gibi bazı yiyeceklerde dolgu malzemesi olarak buğday kullanılabilmektedir.