Kalp krizi neden olur bayanlar daha talihli!

Kalp krizi neden olur? Kalp krizi en çok kimlerde görülür? Kalp krizinin sebepleri nelerdir? Kalp krizi tehlikesini arrtıran vaziyetler nelerdir? Kalp krizi bulguları nelerdir?  Türkiye İstatistik Müesseseyi’nun 2017 seneyi araştırmasına göre, Türkiye’de görülen en fazla vefat nedeni kalp krizi. Kalbi besleyen arterlerin aniden tıkanmasına bağlı olarak kalp adalesinin yeterince oksijen alamaması ve neticede kalp dokusunun zarara uğraması olarak adlandırılan “kalp krizi”, bazı bireylerde daha ölümcül olabilirken kimilerinde ise yaş, cinsiyet ve hormonel nedenlerle oranla daha az görülebiliyor. VM Medical Park Pendik Sağlık Kurumu Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Ekmekçi, kalp krizi için tehlike haritasını çıkararak alınabilecek temkinleri anlattı.

5 MİLYON ŞAHIS KORONER ATARDAMAR HASTASI

Ekmekçi, “Bayanlarda adet görme döngüleri, hormonal avantaja dönüşerek olağan koşullarda kalp krizi geçirme tehlikesini çok yüksek oranda önler” dedi. 2015 seneyi bilgilerine göre ülkemizde 5 milyondan fazla koroner atardamar hastası bulunuyor. Ancak her koroner atardamar hastasının kalp krizi geçireceğini söylemek doğru olmaz. Bu sebeple ehemmiyetli olan tehlike etmenlerini öğrenip en aza indirmektir. Yaşın ilerlemesi, ailevi yatkınlık ve erkek olmak gibi değiştirilemeyecek tehlike etmenlerinin yanında hareketsizlik, diyabet, kolesterol ve tansiyon yüksekliği, fazla kilo, sigara, stresi iyi idareyememe gibi ya da tansiyon ve diyabet gibi sıkı takiple hakimiyet altında yakalanması gereken tehlike etmenleri de vardır.

ADET GÖRME BAYANDA AVANTAJ!

Bayanlarda adet görme döngüleri, hormonal avantaja dönüşerek olağan koşullarda kalp krizi geçirme tehlikesini çok yüksek oranda önler. Menapoz evveli yarıyılda bayanların kumpaslı adet görmeleri başka bir deyişle kumpaslı döngüler, bayanların değişen oranlarda östrojene maruz kalmalarına neden olur. Menopoz evveli yarıyılda östrojen, doğrudan kan damarlarını döşeyen ‘endotel’ dediğimiz hücrelerin pozitif tesirlerine kuvvetlendirici tesir göstererek ve dolaylı olarak kan yağları üzerine pozitif istikamette tesir ederek bayanları basmakalıp anlamda damar sertliğinden ateroskleroz gözetir. Ancak burada şu detaylarda ehemmiyetlidir; adet döngüsü kumpaslı izlemeyen poliklistik over hastalarında damar sertliğine karşı besbelli yatkınlık mevzubahisidir.

Yeniden menopoz sonrası yarıyılda bayanlara verilen östrojen hormonu da kalp damar hastalıklarına karşı beklenilen ve istenilen pozitif tesiri ne yazık ki gösterememiştir. Menopoz evveli bayanlarda görülen kalp krizleri daha çok daha evvel bahsettiğimiz plak çatlaması değil, kendiliğinden damar tabakalarında yırtılma veya kan pıhtısının kalp damarlarını tıkamasıyla oluşmaktadır. Ancak menopoz sonrası 15-20 senelik bir yarıyılda vasati 65 yaşındaki bayanda kalp krizi geçirme tehlikeyi erkeklerle denk olur. Bu sebeple erken menopoz da bir değişik tehlike etmenidir. Kalp krizi özellikle erkek ve yaşlı hastalığıdır.

GENÇLER DAHA KISMETSİZ

Gençler, yaşlılara mukayeseyle kalp krizi mevzusunda daha kısmetsiz gidişattadırlar. Zira ihtiyarladıkça damarlar arasında “köprü damarları” oluşmaktadır. Bu gidişatta kalp, rastgele bir damar tıkanmasında değişik damardan kan alarak beslenmeye devam edebilmektedir. Başka Bir Deyişle yaşlı kalbi bir oranda sanki gelecek kalp krizine karşı daha hazırlıklıdır. Gençlerde ise böyle bir yapı oluşmadığı için krize hazırlıksız olan kalp aniden durup, vefata neden verebilmektedir. Bireyi yaşamda vazgeçen bu etraflar ise 50 yaşından sonra büyümektedir. Gençler arasında kalp krizine neden olan bir başka etken de uyuşturucu kullanımıdır. Ayrıca sigara, içki ve bazı asitli meşrubatlar da kalp sıhhatini negatif istikamette etkilemektedir. 35 yaş ve altındaki gençlerde spor yaparken kalbe bağlı ani vefatların ise her sene vasati 100 binde 2.1 oranında görüldüğü düşünülüyor.

FAZLA SICAKLAR DA TEHLİKEYİ ARTIRIYOR

Fazla sıcak ve nemli havanın özellikle kalp damar hastaları, hipertansiyon ve kalp beceriksizliği olan hastalar için çoğalmış bir tehlike alana getirdiği hakikati göz arkasını edilmemelidir. Beden ısısını statik yakalayan en ehemmiyetli mekanizmalardan biri cildin kan dolaşımıdır. Cildi besleyen damarlar soğukta büzüşerek, sıcakta ise genişleyerek bedendeki ısı kaybını eksiltmeye veya artırmaya çalışır. Bu vaziyet kalbin daha fazla çalışmasını gerektirir. Fazla soğuk havalar gibi fazla sıcak havalar da kalbin iş yükünü artırır. Üstelik yeteri kadar akışkan alınmaması kanın pıhtılaşma tehlikesini de artırır, yatkın bireylerde sodyum, potasyum gibi kan tuzları kıymetlerinde balanssızlığa neden olur. Ayrıca özellikle kalp beceriksizliği bulunan hastalarda kan akımının ağırlıklı olarak cilde yönelmesi, hayati uzuvlara olan kan akımının eksilmesine yol açarak kalp beceriksizliğini makûslaştırabilir.

KONUTLULUK KALBİMİZİ GÖZETİYOR

Finlandiya’da Turku Üniversitesi Sağlık Kurumu’nden tahlilci Dr. Aino Lammintausta’nın yönettiğive 15.300’den fazla insanı takip ederek elde edilen araştırmanın bilgilerine göre, konutlu bayanların ve erkeklerin daha az kalp krizi geçirdiği tespit edilirken konutluluğun gözetici kozasında yaşayanlara oranla bekarlarda kalp krizi tehlikesinin çoğaldığı gösterildi. Her şeye karşın elbette konutlu insanlar da kalp krizi geçirirler. Ancak burada da yeniden konutluluk lehine bir vaziyet ortaya çıkıyor; araştırmada konutlu erkeklere kalp krizinden sonraki süreçte can verme tehlikeyi bekar erkeklere göre daha düşük bulundu. Konutluluğun gözetici tesirlerinin bayanlar için daha da eforlu olduğu görüldü. Peki ama konutluluk neden kalp krizinden daha fazla gözetiyor? Analistler buna net bir yanıt veremiyor.

Belki beraber yaşayan insanların özellikle de çocuklar olduktan sonra daha sıhhatli yemekler yemeye meyilli olmaları, belki yalnızlara göre daha iyi, nitelikli ve sihrime hormonu daha fazla salınan uyku yatmaları, belki de konutlu olanların vasati olarak daha fazla para kazanma meylinde olmaları ve böylece finansal olarak daha az stresli olmaları, belki de dostluk etmenidir. Bir başka deyişle, sizinle beraber yaşayan ve sevgi dolu hisler yaratan oksitosin hormonunun daha fazla salınmasıdır. Belki de konutluluğun sıhhate faydaları, bir başkasının size göz kulak olmasından kaynaklanıyordur. Eşiniz, bir meseleniz olduğunda ve bedeninizde bir şey doğru olmadığında sizi hekime gitme mevzusunda oldukça ısrarcı olabilir. Görüldüğü üzere kimilerinin iddia ettiği gibi, ‘bayan dırdırı’ gerçeğinde her zaman o kadar da makûs olmayabilir.

STRESTEN KORUNUN, HAYAT TARZINIZI DEĞİŞTİRİN

Kalp krizinden korunmanın en tesirli yolu hayat stili farklılıklarıdır. Her biri ayrıca ele alınması mevzular olmakla beraber, iyi ve nitelikli beslenme, yeteri kadar hareket etme, stresi iyi idareme, yaşamı daha nitelikli yaşayacak etkinliklerde bulunmaktır. Tabi ki kumpaslı hekim takibiyle yüksek tansiyon, diyabet, kan yağları takibi vs. yakından izlenmeli, sigara vb. makûs alışkanlıklardan alabildiğine uzak durulmalıdır.

KALP KRİZİ NASIL OLUR?

Kalp krizinde kalbe kan akımını sağlayan arterlerde kolesterol, yağ partikülleri, irin hücreleri gibi maddeler damar duvarlarında birikerek plak denilen yapıları oluşturur. Kalp anjiyosu yapılanlarda yüzde 30-40-50 oranındaki daralmalar bu plak denilen yapıların kalp damarları içine doğru oluşturduğu darlıklardır.

‘Damar sertliği’ olarak adlandırılan bu süreçte arterler zaman içinde daralır ve plaklar üzerinde oluşan çatlaklarda büyüyen pıhtılar damarları tıkar. Şayet zamanında müdahale edilip damar açılmazsa, mevzubahisi zarar kalp dokusunun kaybı ile sonuçlanır. Bu kayıp yaygın ise kalbin pompalama eforunu tesirler ve kalp beceriksizliği ortaya çıkar.