Kalp ritminizi gözetmek için yapmanız gerekenler

Kalp ritim bozuklukları, yaşlılarda daha sık tesadüfülse de her yaşta görülebilen bir kalp rahatsızlığıdır. Bazen hiçbir hayati tehlike taşımayan bu hastalık bazen ani vefatlara yol açabilir. Liv Hospital Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Enis Oğuz bedenimizde hayati ehemmiyet taşıyan kalbin ritminin korunması için yapılması gerekenleri anlattı.

Kalp ritim bozukluğunun nedeni nedir

Kalp adalesinin kasılması için elektrik ihtar zorunludur. Kalbin sağ kulakcığında kumpaslı aralıklarla elektrik ihtar çıkaran hücreler vardır. Bahsedilen elektrik ihtarın kalbin her tarafına dağılması gerekir. Elektriğin kalp içinde dağılırken izlediği peş peşe dizilmiş hücrelerden oluşan elektrik kablosu gibi hatlar vardır. Kalp adaleyi de bu elektrik mesaja yanıt verir. Bahsi geçen bu yapılardaki anormallikler kalp ritminin bozulması ile sonuçlanır. Ritim bozukluğu bazen kalbin süratlenmesi taşikardi; bazen teklemesi erken atım; bazen de yavaşlaması bradikardi biçiminde ortaya çıkar.

Bulguları nedir

En sık bulgu çarpıntı hissidir. Hastalar bu hissi anlatmak için ‘Kalbim kuş kanadı gibi çırpıyor’, ‘Göğsümden fırlayacak gibi oluyor’, ‘Kalp atışlarım dışarıdan görülüyor’, ‘Kalbim ağzımdan çıkacak gibi oluyor’ biçiminde ifadeler kullanır. Çarpıntı genelde aniden başlar ve bazen saniyeler, bazen dakikalar, bazen de saatler sürüp birden sonlanır. Öbür bir belirti baş dönmesi ve bayılma olabilir. Ritim bozukluğuna bağlı bayılmalar genelde hayati ehemmiyeti olan ritim bozukluğu cinslerini işaret eder.

Hangi yaş aralığında görülür

Ritim bozukluğu her yaş grubunda görülebilir. İleri yaşlarda ritim bozuklukları daha sıktır ve öbür kalp hastalıklarıyla ilişkilidir. Tüm yaş grupları hesaba katıldığında cemiyetin yüzde 2’sinde; 80 yaş üzeri popülasyonun ise yüzde 10’unda atriyal fibrilasyon kalbin kulakçıklarından kaynaklanan ritm bozukluğu olduğu öğreniliyor. Bu oranlar kalp ritim bozukluklarının cemiyet sıhhati için sebepli ehemmiyetli olduğu ortaya koyuyor.

Ritim bozuklukları için ne gibi testler uygulanıyor

Kalp ritim bozukluğunun tanısında en ehemmiyetli yöntem EKG dediğimiz kalbin elektiriğinin kayıt edilmesidir. Bununla birlikte EKG’nin tanı koydurucu olması için ritim bozukluğu olduğu anın kayıt edilmesi gerekir. Misalin çarpıntı hamleyi başlayan hasta, çarpıntı devam ederken en yakın sağlık kuruluşuna gidip EKG sürükletirse ritim bozukluğunun cinsi de bu biçimde tanımlanmış olur. Bununla birlikte bazı ritim bozuklukları kısa vakitlidir; bu biçimde kayıt ettirebilme olanağı yoktur. Bu gibi vaziyetlerde hastaların yanında taşıyabildiği, cep telefonu büyüklüğünde kayıt ediciler vardır. Emel ritim bozukluğu olduğu anda hastanın kendi ritmini kendisinin kayıt edebilmesi olanağını sağlamaktır.

3 sene kalp ritmi kaydolunuyor

Ender görülen ritim bozukluklarını kayıt etmek için ise cilt altına işlemle yerleştirilen kayıt ediciler vardır. Böylece 3 sene süresince kesintisiz kalp ritmi kayıt edilebilir. Bu yöntemlerle ritim bozukluğu ortaya konamadığında elektrofizyolojik çalışma sınan teşebbüssel yöntem kullanılabilir. Bazı vaziyetlerde ise ekokardiyografi, kardiyak MR, koroner angiografi gibi tanısal yöntemler zorunludur. Ayrıca vazovagal senkop ismi verilen bir bayılma nedenini ortaya koymak için özel bir test uygulanır. Bu hastalıkta refleks olarak kalp ritmi yavaşlaması; hatta geçici durma görülebilir. Sara ile karışabilen ve nöroloji muayenehanelerinde tanı konması için çabalanan bir hayli hastada bu kolay yöntemle ayırt edici tanı yapılabilmektedir.

Ritim bozukluğu olan hastalara perhiz uygulaması gerekir mi

Ritim bozukluğu yaşayan hastalar için perhiz ehemmiyetlidir. Bazı maddeler kalbin elektrik sistemi için uyarıcı özellik taşır. Bunlar ritim bozukluklarının tetiklenmesine neden olabilir. Çay, kahve, sigara tesirleri bu etmenler arasında sayılabilir. Ayrıca bir hayli ilaç da ritim bozukluğuna yol açabilir. Bazen kalp ilaçları, tansiyon ilaçları kalbin yavaşlamasına, başka bir deyişle bradikardiye yol açabilir. Misalin göz tansiyonu için kullanılan ilaçlarda kalp süratini yavaşlatıcı tesiri olan maddeler bulunabilir. Bazen bir ritim bozukluğunu rehabilitasyon etmek için verilen bir ilaç başka ritim bozukluğuna yol açabilir. Genel kalp sıhhatini gözetici ihtiyatlar ritim bozukluklarından korunmak için de geçerlidir. Stres yönetimi, ideal kilo, kumpaslı egzersiz, hayvansal ve transyağlardan kaçınan bir perhiz, tuz alımının eksiltilmesi, sigara içilmemesi, içki alımının eksiltilmesi veya hiç alınmaması bu tedbirlerin en ehemmiyetlileridir.