Kan alınırken ve verilirken nelere dikkat edilmeli

Laboratuvar testleri (genellikle kan testleri); alınacak tıbbi kararlarda en az yüzde 70 oranında katkıda bulunurken, tanıdan tedaviye ve hastalığın gidişatına kadar uzanan süreçte doktorlara, alınan kararlara katkı sağlayan en önemli bilgileri sunmaktadır. Öyle ki, doğru ve uygun malzemelerle yapılmayan ‘kan alma’ işlemi, hastalar için hayati riskleri de beraberinde getirir. Kan örneklerinin uzman personel tarafından alınması ve bu sırada uygun malzemeler kullanılması test sonucunu etkileyen önemli faktörlerdendir.

Türkiye’de ilk kez kan alma kılavuzu hazırlandı

Araştırmalara göre, Amerika’da her yıl yaklaşık 200 bin kişinin hatalı tıbbi uygulamalar nedeni ile hayatını kaybettiği kaydedilmiştir. Bu kayıplarda hatalı kan örneği alımı da önemli yer tutmaktadır.

Sabah’ta yer alan habere göre, ülkemizde de yaşanan bu tarz olayları en aza indirgemek, hem hasta, hem de sağlık personelinin bilgi ve farkındalığını artırmak adına Türk Biyokimya Derneği Preanalitik Evre Çalışma Grubu’na dahil 14 kişilik ekip tarafından, toplardamardan kan alımı üzerine ulusal bir rehber hazırlandı. Dernek içerisinde kurulan büyük bir çalışma grubu tarafından uzun çalışmalar sonucu derlenen kılavuz, bu konuda Türkiye’de bir ilk olma özelliğine sahip.

Türk Biyokimya Derneği Başkanı Doç. Dr. Doğan Yücel, kılavuz hakkında bilgi verdi…

Kan vermeden önce 15 dakika dinenilmeli

Doğru test sonuçları için hasta nelere dikkat etmeli? Laboratuvar testlerinin doğruluğu ve güvenilirliğini etkileyen başlıca faktör, hastadır. Test sürecinde doktorunuz ya da sizinle ilgilenen sağlık personelinin sorularını yanıtlarken samimi ve dürüst olmanız kritik önem taşır. Size kurum tarafından belirtilen direktifler varsa, bunlara uymanız ve aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurmanız tavsiye edilir:

– Kan alma işleminden önceki 24 saatte, aşırı egzersiz gibi ağır fiziksel aktivitelerden kaçının.

– Kan alma işleminden önceki 8-12 saat boyunca su dışında yemek, meyve ve sıvı almayın. Sadece az miktarda su için.

– Kan alma işleminden önceki bir saat boyunca sigara ve diğer tütün mamullerini kullanmayın.

– Kan alma işleminden 10-15 dakika önce istirahat edin, nefes nefese olmayın.

– Kullandığınız ilaç ve vitaminler ile ilgili lütfen sağlık çalışanlarını bilgilendirin.

– Kan vermek için sabah saatlerini tercih edin. Tercihen 07:00-10:00 saatleri arası olabilir.

Kan alırken nelere dikkat edilmeli

Hasta kan alma koltuğuna oturduğu zaman hastanın elindeki barkodun doğru kişiye ait olduğunun belirlenmesi ve kimlik doğrulamasının yapılması gerekiyor. Hatalı barkod ile alınan örnekler ciddi klinik hatalara sebep olabilir. Hastalara hatalı tanı ve beraberinde hatalı tedaviler uygulanabilir. İstenen testlerin özelliğine uygun kan tüplerinin kullanılması da son derece önemli. İğne seçimi bile sonuçları etkiler.

Kılavuzda neler anlatılıyor

Hastanın damarlarının daha rahat tespit edilmesi için koluna turnike bağlanması gerekiyor. Ancak turnikenin bir dakikadan fazla hastanın kolunda bağlı kalması ölçeceğimiz testlerde hatalı sonuçlar almamıza neden olabilir. Kanda alkol düzeyi ölçülecekse, hastanın cildinin alkol ile silinmesi hatalı sonuçların alınmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle özel dezenfektanların kullanılması gibi detaylar vardır. Bunun gibi pek çok detayı içeren bir kılavuz hazırlamaya çalıştık.