Kanser hastaları ve yakınları bu ihtarlara dikkat

Dünyada her sene milyonlarca birey kansere tutuluyor. Son senelerde kanser rehabilitasyonlarında ortaya çıkan büyümeler, hastaların yaşam niteliğini ve vaktini artırıyor. Kanser rehabilitasyonunda en ehemmiyetli yöntemlerden biri olan kemoterapiden zaferli neticeler elde faktörün yolu; onkoloji takımı, hasta ve hasta yakınlarının rehabilitasyon sürecinde işbirliği halinde olmasından geçiyor. Bu süreçte hekimin bilgisi dışında müracaat etilen yanlış uygulamalar ise rehabilitasyon sürecini negatif etkiliyor.

Memorial Ankara Sağlık Kurumu Onkoloji Merkezi’nden Prof. Dr. Şeref Kömürcü, “01-07 Nisan Kanser Haftası” evvelinde kemoterapi alan hastaların dikkat etmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Kanser rehabilitasyonu için kullanılan ilaçlı rehabilitasyonlara genel olarak kemoterapi ismi verilmektedir. Kanser hücreleri hakimiyetsiz ayrılınmakta ve artmaktadır. Kemoterapi sayesinde pek çok farklı tesir mekanizmaları ile kanser hücreleri ortadan kaldırılır veya gelişmeleri yasaklanır.

7 adımda kanser tehlikesiyle vedalaşın

Yan tesirleri tanıyıp temkininizi alın

Kanser rehabilitasyonlarında kullanılan ilaçların tesiri en çok süratli gelişen kanser hücreleri üzerinedir. Bedende kanser hücreleri dışında süratli gelişen hücreler de vardır. Bu nedenle bu ilaçların yan tesirleri en sık bu süratli gelişen hücrelerde görülmektedir. Özellikle kemoterapiler saçlardaki süratli gelişen kıl foliküllerine yan tesir ederek, saç dökülmelerine neden olmaktadır. Kemoterapinin; bulantı, kusma, karın sızısı, ishal gibi yan tesirleri de olabilmektedir.

Kan hücreleri de süratle artan hücrelerdir. Kandaki beyaz kürelerin rakamının eksilmesi enfeksiyonların daha sık ortaya çıkmasını tetikler. Kırmızı kürelerin rakamının eksilmesi de halsizlik, iştahsızlık gibi şikayetlerin ortaya çıkmasına yol açabilir, kanama meseleleri ortaya çıkabilir. Bunların tümü kan hücrelerinin baskılanmasıyla alakalı şikayetlerdir. Bunların dışında nörolojik sistem de kemoterapiden etkilenebilmektedir. Kemoterapi rehabilitasyonu sırasında muhtelif nöropatiler, el ve ayaklarda anlaşmalar ve baş dönmesi gibi şikayetler de görülebilmektedir.

Şiddetli bulantı gidişatında hemen hekime müracaat etin

Kemoterapi rehabilitasyonu sırasında hasta ve hasta yakınlarının süreçle alakalı ayrıntılı olarak bilgilendirilmeleri oldukça ehemmiyetlidir. Hastalar ve hasta yakınları hangi meseleyle nasıl baş edecekleri, hangi gidişatlarda onkoloji takımına müracaat etecekleri mevzusunda bilgilendirilmelidir. Beklenmedik ve hastanın genel vaziyetini makûs etkileyen bir gidişat olduğunda kesinlikle acile müracaat etilmelidir.

Hastaların onkoloji takımına hemen haber vermesi gereken gidişatlar; şiddetli bulantı ve kusma, ani tansiyon düşmesi, ateşin 38 derecenin üstüne çıkması ve ciddi bir enfeksiyon geçirilmesidir. Özellikle enfeksiyonlar kanser hastalarında çok ağır seyir gösterebilir. Enfeksiyonların erken yarıyılda antibiyotikle rehabilitasyonu oldukça kolay olurken, rehabilitasyonda geç kalınması sepsis olarak adlandırılan sistemik enfeksiyon vaziyetine yol açabilir. Bunun dışında hastanın rastgele bir yerinde kanama olması veya cilt altında kanama bölgelerinin görülmesi vaziyetinde de hekime müracaat etilmelidir.

Meyve sebze harcayarak kanserden korunun

Kanser hastalarının takibi tek merkezde yapılmalı

Kanser rehabilitasyonu sırasında dikkat edilmesi gereken mevzuların başında, hastanın takibinin tek bir merkezde yapılması gerektiği kazanç. Kanser tanısı konulduktan sonra hasta ve hasta yakınları 2. belki de 3. görüş alma arayışı içine girebilir. Hastalar erken yarıyılda farklı hekim görüşleri almalı çıkarılan rehabilitasyon tasarılarının birbirine yakın olup olmadığına bakmalıdır. Bu düzeyden sonra rehabilitasyona geçildiğinde hastalar kesinlikle tek merkezin hakimiyetinde kalmalıdır. Kanser idaresinde bazen birden fazla doğru yöntem olabilir. Hastaların bu doğrulardan kendisi için en uygun olduğunu düşündüğünü seçip o güzergahta rehabilitasyon alması gerekir.

Kanser rehabilitasyon sürecinde yapılacak en ehemmiyetli yanılgı; rehabilitasyona bir merkezin önerdiği tasarıyla başlayıp, yarısında başka bir merkezin önerdiği rehabilitasyon tasarısına geçmektir. Bu hastanın düzgün takip edilmemesine ve rehabilitasyonda bazı sarih noktaların kalmasına neden olabilir.

Öneri ile nebat ve ilaç karışımları almak daha çok hasta edebilir

Kanser hastaları ve hasta yakınları seçenek tıp mevzusunda çok fazla şey dinlemekte ancak genellikle nasıl davranacaklarını öğrenmemektedirler. Kanser rehabilitasyonunda bitirici tıp ve seçenek tıp uygulamaları bulunmaktadır. Hastaların kemoterapi, cerrahi rehabilitasyonlar sırasında yaşadığı veya yaşayabilecekleri meseleleri desteklemek emeli ile bazı bitirici tıp yöntemleri kullanılabilir. Hastalar bu uygulamalara kesinlikle kendi onkoloji takımlarını bilgilendirerek müracaat etmelidir. Kulaktan dolma bilgiler ve eş arkadaş önerisiyle bilinen seçenek tıp yöntemlerindense netlikle uzak durulmalıdır.

Standart rehabilitasyon yöntemleri yerine kanseri rehabilitasyon ettiği söylenen birtakım uygulamalar, kemoterapi ilaçlarının karaciğerden atılım süratini etkileyebilmektedir. Farklı nebatlar ve ilaçlar kemoterapi ilaçlarının atılım süratini yavaşlatarak, hastanın 2-3 kat yüksek doz kemoterapi almışçasına ehemmiyetli yan tesirler yaşamasına yol açabilmektedir. Bu uygulamalar aynı zamanda ilaçların atılım süratini artırarak kemoterapinin rehabilitasyon edici tesirini eksiltebilmektedir.

Kemoterapi günlerinde greyfurt ve nar harcanmamalı

Kemoterapi sırasında hastaların özen göstermeleri gereken bir değişik mevzu beslenmeleridir. Hastaların özellikle kemoterapi günlerinde 1-2 gün süresince nar ve greyfurt yememeleri önerilmektedir. Bu iki meyve, kemoterapi ilaçları ile etkileşime girebilmekte ve bedenden atılım süratini değiştirebilmektedir. Bu günler haricinde bu meyvelerin harcanmasının mahzuru yoktur. Yüksek doz vitaminlerin kullanılması, kanserin ilerlemesine neden olabilmektedir. Bu sebeple, hasta natürel besinlerle yeterince besleniyorsa yüksek doz vitamin dayanağı alması öneri edilmemektedir. Noksanlığı görülen bir vitamin varsa ve hasta bu vitamini natürel yollardan alamıyorsa yardım verilmektedir. Bunun haricinde kanser hastaları dışarıdaki pişmemiş gıdalardan, salata cinsi iyi yıkanması gereken yiyeceklerden uzak durmalıdır. Kemoterapi yarıyılındaki enfeksiyona yatkınlık, hijyenik kaidelere daha çok dikkat edilmesini gerektirmektedir.