Kardeş kıskançlığında taraf olmayın

Çocuklar arasındaki “kardeş kıskançlığını” taraf yakalayan, yeni bebek ile ilgilenip diğer çocuğu umursamama eden ve yanlış tavırlarda bulunan anne-babalar tetikliyor. Uzman Muayenehane Psikolog Nazende Ceren Yetim, kardeş kıskançlığı mevzusunda anne-babaları, çocuklar arasında taraf yakalamama mevzusunda uyardı.

Kardeş kıskançlığının, çocuğun iç huzurunu bozarak yemek yememe, saldırgan olma, uyku problemleri ya da içine kapanma gibi negatif tavırlar alana getirebildiğini kaydolan Yetim, bu mevzuda en büyük mesullüğün başta anne-baba olmak üzere aile bireylerine ait olduğunu söyledi.

Anne babalar dikkat

Yetim şöyle dedi:

“İnsanlarda kıskançlık duygusu doğuştan var. Ancak özellikle çocuklarda kardeş kıskançlığı duygusu, anne-babanın yanlış tutumlarıyla tetikleniyor. Çocuğun kardeşini çekememesi, tamamen anne-babanın davranışıyla alakalı bir gidişat. Çocuk konuta yeni bir bebek geldiğinde ve tüm aile onunla ilgilendiğinde artık anne ve babası tarafından beğenilmediği kaygısına kapılıyor. Özellikle bebeğe anne-babanın aralıksız alakası, konuta gelenlerin aralıksız armağanlar getirmesi ya da onunla ilgilenilmemesi bir fobi, evham oluşturuyor. Bu düşüncelerle çocukta iç huzur bozuluyor. Tez hiddetlenen, ağlayan, tepki olarak yemek yemeyen, kaidelere uymayan çocuk tüm bu tavırlarla tepkiler veriyor. Hatta daha ileri tablolarda kardeşine hasar verme, hiddet nöbetlerine kapılma, içine kapanma, mektep zaferinde düşme gibi değişik tablolar da ortaya çıkabiliyor.”

Anne baba vakaya çözüm odaklı yanaşmalı

Kardeşler arası ihtilaflarda özellikle anne-babaların çocuklardan birinin lehine taraf yakalamasının gidişatı daha da güçleştirdiğini kaydolan Yetim, şunları söyledi:

“Kardeşler arasında muhtelif nedenlerden ihtilaflar çıkabilir. Anne-baba bu cins hadiselerde haklı-haksız ayrımı yapma yerine vakaya çözüm odaklı yanaşmalıdır. O senin kardeşin, sen büyüksün gibi tümcelerle taraf yakalamadan ve iki tarafı da yargılamadan çözüm sunmalı. Hatta çocukları kendi çözümlerini bulmaları için teşvik etmeliler. Hiç çözüm öneremedikleri vaziyette anne babalar kendi çözümlerini getirebilirler ancak bu iki tarafı da güç vaziyette vazgeçmeden ve kendi otoritelerini sallamadan olmalıdır. Şayet çocukların kavgaları şiddet ebadındaysa netlikle o anda münakaşa durdurulmalı ve bunun hiçbir şartta kabul edilebilir olmadığı iletiyi net bir biçimde verilmelidir.”

Gebelik zamanınca çocuğu kardeşe hazırlayın

Kardeş kıskançlığını önlemede en ehemmiyetli adımın, gebelik zamanınca atılması gerektiğini kaydolan Yetim, çocuğa bir kardeşinin olacağını uygun bir dille söylenmesi gerektiğini belirtti. Yetim şöyle dedi:

“Aile, çocuğa bir kardeşi olacağını uygun bir dille anlatarak, kardeşi ile neler paylaşabileceğini, beraber oyunlar oynayıp eğleneceklerini anlatarak bu fikre alıştırmaya çalışmalı. Bebeğin tıpkı kendi bebekliğindeki gibi bakıma lüzumu olduğunu anlatıp, çocuğa bebeklik fotoğrafları da gösterilerek annenin onu besleyeceği, bakımını yapacağı reeli anlatılmalı. Hatta bu mevzularda kendisinden takviye rica edilmeli. Bebekle beraber kendisini beğenmeye devam edeceklerini sık sık vurgulamalı çocuk da bu evhamı yok etmeliler. Çocukların ‘Beni beğenmiyorsun, onu daha çok beğeniyorsun’ gibi ifadeleri dikkatle dinlenmeli, aksine ikna etmeye çalışmak yerine ‘Bunu hangi tutumumdan çıkarıyorsun? Böyle düşünmene neden olacak ne oldu?’ gibi sualler yöneltilerek, bu fikrine neden olan tavırlar bilinip düzenlenmeli.”

Bunlara dikkat

– Çocuğu asla kardeşi ile mukayese etmeyin. Sen büyüksün, o daha ufak, abisin-ablasın gibi laflar çocuğa itici kazanç. Çocuğu suçlamayın-kardeşi ile mukayese etmeyin.

– Kardeş kıskançlığı çocukta irtibat bozukluğu, geçimsizlik, güvensizlik yaratır. Rehabilitasyon edilmediği vaziyette ileriki yaşlarında geçim ve ilişkilerinde problem yaşayabilir.

– Münakaşa ve çekişme vaziyetlerinde ayırın, mola verdirin. Serinkanlılaşmalarını bekleyin. Asla fizyolojik ceza vermeyin, hadise anında haklı-haksız suçlaması yapmayın.

– Fizyolojik ceza yerine, parka gitmeme, oyuncağı ile bir zaman oynamama gibi cezalar vererek kusurlarını kavramalarını sağlayın.

– Paylaşılamayan eşya ya da oyuncak için adaletli bir tasarı yaparak, uymalarını sağlayın. Uymadıkları zaman, paylaşılamayan oyuncak ya da mahsulü ikisinin de kullanımından kaldırın.

– Pozitif tavırları pekiştirip mükâfatlandırın. Sık sık sevginizi dile getirin.

– Kardeşin bakımında çocuktan takviye ve katkı isteyin. Beraber mama hazırlayabilir, bebeği beraber besleyebilirsiniz.

– Kardeş gelmeden evvelki tavırları ve çocuğa alakayı aynen devam ettirin. Reyin çocuğu ise beraber oynayın, müddet geçirin.

– Çocuğa afaki yere, kardeşine çekemememelisin gibi laflar söylemeyin. Bu çocuk da uyarım yapabilir.

– Diğer aile fertleriyle işbirliği yaparak çocuğa ehemmiyetli olduğu ve hoşlanıldığı hissini verin.