Kök hücre rehabilitasyonu nedir tıp kullanımı çoğalıyor!

Son yarıyıllarda karşımıza çıkan rehabilitasyon imkânlarından biri de kök hücre rehabilitasyonu. Bir çok alanda yaygın olarak dinlediğimiz kök hücre rehabilitasyonunun yeni adresi ortopedik hastalıklar! Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Burak Önvural  kök hücre rehabilitasyonunun ortopedikk hastalıklar hakkında elmaelma.com okurları için ehemmiyetli bilgiler verdi. Kök hücre nedir? Kök hücre ortopedik gidişatlarda nasıl kullanılır? gibi yaygın olarak sorulan suallerin yanıtı…

Son on senede kök hücre ile alakalı temel bilim araştırmaları ve muayenehane deneyler giderek çoğalış gösterdi. Şu an kök hücre biyolojisi ile alakalı bilgi seviyemiz oldukça ileri bir noktada. Bir çok değişik ortopedik vaziyette kök hücrelerin uygulanabileceği görüldü ve bu uygulamaların erken yarıyıl neticeleri oldukça gülümseyici. Kök hücrelerin kolay elde edilebilir olması da muayenehane kullanımlarını giderek çoğaldırmaktadır.

HANGİ ORTOPEDİK GİDİŞATLARDA KÖK HÜCRE KULLANILIR?

Şu anki bilgi birikimimiz ile söyleyebiliriz ki travmakırıklar, ur ya da enfeksiyona bağlı kemik ve kıkırdak kayıplarının iyileştirilmesinden asap, tendon ve bağ dokularının iyileştirilmesine dek uzanan geniş bir yelpazede kök hücre rehabilitasyonlarından faydalanılabilmektedir. Bu uygulamalar ortopedik hastalıkların rehabilitasyonunda yeni yaklaşımların geliştirilmesine imkân vermektedir ve gelecekte hekimlerin değişik bakış açısı ile hastalıklara yanaşmasını sağlayacaktır.

Ananesel rehabilitasyonlar her zaman yaş gruplarına, işlere yada hasta temennilerine yanıt verememektedir. Bu nedenle hastaya özel rehabilitasyon taktikleri oluşturulmaya çalışılmakta ve hastaların rehabilitasyondan alacakları netice iyileştirilmeye çalışılmaktadır. İşte bu nedenle son senelerde doku mühendisliği ve kök hücre gibi rehabilitasyonları içinde bulunduran rejeneratif tıp uygulamalarının kullanımı giderek çoğalmaktadır.

KÖK HÜCRE NASIL ELDE EDİLİR?

Kök hücreler özel bir seçilim yapılmaksızın otolog kemik iliği santrifüjü ile elde edilebileceği gibi kültürde üretilmek üzere seçilip ölçü olarak çoğaldırılabilir de. Kültürde üretilen kök hücrelerin maliyetinin yüksek oluşu, kültür için lüzumlu olan zamanın uzun olması, enfeksiyon tehlikeyi ve hücrelerin canlılıklarını yitirme olasılığı suratından rutin kullanımda bu yol pek seçim edilmemektedir. Öteki bir yol ise günümüzde sıklıkla seçim edildiği biçimiyle yağ dokudan liposuction eşi bir usulle muhakkak filtrelerden geçirerek kök hücre ekstratı elde etmektir.

Kök hücre yalnızca kemik, adale, kıkırdak, bağ yada tendon dokularına değişikleşmekle kalmaz; ayrıca sihrime etmenleri ve bir çok sitokinlerin salınmasını sağlarlar. Bu etmenler anjiyogenezyeni damar yaradılışı, onarım, hücrelerin hayatta kalması ve üremesi üzerine ehemmiyetli misyonlara sahiptirler. Kök hücreler aynı zamanda zararlı dokuya giderek ağrı nedeni olan yangı cevabını baskılama özelliğine de sahiptirler.

KÖK HÜCRE REHABİLİTASYONUNU KİMLER KULLANAMAZ?

Eklem ve kıkırdak zararı olan bir çok hastaya kök hücre uygulanabilir. Ancak bazı özel gidişatlarda kök hücre uygulamasından sakınmakta fayda vardır. Bu özel vaziyetler:

-Vasküliti olan hastalar, özellikle son 3 ay içerisinde yeni hamle geçirdiyse, akut tromboz geçiren hastalar en az 3-6 ay beklemek gerekir, akut hemoftalmigöz kanaması en az 3 ay beklemek gerekir

Vaskülit, tromboz yada pnömoniye bağlı pulmoner hipertansiyon, akut pulmoner yetmezlik, miyelokarsinoz, miyelofibröz, çoklu uzuv yetmezliği yada son yarıyıl kronik hastalaruzuv yetmezliği olan. Kronik enfeksiyonlu hastalar kök hücre uygulaması enfeksiyonda çoğalışa neden olabilir, kronik viral enfeskiyonlar, sikiyatrik hastalıklar. 

Bununla beraber fazla içki ve sigara tüketimi kök hücre aktifliğini eksilteceği ve yeni hücreler için ölümcül olacağı için harekât evveli ve sonrası en az 2 hafta süresince hastalardan içki ve sigara harcamaları ehemmiyetle ve ısrarla istenir.

Bunun dışında kök hücre uygulamaları bir çok hastada güvenle uygulanmakta ve oldukça gülümseyici neticeler vermektedir. Gelecekte belki de operasyonlar tarih olacak ve biz ortopedistler yalnızca doku seviyesinde rehabilitasyonlarla hastaların eklem rahatsızlıklarına takat olmak için çalışıyor olacağız.