Konuşma bozuklukları ile alakalı merak edilenler

Günlük yaşamın her alanında irtibat kurmanın ehemmiyetli bir parçası olan konuşma, bazı erişkinlerde karşılaşılan konuşma ve dil güçlükleriyle sosyal yaşamı ciddi anlamda etkileyebilecek meselelere neden olabiliyor. Erişkinlerde en çok karşılaşılan dil ve konuşma problemlerinin, “Kekemelik, ses bozuklukları ve nörolojik rahatsızlıklar sonrası ortaya çıkan dil bozuklukları” olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Dil ve Konuşma Terapisti Seçil Aydın Oral, konuşma bozukluğu hakkında merak edilenleri ve yapılması gerekenleri anlattı.

Kekemeliğin, konuşma sırasında akıcılığının sekteye uğramasıyla ses, hece veya tek heceli kelime tekerrürü, seslerin uzaması ve hava akımındaki bloklar şeklinde görüldüğünü söyleyen Dil ve Konuşma Terapisti Seçil Aydın Oral, bu bozukluğun çocukluk yarıyılında başlayıp erişkin yarıyılına kadar kronikleşebileceğini vurguladı.

Beyin kanaması konuşma, dinleme ve okuma bozukluklarına yol açabiliyor

Beyin krizi inme sonrasında hastanın afazi olduğunu dile getiren Dil ve Konuşma Terapisti Oral, “Nörolojik rahatsızlıklarda beyin krizinin görülme oranı çok yüksek. Türkiye’de her sene 125 bin beyin krizi yaşanıyor. Türkiye’de beyin krizi hadiselerinin yüzde 71’i beyin enfarktüsü, yüzde 29’u ise beyin kanamasından alana geliyor. Afazinin beynin sol tarafında alana gelen ur, beyin kanaması neticesinde ortaya çıkan konuşma, dinleme, okuma ve yazma eforluklarına neden oluyor. Afazisi olan hastaların sözel irtibat kopukluğunun olması sebebiyle, bunalımında sıklıkla kollanıyor. Bu bozuklukta zekâ etkilenmese de dizartri ve apraksi konuşma bozuklukları gibi eşlik eden başka meseleler olabilir” ifadelerini kullandı.

Konuşma bozukluğunun farklı tipleri var

2011 senesinde yapılan araştırma neticelerine göre toplam popülasyonun yüzde 6,6’sının en az bir maniyi var. Konuşma bozukluğunun farklı tipleri de bu mani içinde yer alıyor. Apraksiyi, konuşmayı sağlayan dil-dudak, çene gibi uzuvlara ait adalelerin cılız olmamasına karşın konuşma seslerini doğru bir biçimde söylemek için istemli hareketlerin yapılamaması olarak açıklayan Oral, hastaların sesleri taklit etme ve üretmede zorlandıklarını, meblağsız konuşma yanılgıları gibi meselelerin kollanabileceğini söyledi.

Dizartrinin ise apraksiden farklı olduğunu belirten Oral, “Dizartri, konuşma yapımı için kullanılan uzuvları hakimiyet eden adalelerin bozulan hareketinden kaynaklanabiliyor. Dizartri tipi ve şiddeti asap sisteminin hangi alanından etkilendiğine bağlıdır. Dizartrisi olan şahıslarda anlaşılması güç olabilecek ağızda gevelenen, dalgalı ya da mırıldanmış, konuşma kollanır” diye konuştu.

Rehabilitasyonda hastanın motivasyonu oldukça ehemmiyetli

Afazili hastanın ilk 6 ayın içinde süratli bir gelişimi olacağı için müddet kaybedilmemesi gerektiğine dikkat toplayan Oral, afazi terapisinde hastanın ailesinin büyük ehemmiyet taşıdığını, iş birliği içinde, hastanın sosyal yaşamdan kopmadan, irtibat yollarını genişleterek hastayı kesinlikle desteklemeleri mevzusunda birlikte çalıştıklarını dile getirdi. Oral, “Afazide kullanılan standardize edilmiş testler bize dil konuşma ve öğrenişsel marifetlerinde hangi alanların korunduğunu, hangi alanlarda yardıma gereksinimi olduğu mevzusunda dayanakçı oluyor. Bireye özel rehabilitasyon emelleri tanımlandıktan sonra kaybedilen yeteneklerin öğretimine ilmek örer gibi çalışıyoruz ve hastanın motivasyonu kaybetmemesi için mücadele gösteriyoruz. Kekemelik terapisi evvelinde şahsın okuma ve konuşma misalleri alınır. Bu misaller bize kekemelik şiddetinin tanımlanmasında ve sınıflandırma yapmada ışık meblağ” açıklamasında bulundu.

Ses kısıklığı 2 haftadan fazla vakittir var ise kesinlikle tetkik edilmeli

Erişkinlerde görülen değişik bir konuşma sualin ses bozukluğu ifade eden Seçil Aydın Oral, ses kısıklıklarının ilgisizlik edilmesinin ciddi rahatsızlıklara neden olduğuna dikkat toplayarak, “Ses teli nodül ve polipleri, ses teli ödemi, ses telinin yapısal bozuklukları, ses teli enfeksiyonları ve sesin yanlış kullanımı, ses kısıklığına yol açan nedenler içinde yer alıyor. 2 haftadan uzun süren ses kısıklıkları ve bu tip vaziyetlerde erken teşhis edilir ve doğru zamanda ses terapisine başlanırsa vasati 8 seans ile ses daha önceki sıhhatine kavuşabilir” biçiminde konuştu.

Oral, ses terapisinde ne yapıldığı ile alakalı şu bilgileri verdi: “Ses terapisi bireye özeldir. Sesin kuvvetlenmesi için hastaya bazı teknikler öğreterek egzersizler yapılır. Hastanın bu teknikleri konutta tekerrür etmesinin ve kumpaslı olarak terapilerine devam etmesinin, sesini doğru kullanmasında doğrudan ilişkili.”