Koronavirüs sürecinde periton diyalizi böbrek hastalarına umut veriyor

Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Uzmanı Prof. Dr. Özlem Usalan, böbrek hastalarının koronavirüse tutulma tehlikesinin yüksek grupta yer aldığını söyledi ve ilave etti: “Periton diyaliz usulüyle böbrek hastaları sağlık kurumuna gitmeden kendi başlarına diyaliz yapabilme imkânı buluyor. Periton diyalizi, hastalara ciddi anlamda serbestlik sağlamanın yanı gizeme mesafeye umursamamız gereken bu günlerde hastalarımızı virüsle gayret mevzusunda daha avantajlı gidişata getiriyor.”

Periton diyalizin karın boşluğuna minik bir ameliyat ile yerleştirilen, ince, yumuşak ve silikondan yapılmış kalıcı bir tüp kateter aracılığı ile yapıldığını ifade eden Prof. Dr. Özlem Usalan, “Böbrek hastasına periton diyalizi eğitimi hemşire tarafından verildikten sonra hasta rehabilitasyonunu kendi başına yapabilir ve sağlık kurumuna olan bağımlılığı eksilir.” diye konuştu.

Her gün yapılan bir operasyon olduğundan besin ve akışkan alımının daha hür olduğunu belirten Prof. Dr. Özlem Usalan, “Periton diyalizde tansiyon hakimiyeti daha iyi sağlanıyor. Kansızlık ve buna bağlı hormon rehabilitasyonu da daha az yaşanıyor. Hemodiyalizde olduğu gibi kan kaybı görülmediğinden demir lüzumları daha azdır.” açıklamasında bulundu.

Hastalar 2 günde periton diyalizi kendi başlarına yapmayı biliyor

Periton diyalizi eğitiminin gayet kolay ve müddetinin de kısa olduğuna dikkat toplayan Doç. Dr. Özlem Usalan, “Hastalar vasati 2-3 gün içinde rehabilitasyonu kendi başlarına yapmayı biliyor. Periton diyalizi, hastanın günlük yaşantısına mektep, iş, seyahat, tatil da faal biçimde devam etmesini sağlıyor. Dezavantajı ise rehabilitasyonun her gün yapılması gerekiyor.” biçiminde konuştu.

Periton diyalizin PD en ehemmiyetli avantajının teçhizatın taşınabilir biçimde olduğunu belirten Prof. Dr. Özlem Usalan, “Bu size büyük bir serbestlik sağlıyor. Misalin, periton diyalizi donanımınızı işyerinize götürebilirsiniz. Bir merkeze bağımlı olmamanız haftada 3 kere konutunuzdan çıkıp diyaliz merkezine gitme zorunluluğunuzun olmaması ve haftada 3 kere sıradandan büyük iğnelerle damar yolunuza girilmemesi öteki ehemmiyetli avantajlarıdır. Tatile ya da minik bir mesken yerine gittiğinizde bir diyaliz merkezi bulma lüzumunuz periton diyalizle ortadan kalkıyor.” açıklamasında bulundu.

Konutta periton diyaliz yapan hastaların çalışma yaşamlarını devam ettirme oranının %90’ların üzerinde olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özlem Usalan, “2 yaş ve altı çocuklar, hala hudutlu böbrek işlevi olan insanlar, iltihabi bağırsak hastalığı veya ciddi karın içi yaralanmalara bağlı harekât geçirenler dışında tüm erişkin hastalar periton diyalizi seçim edebilir.” diye konuştu.

Periton diyalizde el pakliği çok ehemmiyetli

Prof. Dr. Özlem Usalan, koronavirüs sürecinde periton diyalizinde hijyen ve pakliğin ehemmiyetini ise şu biçimde anlattı: “Periton diyalizi uygulayan hastalarda el pakliği oldukça ehemmiyetlidir. Günlük hayatta bir hayli iş için ellerimizi kullanmamızdan dolayı ellerin en çok kirlenen ve hastalık sebebi olan mikropları taşıyan uzuvlarımız olduğunu belirtmeliyim. Ellerimizin lekeli olduğunu gözlerimizle görebiliriz, fakat mikropları göremeyiz. Göremediğimiz bu mikroplar periton diyalizi yaparken karın içine erişerek peritonite neden olabilir. Ellerde oluşan lekeleri su ve sabunla basitçe arınabilirsiniz. Pansuman sırasında kesinlikle maske kullanılmasını istiyoruz. Katetere değmeden evvel her zaman eller iyice yıkanmalıdır. Banyo duş biçiminde yapılmalı, banyo sonrası kateter çıkış yeri iyice kurulanıp pansuman yenilenmelidir. Denize, havuza girerken kateter çıkış yeri, merkezin önerdiği su geçirmeyen bir bantla kapatılmalı. Şahsi paklik kaidelerine uyulmalı, iç çamaşırlar her gün değiştirilmeli ve çok sıkı kıyafetler giyilmemeli. Tüm bu süreçler koronavirüsle başa çıkmak için uygulanması gereken temkinlerdir. Başka Bir Deyişle PD yapan hastalarımızın belki de daha öncekinden çok zorlandığı ancak koronavirüs sürecinde herkesin uygulaması gereken alışkanlıklarımız haline dönüşen eylemler olmaya başlamıştır.”

Koronavirüse tutulma tehlikeyi daha yüksek olan böbrek hastalarının kendilerini konutta izole etmeleri mevzusunda duyarlı davranmaları hususunun ehemmiyetli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Özlem Usalan, “Bu bağlamda hastalar periton diyaliz usulüyle öteki rehabilitasyon modalitelerine göre hemodiyalize mukayeseyle sağlık kurumuna gitmeden kendi başına diyaliz yapabilme imkânı bulmaktalar. Periton diyalizi, hastalara ciddi anlamda serbestlik sağlamanın yanı gizeme mesafeye umursamamız gereken bu günlerde hastalarımızın virüsle gayret mevzusunda daha avantajlı gidişata getiriyor.” diye konuştu.

Türkiye’de diyaliz rehabilitasyonu gören hasta rakamının son bilgilere göre 80 bin ortamı olduğunu belirten Prof. Dr. Özlem Usalan, “Bu hastaların yalnızca %4’ünde periton diyalizi rehabilitasyonu uygulanmaktadır. Türkiye genelinde periton diyalizi birebir hekimlerin özverisiyle giden bir sistem olduğu için hasta yoğunluğu da düşünülecek olursa ekstra zaman ufalaması gerekmektedir. Koronavirüs sürecinde hastaların sağlık kurumuna gelme çekinceleri ve yeni basmakalıp olarak değerlendirilen ve alışkanlıklarımızı değiştiren bu süreçte el pakliğinin basmakalıp koşullarda da öne çıkması ve APD aletli periton diyalizi de hastanın gün boyu elle diyaliz yapmayıp aygıta bağlanma alternatiflerinin bulunması diyaliz seçimlerinde periton diyalizi bir adım öne taşımıştır.” dedi.

Pandemi sürecinde periton diyalizi seçiminde trajik bir çoğalış yaşandı

Pandeminin Nefroloji uzmanlarına inanılmaz güçlükler yaşattığını vurgulayan Prof. Dr. Özlem Usalan, “Mart 2020’den bu yana yaşadığımız bu süreç hastalarımıza karşı mesullüklerimizin çoğalmasına neden oldu. Periton diyalizi seçen hastalarda, hatta hemodiyalize başlamak üzere olan fistülü olan hastalarda dahi periton diyaliz seçimlerinde trajik bir çoğalış oldu. Merkezimizde de koronavirüs sürecinde periton diyaliz seçiminin daha öncekine oranla daha önde olduğunu görmekteyiz.” diye konuştu.