Kronik böbrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar

Suskunca ilerleyen böbrek rahatsızlıkları son safhaya gelene kadar hiçbir bulgu vermeyebiliyor. Diyabet, hipertansiyon, nefrit ve ailesel yatkınlığı olan şahıslar, kronik böbrek yetmezliği bakımından risk altında bulunuyor. Erken teşhis için muhakkak aralıklarla kan ve idrar incelemeyi yaptırmak, alınması gereken tedbirlerin başında yer alıyor. Memorial Hizmet Sağlık Kurumu Nefroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Funda Yalçın, kronik böbrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar ve alınması gereken tedbirler hakkında bilgi verdi.

Kan ve idrar analizlerinizi bakımsızlık etmeyin

Böbreklerin görevini yerine getiremediği vaziyetler böbrek yetmezliği olarak belirlenmektedir. Kronik böbrek yetmezliğinden bahsedebilmek için hastanın 3 aylık böbrek işlevlerinin bozuk olması gerekir. Sinsi ilerleyen böbrek yetmezliği hiçbir bulgu vermeden son safhaya kadar gelebilmektedir. İlerleyen düzeylerde halsizlik, eforda yorgun düşme, bulantı, kusma, bacaklarda şişlik ve tansiyon kumpassızlığı gibi bulgular veren böbrek yetmezliğinin erken teşhisi için belli aralıklarla kan ve idrar incelemeyi bakımsızlık edilmemelidir.

Yapılan son çalışmalara göre böbrek yetmezliğine neden olan hastalıklar arasında ilk 5 sırada; diyabet, hipertansiyon, nefritler, genetik yatkınlık ve Amiloidoz hastalığı bulunmaktadır.

Diyabet hastalığı böbreklerin en büyük düşmanı

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de böbrek yetmezliğine neden olan hastalıkların başında %41 gibi yüksek bir oranla şeker hastalığı başka bir deyişle diyabet gelmektedir. Hakimiyet altına alınmayan diyabet, bedendeki tam uzuvlarla beraber damarları da olumsuz anlamda etkilemektedir. Hakimiyet edilemeyen kan şekeri böbreklerdeki ufak damarlarının zarar görmesine yol açarak, diyabetik nefropati başka bir deyişle böbrek işlevlerinin eksilmesine neden olmaktadır.

Böbrekleriniz için tansiyonunuzu hakimiyet altında tutun

Yüksek tansiyon, böbrek yetmezliğine neden olan rahatsızlarda yüzde 25 gibi oldukça fazla sayılabilecek bir oranla ikinci sırada bulunmaktadır. Kalp ve beyin gibi böbrek damarlarını da etkileyen yüksek tansiyon, kılcal damarların zarar görmesine ve böbreklerin küçülmesine neden olabilmektedir. Yüksek tansiyon neticeyi böbrek yetmezliği büyüyebildiği gibi tersine bir ilişki de mevcuttur. Böbrek taşları, cerahat ya da böbrek damarlarının darlığı yüksek tansiyona zemin hazırlayabilmektedir.

Böbreklerinizi irine karşı gözetin

Alerjik tepkin, virüs, ilaç kullanımı ya da böbrek taşları gibi çok değişik sebeplere bağlı olarak büyüyebilen nefrit başka bir deyişle böbrek irini böbrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar arasında %8’lik bir hisseye sahiptir. Pembe veya köpüklü idrar, surat, el ve ayaklarda şişlik, mide bulantısı ve kusma gibi bulgular veren böbrek irini zamanında ve doğru rehabilitasyon edilmezse böbrek yetmezliği kaçınılmazdır.

Genetik yatkınlığınız varsa daha dikkatli olun

Polikistik böbrek hastalıkları başta olmak üzere, genetik tesirler böbrek yetmezliğinde % 5 oranında tesirlidir. İrsiyetsel bir rahatsızlık olan polikistik böbrek hastalığı, akışkan dolu kistlerin oluşmasına neden olarak böbrek işlevlerinin bozulmasına neden olabilir. Bazen hiçbir bulgu vermeden ilerleyen polikistik böbrek hastalığı, kist rakamının çokluğuna göre ağrı, kanlı idrar yapma, böbrek taşı yaradılışı, hipertansiyon gibi değişik bulgular verebilmektedir.

Akdeniz ateşi böbrek yetmezliğine neden olabilir

Amiloid adlı proteinin uzuvlarda fazla birikmesiyle ortaya çıkan Amiloidoz hastalığı kalp, karaciğer, asap sistemi, mide ve bağırsağı etkilediği gibi böbrek yetmezliğine de yol açabilmektedir. Bir nedene bağlı olmadan büyüyebilen Amiloidoz, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi uzun süreli enfeksiyonlardan sonra da ortaya çıkabilmektedir. Böbrek yetmezliğinde %2 orana sahip olan Amiloidoz hastalığında, altta uyuyan rahatsızlığa müteveccih rehabilitasyonlar uygulanmaktadır.

Beslenmenize ve yaşam stilinize özen gösterin

Beslenme ve yaşam stili, hem böbrek yetmezliğine götüren süreçte hem de böbrek yetmezliği teşhisi konulduktan sonra dikkat edilmesi gereken bir adımdır. Nedeni belirsiz böbrek yetmezliği rahatsızlığı oranının %11 olduğu düşünülürse, beslenme ve yaşam stilinin ehemmiyeti bir defa daha ön tasarıya çıkmaktadır. Diyabet hastalarının böbrek yetmezliği yaşamasının altındaki birinci etmen, diyabetin hakimiyet altına alınmamasıdır. Tuzsuz beslenme, özellikle diyabet ve hipertansiyon hastaları için hayati ehemmiyet taşımaktadır. Böbrek yetmezliğinin ilerleyen düzeylerinde ise proteinli yiyecekler ile potasyum ve fosfor kapsayan bakliyat, kuruyemiş gibi yiyeceklerin dikkatli harcanması gerekmektedir. Günlük egzersizler, çok yorucu olmamak koşuluyla kumpaslı olarak yapılmalıdır.

Böbrek nakli hayat kurtarıyor

Böbrek yetmezliği 5 aşamaya dağılmaktadır. Son yarıyıl böbrek yetmezliği teşhisi konulabilmesi için yapılan testlerde hastanın böbreğinin %15 çalıştığının tanımlanması gerekir. Çalışmayan böbreğin görevini makine başka bir deyişle diyaliz ya da yeni bir uzuv yapacaktır. Son yarıyıl böbrek yetmezliği rehabilitasyonunda altın standart yaşam standartlarının artıran böbrek naklidir. Böbrek yetmezliği sürükleyen hastanın uzuv nakli yapılıp yapılamayacağının iyi değerlendirilmesi gerekmektedir.

– Hastada kalp ve damar sıhhati ile alakalı meseleler

– Kanser öyküsü

– Kanda ortaya çıkabilecek kasvetler böbrek nakline mani teşkil edebilmektedir.

Ülkemizde kadavra bulunamaması sebebiyle, canlı vericilerden daha sık yapılan böbrek naklinde vericilerin de sağlık gidişatının iyi bir değerlendirmeden geçmesi gerekmektedir. Vericiler bu operasyondan sonra süratle iyileşmekte ve ilerleyen senelerde de böbrekle alakalı rastgele bir mesele yaşamamaktadır.