Kronik hastalıklara başa çıkabilmenin yolları

Pek çoğumuz için yaşlılık; kronik hastalıklarla gayret anlamına geliyor. Oysa yaşamımızın bu yeni sayfasında kronik hastalıkları tasa olarak görmeyip, onunla veya onlarla barışık yaşamak olası. Üstelik hiç de güç değil. Acıbadem Kadıköy Sağlık Kurumu İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Berrin Karadağ, “Kronik hastalıkların en ehemmiyetli özelliği, altta uyuyan sebeplerin bir haylisinin tamamen önlenebilir tehlike etmenleri olmasıdır. Başka Bir Deyişle kendimize ve hayata küsmek yerine hayatla ve bedenimizle barışmayı seçersek yapabilecek pek çok şey olduğunu görürüz” diyor. Ülkemizde takribî her 3 bireyden 1’inin kronik hastalığı bulunuyor, kronik hastalık tanısı konulan her 3 bireyden 1’inde bunalım bulguları görülüyor.

Kronik hastalıklarla barışık yaşamanın 10 yolu

Kötümserlikten kaçının

Umutsuzluk ve kötümserlik yok. Yaşımız ilerledikçe bir ekip kronik hastalıklara tutulma ihtimalimiz çoğalabilir, ancak bu bizim hayattan kopmamıza veya bunalıma girmemize asla yol açmamalı. Usçu yaklaşımlar ve sağlık hakimiyetleri ile yöneti ele alabiliriz.

Sağlıklı beslenin

Kronik hastalıklarla baş faktörün ilk maddelerinden biri sağlıklı beslenme. Yediklerimize gösterdiğimiz azami dikkat daha canlı ve daha faal olmamızı sağlar. Hazır yiyeceklerden sakınmaya özen göstermeli ve taze sebze-meyveyi sofralarımızdan beceriksiz etmemeliyiz. Tüm gıda gruplarından yeterli ölçüde alarak balanslı beslenmeye dikkat etmek baş şart.

Tuz tüketimine dikkat edin

Dünya Sağlık Teşkilatı; hipertansiyon, kalp, böbrek hastalıkları başta olmak üzere pek çok uzvumuzu negatif etkilememek emeliyle günde 5 gramdan fazla tuz harcanmamasını öneriyor. Ancak ülkemizde bir birey günlük vasati 15 gram tuz harcıyor. Tuz tüketimini eksiltirsek, bir müddet sonra doktora danışarak belki de kullandığımız hipertansiyon ilaçlarının dozunda ve rakamında eksilmeye gidebiliriz.

Tütünü her biçimde hayatınızdan çıkarın

Türkiye, sigara kullanımında Avrupa ülkeleri arasında üçüncü, dünya ülkeleri arasında ise yedinci sırada yer alıyor. Sigara kullanımı, sağlıksız beslenme gibi tehlikelerin ortadan kaldırılması gidişatında kalp hastalıkları, inme ve tip 2 diyabet olaylarının yüzde 80’i, kanser olaylarının ise üçte birden aşırısı önlenebilir. Gerek faal gerek pasif içici olmaktan kaçının.

Hareketli olun

Dr. Karadağ, “Bedenimizin izin verdiği kadar hareketli olalım! Unutmayalım ki seneler geçtikçe hareket ve süratimiz eksilse de, olası olduğunca yürüyüş yapmalı ve hareketli yaşam tarzını amaçlamalıyız. Spor yaparak beden sıhhatimize verdiğimiz destek, ruh sağlığımızı da pozitif doğrultuda etkileyecektir” diyor.

Sosyal hayatınız olsun

Kronik hastalıklarımızın ve ilaç kullanıyor olmamızın sosyal hayatımızı olumsuz etkilemesine izin vermemeliyiz. Aksi halde bu gidişat ek olarak bunalıma neden olabilir. Hipertansiyon veya diyabet hastalığına sahip olmamız, ailemiz veya arkadaşlarımızla beraber olmamızı hiç de yasaklamaz. Daha disiplinli ve hayata dört elle tutunarak, mutluluğumuzu artırabilir ve çok daha neşeli bir yaşama sahip olabiliriz.

İçkiden uzak durun

İçki, kronik hastalıklarımızı ciddi oranda daha da makûs doğrultuda etkileyebilir. Hayatımızdan çıkarılması ile kullandığımız ilaçların yan tesir ihtimali de oldukça eksilecektir. İçki en fazla beyinde tahribata yol açarken, anlamlı düşünme, karar verme ve hareket etme becerilerini de bozuyor.

Fazla kilolarınızdan kurtulun

Sağlıklı bir perhiz ve kumpaslı egzersiz ile fazla kilolardan kurtulmak; bedende zarara yol açan kalp hastalıkları, diyabet, inme gibi pek çok kronik hastalıktan da korunmanızı sağlar. Zamanında rehabilitasyon edilmeyen obezite; yüksek kolesterol, damar tıkanıklığı ve tansiyon yükselmesi gibi negatif faktörlere neden olurken, yaşam niteliğini negatif etkiliyor hatta yaşam zamanını kısaltıyor. Şahsın gerek sıhhatini ve sosyal yaşamını gerekse iş hayatını makûs doğrultuda etkileyen bu gidişat zamanında fark edilip geç kalınmadan rehabilitasyon edilirse birey sağlıklı yaşamına geri dönebilir.

Tetkik ve ilaçlarınızı aksatmayın

Pek çok kronik hastalığın hasarlı tesirleri kumpaslı sağlık hakimiyetleri ve hekim hakimiyetinde kullanılan ilaçlar sayesinde en aza indirilebilir. Hekiminizin tanımladığı aralıklarla hakimiyetlerinizi yaptırmayı, ilaçlarınızı kumpaslı kullanmayı umursamama etmeyin. ‘Tansiyonum düzeldi artık ilaca gerek yok’ gibi yanlış düşüncelere kapılmayın. Ayrıca bilimselliği ispatlanmamış mahsuller kullanmayın ve kulaktan dolma bilgilere asla meyil göstermeyin. Unutmayın; ‘hastalık yoktur, hasta vardır’ Her bir fert kendi bedeninin özel olduğunu ve dostuna, komşusuna iyi gelen bir ilacın kendisinde yanlış tesire neden olabileceğinin şuurunda olarak, hekimine sormadan ilaç kullanmamalı.

Hoşlukları görün

Dr. Karadağ, “Yaşamı bir dağa tırmanmak gibi de idrak edebilmeliyiz. Yolumuz bazen azıcık güç ve engebeli olabilir, hastalıklarımızı bu yoldaki ebadı değişen taşlar olarak düşünebiliriz. Ama öbür taraftan bu yolculukta etrafımızdaki hoşlukları görmeyi asla umursamama etmemeliyiz. Başka Bir Deyişle yaşam yolu taşlı ve engebeli olsa da, alacağımız temkinler ve bize destek olabilecek taşıtlarla, bu yolun hoşluklarının sevincine varmayı asla göz arkasını etmemeliyiz” diyor.