Parkinson hastalığı nedir bulguları nelerdir? Parkinson hastalığının rehabilitasyonu nedir?

Parkinson hastalığı yaşla ortaya çıkan hastalıklardan biridir. Bu mevzuda en sık görülen hastalık Alzheimer hastalığıdır. Parkinson hastalığı da ilerleyen yaşlarda ikinci sıklıkta Alzheimer hastalığını takiben ortaya çıkan hastalıktır. Parkinson hastalığı, dopamin üreten beyin hücrelerinin kaybıyla ortaya çıkan bir hastalıktır, kademeli olarak ilerleyen progresif bir hastalık cinsi olup ve yol açtığı el, kol, bacak, çene ve suratın titremesi gibi bulgular zaman geçtikçe makûslaşır. Hastalık ilerledikçe birey yürüme, konuşma güçlüğü yaşayabilir ve günlük kolay gereksinimlerini tek başına karşılayamayacak vaziyete gelebilir. Parkinson hastalığının rehabilitasyonu yoktur ancak bazı ilaçlarla hastalığın bulguları gevşetilebilir. Bazı vaziyetlerde semptomların iyileşmesi için beynin muhtelif bölgelerine cerrahi olarak müdahale edilebilir.

Parkinson Bulguları

Parkinson hastalığında bedenin hareketlerine ve bireyin ruh haline tesir eden ehemmiyetli bir kimyevi olan dopamin yapımı durur. Dopamin ölçüyü eksildikçe Parkinson hastalığının neden olduğu bulgular baş gösterir. Hastalığın bulguları şahıstan şahsa göre değişebilir ve ilk bulgular fark edilemeyecek kadar hafif olabilir. Başlangıç evresindeki bulgular genellikle bedenin tek tarafını tesirler ve zaman ilerledikçe her iki tarafa birden dağılır.

Titreme: El titremesi tremor, başparmağın hakimiyetsiz hareketleri, çene ve dudakta hafif titremeler Parkinson’un en sık görülen bulgularıdır. Bu titremelere bacak adalelerinin seğirmesi eşlik edebilir.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta her el titremesinin Parkinson hastalığı anlamına gelmediğidir. Ağır kaldırdıktan sonra, ellerinizi yoğun olarak kullandığınız bir iş sonrasında veya aldığınız bir ilacın yan tesiri olarak elleriniz basmakalıptan daha fazla titreyebilir. Parkinson hastalığında görülen titreme ise eller dinlenir gidişattayken yaşanır.

Hareketlerin Yavaşlaması Bradikinezi: Parkinson hastalığı zamanla hareket etmeyi güçleştirerek kolay fiziksel etkinliklerin bile uzun zamanlarda yapılabilmesine yol açar. Misalin yürürken adımlar küçülür. Hasta yürürken ayaklarını çektiği için yürümesi güçleşir. Parkinson hastaları bu gidişatı “sanki ayaklarım yere yapışmış gibi” olarak belirlemektedir. Ayrıca adalelerin sertleşmesi sebebiyle hareket marifetini sınırlanır ve hareket sırasında sızılar oluşabilir. Yürürken kolların sallanmaması, omuz ve kalça sızıları/yakalanması Parkinson’un hareketi ve adaleleri etkileyen değişik bulgularıdır.

El Yazısının Küçülmesi: El yazısında alana gelen ani metamorfozlar Parkinson hastalığı bulgusu olabilir. El yazısında harfler küçülebilir kelimeler birbirine daha yakın ve karmaşık hale gelebilir. Yaş ilerledikçe el yazısının eklem sızılarına, görme bozukluklarına bağlı olarak değişmesi klasiktir ancak bu gidişat Parkinson hastalığındaki gibi aniden olmaz, zamanla büyür.

Konuşmada Metamorfozlar: Basmakalıptan daha süratli veya pespaye sesle konuşmak, konuşurken tümceler arasında durmamak, konuşmaya başlamadan evvel kararsız etmek, konuşurken el hareketlerinin, surat hareketlerinin eksilerek konuşmanın tekdüzeleşmesi gibi konuşmada yaşanan metamorfozlar Parkinson bulgusu olabilir.

Parkinson’un Değişik Bulguları

Koku alma kabiliyetinin eksilmesine bağlı olarak belirgin kokuları bile almada yaşanan meseleler. Parkinson’a bağlı olarak duruş bozulabilir, birey kambur durabilir, denge ve koordinasyon meseleleri yaşayabilir. Derin uykudayken tekme atmak, yumruk atmak veya yataktan düşmek Parkinson bulguları arasındadır. Bağırsak hareketlerinin eksilmesine bağlı olarak sıklaşan kabızlık meseleyi Parkinson hastalığının ilk yarıyıl bulgularındandır.

Mimikler eksildiği için bireyin ruh halini suratından kavramak güçleşir. Kesintisiz ciddi bir surat ifadesi olabilir. Hastalık ilerledikçe yutkunma eforluğu görülebilir. Hastalığa bağlı olarak bireyin duygu gidişatında dalgalanmalar oluşabilir. Bunalım sık görülen bir vaziyettir. İdrara çıkamama ve idrarı yakalamakta zorlanma görülebilir. Tansiyon düşebilir ve buna bağlı olarak baş dönmesi, gözlerin kararması gibi meseleler sıklaşabilir.

Parkinson Hastalığı Rehabilitasyonu

Henüz Parkinson için kesin bir rehabilitasyon usulü bulunmamakla beraber hastalığın yol açtığı meseleler hakimiyet altında yakalanabilir ve bireyin olağan yaşamına devam etmesi sağlanabilir. Hastalığı geri döndürmek, can veren beyin hücrelerinin tekerrür dopamin üretmesini sağlamak olası olmasa da Parkinson rehabilitasyonunda kullanılan bazı ilaçlar beyin tarafından dopamine dönüştürülebilmektedir. Değişik bazı ilaçlar ise dopamine dönüştürülmesine gerek kalmadan dopamin eşi tesir yaratmaktadır. Bu ilaçlar Parkinson hastalığının yol açtığı meseleleri geciktirmekte, özellikle başlangıç evresindeki hastalığın neden olduğu problemleri rahatlatmaktadır.

Parkinson hastalığının yol açtığı meselelerin hakimiyet altına alınması büyük oranda hastalığın erken teşhisine bağlıdır. Parkinson rehabilitasyonunda ilaç rehabilitasyonuna ek olarak “derin beyin stimülasyonu” ismi verilen ve beynin muhtelif bölgelerine elektrotlar yerleştirilerek reelleştirilen cerrahi usul kullanılabilir. Bu usulde göğüs bölgesine yerleştirilen bir jeneratöre bağlı olarak elektrik dalgaları yayan elektrotlar Parkinson bulguları rahatlatmak için kullanılır. Derin beyin stimülasyonu usulü genellikle ilaç rehabilitasyonuna cevap vermeyen, gidişatı ilerlemiş Parkinson hastalarında kullanılan bir usuldür.

Parkinson hastalığının zamanla ilerleyen bir hastalık olduğu unutulmamalıdır. Bazı insanlar hastalık sebebiyle ağır manili hale gelebilir ancak bazı hastalarda minör motor aksaklıklar yaşanabilir. Bazı hastalar için el titremesi en ehemmiyetli meseleyken değişikleri için el titremesi değişik meselelerin yanında minik bir problem olarak kalabilir. Bu sebeple kimse hastalığın ilerleyişi ve görülecek bulgular mevzusunda kesin bir varsayım yürütemez.