Özellikle bayanlarda daha sık görülen demir beceriksizliğine karşı, bazı gıdaların C vitamini ile beraber harcanması öneriliyor. İşte demir beceriksizliği ve hangi yiyecekler, nasıl harcanmalı?
Bayanlar menstruasyon yarıyılında ne yapmalı?
Bayanların menstruasyon yarıyılında beslenmelerine dikkat etmeleri gerekir. Hem olmayan demiri C vitamini ile harcayarak ve hem demir kaynaklı yiyecek tüketimini çoğaldırarak, fazla kanamaya bağlı demir kayıplarının önüne geçilebilir. Ayrıca kuru üzüm, kuru hurma, ceviz, badem gibi atıştırmalıklar da bu yarıyılın rahat atlatılmasına dayanakçı olacaktır.
Türkiye’de genel olarak 0-5 yaş grubu çocukların vasati yüzde 50’sinde, mektep çağı çocuklarının yüzde 30’unda, emzikli bayanların ise yüzde 50’sinde kansızlık görülebiliyor. Özellikle 0-5 yaş grubu çocuklar, mektep çağı çocuklar ve gençler, hamile ve emzikli bayanlar ehemmiyetli tehlike grupları. Ayrıca Türkiye’ de kırsal bölgelerde hamile olmayan bayanlarda demir beceriksizliği kansızlığı DEA yüzde 10-40 etrafında.
Demir beceriksizliği sıklığı bayanlarda erkeklere göre daha fazla görülüyor.
Bayanlarda daha çok demir noksanlığının görülmesinin sebebi, menstruasyon regl, hamilelik ve emzirme yarıyılları olarak görülüyor. Bu sebeple bayanların bu meseleye daha çok dikkat ederek, beslenmelerinde ehemmiyetli farklılıklar yapmaları koşul.
Peki nelere dikkat etmeli? Bayanların daha dikkatli beslenmesi gerektiğini belirten, Dermaklinik Estetik ve Hoşluk Merkezinden Diyetisyen Elif Yıldız’ın demir beceriksizliğine karşı teklifleri şöyle:
Demirin bedenimizdeki işlevi
Demir; oksijen taşınması ve depolanmasında, elektron taşınmasında, hücre gelişmesi ve artmasında, bedende zorunlu bir hayli tepkinlerde ve bağışıklık sisteminde kullanılan hayat için bırakılmaz bir element. Bedenimizde toplam demir ölçüyü 4-5 gramdır. Bunun yüzde 65’i hemoglobin kandaki demir, yüzde 4’ü kadarı miyoglobinde adalelerde, yüzde 15-30 kadarı da ferritin ambar demir olarak bulunur.
Demir beceriksizliği
Demir beceriksizliği, bedenin toplam demirinin eksilmesi gidişatıdır, kansızlık henüz yoktur. Demir beceriksizliği kansızlığı DEA ise demir noksanlığının, artık alyuvar başka bir deyişle kırmızı kan hücre üretiminin etkilemesi eksiltmesi gidişatıdır.
Demir emilimi nasıl artırılabilir?
Besinlerdeki demir; hem demir ve hem olmayan demir olarak iki biçimde bulunur. Hem demirin emilimi hem olmayan demire göre daha fazladır. Hem demir, hayvansal kaynaklı mahsullerde bulunur. Kırmızı et, dalak, ciğer gibi.
Hem olmayan demir ise meyve, kurubaklagil, hububatlar, buğday ve çavdar ekmeklerinde bulunur. Emilimi daha az olduğu gibi çay ve kahve gibi meşrubatlarla da emilimi eksilir.
Hem olmayan demirin emilimini çoğaldırmak için C vitamini içerikli besinlerle birlikte harcanması gerekir. Günlük beslenmemizde misalin; pekmez yerken üzerine limon sıkmak, etin yanında bol limonlu salata ve bütün buğday ekmeği harcamak ya da et-salata ve yanında az ölçüde portakal suyu içmek gibi kombinasyonlar yaparak hem olmayan demirin emilimini çoğaldırabiliriz. Ancak demir beceriksizliği kansızlığı DEA varsa yalnızca yiyecek dayanağı yeterli gelmez. Hekimin önerdiği rehabilitasyonu da uygulamak gerekir.