Şık olmak isterken sıhhatinizden olmayın

Her ne kadar pabuç seçimlerimizi sağlıktan evvel moda ve trend olma özelliğine göre seçsek de yarattığı negatif neticeler düşünüldüğünde önceliğin sağlık olduğunu görebiliriz. Avrasya Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Özgür Ortak, yanlış pabuç kullanımı neticeyi ortaya çıkan başparmak çarpıksı ve rehabilitasyon yöntemlerini anlatıyor.

Başparmak çıkıntısı

Bunyon, ayakta Halluks valgus deformitesine bağlı ortaya çıkan başparmak çevresinde ki şişliğe verilen addır. Başparmak eklemi çevresinde eklemi gözetmekle görevli olan yağ yastıkçığı, deformite neticesinde pabuç içinde tazyik altında kalır. Buna bağlı olarak reaksiyonel bir sihrime olur. Doku geliştikçe pabuç tazyiki çoğalır ve şişlik kızarıklık kalıcı bir hal alır.

Ayağa uymayan pabuçlara dikkat

Bunyonların yaradılışında en sık tesadüfülen neden ayağa uygun olmayan, ayak baş parmağını natürel olmayan bir pozisyonda sıkan özellikle dar, sivri burunlu pabuçların uzun zaman giyilmesidir. Bunun yanı gizeme bunyonlar artrit ve polio Çoçuk felci gibi hastalıklarda oluşurlar. Bunyon deformasyonunda genetik unsurlar da sıklıkla bir rol oynar. Fakat tam bu nedenler bunyonların yalnızca ufak bir yüzdesine içerir. Bunyonlar bayanlarda erkeklere oranla dokuz kat daha fazladır.

Medikal rehabilitasyon

Bunyonlar Halluks valgus cerrahi ve medikal yöntemlerle rehabilitasyon edilebilen bir hastalıktır. Rehabilitasyonun ana ilkeyi başparmaktaki deformite sebebiyle bozulmuş olan basma hatasının düzenlenmesidir. Hastalarda medikal rehabilitasyonda ana ilke başparmak deformitesinin bozduğu ayak mekanik balansının muhtelif ortopedik makinelerle düzenlenmeye çalışılmasıdır. Burada parmak arası silikon, gece takılan makaralar parmağı doğru pozisyona alarak çevre dokunun hafifletilmesi ile ağrıyı eksiltebilir. Özel yapılmış tabanlıklar ile hastaların başparmak deformitelerinden kaynaklanan yanlış basmaları düzenlenir ve ayakta fazla yük taşıyan bölgelerin balansı basmakalıpa döndürülmeye çalışır. Bu ortezlerden fayda görmeyen hastalarda ağrının ortadan kaldırılması ve hastanın daha rahat pabuç giymesinin sağlanması için cerrahi rehabilitasyon yöntemleri tasarlanır.

Rehabilitasyon edilmezse

Bunyonlar rehabilitasyon edilmediklerinde sıklıkla ağrılı hale kazançlar. Fakat tam bunyonlar ilerleyeci değildir. Bir Hayli bunyon problemi operasyonsuz rehabilitasyon edilebilir. Genelde ağrısız bunyonların cerrahi düzenlemeye lüzumluluğu yoktur. Bu nedenle ortopedi uzmanları ağrı oluşturmayan bunyonlar için ‘Gözetici cerrahiyi’ önermezler. Hadiselerin geniş bir çoğunluğunda bunyon ağrısı uygun pabuç giyimi ile ortadan kaldırılabilir.

Uygun bir kundurada olması gereken özellikler;

– Pabucun modeline göre pabuç numaranız değişkenlik gösterebilir. Her yeni modelde kunduralarınızı sınayarak alın.

– Olası olduğu kadar ayağınızın şekline en uygun kundurayı seçin.

– Yaşınız ilerledikçe ayaklarınızın büyüklüğü değişebilir.

– Her iki ayağınızı ölçtürün. Pek çok şahsın bir ayağı öbüründen büyüktür. Kundurayı daha büyük olan ayağınızda prova edin.

– Pabuç provasını günün sonunda ayaklarınızın en şiş ve büyük olduğu zaman yapın.

– Prova vaktince ayakta durun ve her iki pabucun sonunda da en uzun ayak parmağınız için yeterli mesafenin mevcut olduğunu hakimiyet edin.

– Ayak taraklarınızın pabucun en geniş kısmına ball pocket=tarak kesesi iyi uyduğundan emin olun.

– Pabuçların ayağınıza oturduğundan ve ayağınıza uygun olduğundan emin olmak için pabuçlarınızla yürüyün.

Bazı kunduralar ayak parmaklarınızın üzerine tazyik yapan bölgelerin değiştirilmesi ile modifiye edilebilirler. Başparmağın repozisyonunda kullanılan ateller ve ortotikler Ayaklarınıza göre şekillendirilmiş özel pabuç tabanlıkları de ağrınızı gevşetebilir. Şayet medikal rehabilitasyon zaferli cevap alınmazsa, cerrahi yöntemi düşünmek isteyebilirsiniz. Pek çok çalışma bunyon cerrahisine giden hastaların % 85-% 90’nında neticelerin tatmin edici olduğunu bulmuştur.

Bunyon cerrahisinin ne zaman uygulanır

– Uygun pabuçlara karşın yürüyüş ve günlük etkinliklerinizi kısıtlayan ciddi ayak ağrısı,

– İstirahat ve ilaçlarla düzelmeyen kronik başparmak inflamasyonu ve şişmesi,

– Başparmağın ufak parmakları itmesiyle oluşan başparmak deformitesine ek gelişmiş ufak parmak deformiteleri,

– Başparmağınızın hareketlerinde sertlik- noksanlık,

– Ağrının rahatlamasında nonsteroid ve antienflamatuar ilaçlardan fayda görülmemesi,

– Kunduralarda farklılık yapmaya ve antiinflamatuar rehabilitasyon gibi öteki rehabilitasyonlara karşın başparmak deformitesinin ilerlemesi.

Cerrahi yöntemler hastaya göre değişmekle birlikte başparmak çevresindeki tendon ve bağların tamiri ile karakterize olur. Bu yöntem; steotomi ismi verilen gelişmiş olan deformitenin derecesi ölçülerek tarak kemiğinin uygun açı ile kesilerek deformitenin ters doğrultusuna tarak kemiğinin kaydırılması harekâtıdır. Ayrıca artrodez, ekzostektomi ve rezeksiyon artroplastisi uygulanan öteki cerrahi yöntemlerdir.