Suratınızda aniden başlayan ağrılara dikkat
Yoksa sizin de mi suratınız elektrikleniyor? Karıncalar dolaşıyor ya da durmaksızın hançer saplanıyor gibi mi seziyorsunuz? Zaman zaman suratınızdaki oluşan bu gidişattan şikayet ediyor ve üstelik 40 yaşın üzerindeyseniz meseleyi azıcık daha ciddiye almanız gerekiyor. Çoğu zaman umursamadığımız surat ağrılarının sebebi “trigeminal nevralji” olabilir. Acıbadem Atakent Sağlık Kurumu Beyin ve Asap Cerrahisi Uzmanı Dr. Gülşah Öztürk, hastaların ani başlayan bu ağrılarda yanlış tanı sebebiyle zaman kaybettiğini, hatta ağrı sebebiyle dişlerin çekilmesi gibi afaki operasyonlara maruz kalabildiğine işaret ediyor.
Yalnızca göz etrafı, bazen burun seviyeyi, bazen de çenemizde ya da tüm surat da şiddetli çakmalar biçiminde surat ağrısı tecrübelemiş olabiliriz. Çoğu zaman umursamadığımız bu vaziyetin altında, nörolojik hastalıklardan, kulak, göz, diş meselelerine adale iskelet sistemi rahatsızlıklarından, psikolojik sebeplere kadar pek çok etmen bulunuyor. En sık görülen sebeplerinin başında ise nörolojik bir mesele olan trigeminal nevralji geliyor.
Suratın hissiyatını sağlayan 3 başlı asap trigeminal asap olarak belirleniyor ve bu asabın his aldığı surat bölgelerindeki ağrılı gidişata trigeminal nevralji sınıyor. Op. Dr. Öztürk, ağrının, surata hafif bir değmeden tıraş olmaya, diş fırçalamadan burun silmeye kadar yevmiye rutinlerle dahi tetiklenebileceğini söylüyor. Bununla beraber sıcak ya da soğuk akışkan içme, hafif bir rüzgara maruz kalma, makyaj yapma, gülme veya konuşma sırasında da ağrı ortaya çıkabiliyor.
Trigeminal nevralji, sıklıkla diş ağrısı ile karıştırılıyor. Bu sebeple geçmeyen diş ağrıları biçiminde uzun zaman diş rehabilitasyonu alıp fayda görmemiş hasta grupları da bulunuyor. Dolayısıyla diş rehabilitasyonu sonrası bile devam eden ağrılarda kesinlikle nöroloji ya da beyin ve asap cerrahisi doktoruna müracaat etilmesi öneriliyor.
Bayanlarda iki kat daha sık
Suratımızdaki hissiyatı sağlayan trigeminal asabın rastgele bir sebeple tahriş olması neticeyi trigeminal nevralji oluşuyor. Sıklıkla bu tahribatın sebebi sağlam asabın etrafındaki sağlam damarsal yapılarla olan ilişkisinden kaynaklanıyor. Trigeminal nevraljinin diğer nedenleri arasında ise o bölgede bulunun bir urun asaba basısı veya multiple skleroz geliyor. Bazen göz etrafında uçuk virüsü kaynaklı olan zona hastalığı geçirenlerde, surat travması, diş ya da çene rehabilitasyonu sırasında bu asaptaki rastgele bir zarar sonrasında da trigeminal nevralji ile karşılaşılıyor.
Her ne kadar ismi çok fazla dinlenmemiş bir meseleymiş gibi görünse de, dünyada her sene takribî 150 bin yeni hasta trigeminal nevralji tanısı alıyor. Ve bunların yüzde 90’ı 40 yaş üzerindeki bireylerde ortaya çıkıyor. Bayanlarda erkeklere oranla 2 kat daha sık görülüyor.
Rehabilitasyon biçimini hastanın gidişatı tanımlıyor
Görüldüğü gibi trigeminal nevralji tanı koyma açısından detaylı değerlendirilmesi gereken bir hastalık. Yurtdışında ehemmiyetli merkezlerce önerilen tanı koyma testi ile bu süreç daha sıhhatli bir biçimde idarenebiliyor. Ardından tanıya takviyeci olarak Beyin MR görüntülemesi isteniyor. Doğru tanı sonrası ilaç ya da cerrahi rehabilitasyon kararı verilerek rehabilitasyona devam ettiklerini belirten Op. Dr. Öztürk, laflarına şöyle devam etti: “Tip 1 grup olarak ayırdığımız nevralji grubu ilaç rehabilitasyonuna iyi cevap verirken bazı gidişatlarda ilaç yan tesiriyle karşılaşıldığında ya da uzun zaman ilaç kullanım sonrası fayda eksildiğinde cerrahi usullerin düşünülmesi gerekiyor. Cerrahi rehabilitasyon kapsamında, sarih cerrahi, kapalı yakma operasyonu, beyin simülasyonu ve ışın rehabilitasyonundan hasta için en doğru olan uygulanıyor”. Her hasta kendi içerisinde özelliklerine göre değerlendirilip bu alternatiflere karar veriliyor.
Trigeminal nevralji rehabilitasyon alternatiflerinin hiçbiri hastalığı tamamen ortadan kaldırmazken, yapılan rehabilitasyonun çeşidine göre iyi olma hali süresi uzuyor. Op. Dr. Öztürk, ilaç rehabilitasyonunun ağrı olduğu sürece ömür boyu devam edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Siz hangi gruptansınız
Trigeminal nevraljiyi TN değişik sınıflandırma biçimleri bulunuyor. Aktüel olan sınıflandırmaya göre ani başlayan TN ilk olarak 2 büyük gruba dağılıyor:
Tip 1
Bu grupta hiçbir neden yokken aniden başlayan ağrı, çoğunlukla belirli aralıklarla yineliyor. Elektrik çarpar ya da şimşek çakar stilde sezilen ağrı, yalnızca değmekle dahi tetiklenebiliyor. Hastanın ağrısız yarıyılları da bulunuyor. Bu grup genel olarak ilaç rehabilitasyonuna cevap veriyor.
Tip 2
Ani başlayan ağrı çoğunlukla sızlama stilinde, künt ve yanıcı biçimde seziliyor. Bu hastaların ağrısız yarıyılı olmuyor ve esasta ilaç rehabilitasyonuna cevap alınamıyor.
Trigeminal nöropatik ağrı
Kaza neticeyi surat travması ile ya da diş ve ağız operasyonları sırasında yanlışlıkla asabın dallarına zarar verilmesi ve ya damar tıkanıklığı sonrası trigeminal sistemde zarar gelişimi neticeyi oluşan ağrılar bu grupta yer alıyor.
Semptomatik
Multiple skleroz hastalığı olanlar, ur, damar yumağı veya damarda baloncuk sebebiyle ağrı ortaya çıkan bireyler bu grupta yer alıyor.
Postherpetik
Göz etrafında zona geçirmiş hasta gruplarında görülebilen ağrı cinsini oluşturuyor.
Deaferantasyon ağrı nestezi doloroza
Yapılan surat ağrısı rehabilitasyonları sonrası büyüyebilen ciddi ağrılar bu grup içinde yer alıyor.
Atipik surat ağrısı
Bedenin bir hayli yerinde olan ağrı ile surat ağrısı olan hastalar bu grup içinde değerlerdiriliyor.