Tansiyona yol açan nedenler

Hipertansiyon genellikle bulgu vermeden ilerleyen bir hastalık olduğu için şahıs gşanlık yaşam niteliğini etkilemediği sürece, bu mesele ile uzun seneler yaşamını devam ettirebiliyor. Ancak tansiyon bedendeki herhangi bir organ zararına ve buna bağlı olarak bazı bulgulara yol açtığında, hastalığın varlığı ortaya çıkabiliyor. Memorial Şişli Sağlık Kurumu Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Deniz Şener, tansiyona yol açan sebepleri açıkladı.

Böbrek hastalıkları

Tansiyon yükselmesinin ve hipertansiyonun en ehemmiyetli sebeplerinden biri böbrek hastalıklarıdır. Böbrek dokusunun hastalıkları, böbrek damar darlıkları, feokromasitoma gibi böbrek urları sebebiyle yüksek tansiyon meseleyi ortaya çıkar. Yapısal olarak bazı böbreklerin tuz yakalama özellikleri vardır ve bu yapıdaki şahıslarda da hipertansiyon görülmektedir.

Hormon hastalıkları ve hormonal nedenler

Beyinde, hipofiz bezi uruna bağlı, Akromegali gibi hastalıklar tansiyon yükselmelerine zemin hazırlayabilir. Tiroit bezinin hastalıklarında da tansiyon seviyesinde farklılıklar ortaya çıkabilir. Tiroidin az çalışması olan hipotiroidi ve çok çalışması anlamına gelen hipertiroidi ile paratiroit hastalıkları da tansiyon yükselmeleri için nedendir. Böbrek üstü bezinden kortizon ve aldosteron hormonlarının fazla salgılanması neticeyi görülen Cushing Belirtiyi ve Crohn Hastalığı’nın tansiyonu rakımcı tesiri öğrenilmektedir.

Kalp damar hastalıkları

Aort koarktasyonu başka bir deyişle ana atardamar darlığı denilen hastalıkta yüksek tansiyon görülür. Atardamar ve toplardamar arasında kan akışı başka bir deyişle fistül bulunması vaziyetinde hipertansiyon görülür. Ayrıca, aort atar damarı esnek bir yapıya sahiptir ve kalp kanı bedene dağıttığında esneyerek genişler. Ancak yaş ilerledikçe oluşan damar sertliği sebebiyle bu elastikiyet kaybolur ve kalbin dağıttığı kan, fazla tazyike yol açar. Bu sebeple yaşlılarda büyük tansiyon yüksek, ufak tansiyon da düşük olur. Bu da bir yüksek tansiyon tipidir.

Nörolojik bozukluklar

Kafa içi tazyikin çoğaldığı gidişatlarda, gece uykuda solunum durması olarak öğrenilen uyku apnesi hastalığının varlığında ve Guillain-Barre Belirtiyi GBS olarak öğrenilen ve adaleleri etkileyen hareket bozukluklarına neden olan nörolojik hastalık vaziyetimde de tansiyon yüksekliği ortaya çıkmaktadır.

Lekeli suda yetişen balık ve su canlıları

Etrafsal ve fiziki etmenlere bağlı tansiyon yükselmelerinin en ehemmiyetli sebeplerinden biri mermi zehirlenmesidir. İş ve işyeri kaynaklı, boya ve özellikle su kaynaklı olabilir. Bu sebeple lekeli sularda tutulan ve herhangi bir teftişe tabi yakalanmadan harcanan balık ve su canlıları mermi ve ağır metal zehirlenmesine yol açabilir.

İlaç kullanımı

Tansiyon bedellerini yükselten bir başka neden de ilaç kullanımıdır. Bazı ilaçlar bedende su ve tuz tutulumuna yol açar. Misalin; meyan kökü hammaddesine sahip ilaçlar, kortizonlar, doğum hakimiyet hapları, steroid içerikli ilaçlar, hormon ilaçları, damarda büzülmelere yol açan ve içlerindeki faal madde sebebiyle kan akışını süratlendiren nezle, grip ilaçları ile romatizmal ilaçlar tansiyon bedellerinin yükselmesinde ehemmiyetli bir etmendir. Bazı uyuşturucu maddeler de ciddi hipertansiyon yapabilir.

Panik hücum ve stres

Gençlerde görülen yüksek tansiyon, sıklıkla panik hamleye bağlı olarak gelişir. Panik hücum, taşikardi ile beraber ortaya çıkan “vazoaktif amin” denilen ve tansiyonu yükselten bazı hormonların salgılanmasıyla, nabız ve tansiyon yükselir, bir zaman sonra da basmakalıpa döner. Bu tansiyon tipi gençlerde daha çok görülmektedir.

Gebelik

Gebelikte hipertansiyon görülebilir. Özellikle 20’inci haftadan sonra ortaya çıkabilen preeklampsi için yakın takipli rehabilitasyon gerekmektedir.

Beslenme alışkanlıkları

Ailevi sebeplerle beraber beslenme alışkanlıkları da tansiyon yükselmelerine yol açan tesire sahiptir. Kilo aşırılığı ve obezite, hareketsizlik, hayvansal yağların yoğun olarak kullanıldığı ağır yemek yeme alışkanlıkları, fazlı içecekler, fast food tüketimi, sigara ve içki kullanımı yaşam niteliğini düşüren alışkanlıklardır. Yüksek tansiyon ile beraber pek çok hastalığa zemin hazırlayabilir.

Bedende kan seviyesinin fazla olması

Kan yapımının gerekenden fazla olması bazı sebeplere bağlıdır. Misalin; 2000 metrenin üzerinde yaşayanların bedenlerinde oksijen lüzumu sarihe çıktığı için beden aşırıdan kan üretmeye başlar. Sigara kullanımı başta olmak üzere akciğer hastalığında oksijenlenme iyi olmadığı için beden fazla kan üretir. Bir de kan hastalığı olarak bilenen ve polisitemia veraPV ismi verilen rahatsızlık, fazla kan imaline neden olur. Bunların hepsi yüksek tansiyon sebebidir. Bu sebeple emin aralıklarla ve hekime danışarak kan vermek, tansiyon dengesini tertip etmeye dayanakçı olur ve beden sıhhatine pozitif tesir yapar.

Tuz, un, şeker tüketimi

Diyabete bağlı tansiyon yüksekliği görülebildiği gibi tuz, şeker ve undan zengin beslenme alışkanlıklarına sahip şahıslarda da hipertansiyon ortaya çıkabilir. Şeker ve karbonhidrattan zengin beslenme kilo çoğalışı ile beraber pek çok mekanizmayı devreye sokarak, tansiyon dengesine de hasar vermektedir. Tuz tüketiminin aşırılığı, bedendeki akışkan ölçüsünü artırır. Ödem ve akışkan volümünün çoğalması hipertansiyona zemin hazırlar.

İçki kullanımı

İçki kullanımı, özellikle kumpaslı olarak her gşöhret içki alanlarda hipertansiyon oluşabilir. Tiramin proteininden zengin gıdalar, peynir ve şarap gibi mayalı yiyecek ve içecekler hipertansiyon sebebi oluşturabilir.

Damar sertliği

Kalp damarlarında darlık ve karotis atardamarlarında şah damar darlık hipertansiyon sebebidir. Damar sertliğine bağlı oluşan damar darlıklarında, beden darlığı yenmek için tazyiki artırmak yoluna gider. Bu da hipertansiyonun en sık sebeplerinden biridir.