Uyku apnesi koronavirüse tutulma tehlikesini artırıyor

Güçlü bir bağışıklık sistemi için çok büyük bir role sahip olan uyku, bedenimizi enfeksiyonlardan gözeten ehemmiyetli bir kalkan işlevi görüyor. Kumpassız uyku, bağışıklık sisteminde ciddi zararlara yol açarken, yalnızca bir gece uykusuz kalmak dahi hastalıklara davetiye çıkarıyor. Özellikle, uyku esnasında solunumun asgari 10 saniye durmasına neden olan tıkayıcı uyku apnesi, içinde bulunduğumuz koronavirüs pandemisi yarıyılında büyük tehlike oluşturuyor.

Covid-19 hastalığının immün sistemi cılız olan şahıslarda çok daha zorlu geçtiğini bir kere daha andırdıran Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Kısmından Doç. Dr. Tuncay Özçelik, bağışıklık sistemi üzerinde tesirlerinden dolayı uyku niteliğinin ve sıhhatli soluğun büyük ehemmiyet taşıdığını söylüyor.

Ayrıca uyku apnesi olan şahısların Covid-19’a tutulma tehlikesinin, sıhhatli şahıslara göre çok daha fazla olduğunu belirten Doç. Dr. Tuncay Özçelik, uyku apnesi olan hastaların, Covid-19 sebebiyle sağlık kurumunda uyuma ve solunum kasvetine girme oranının, klasik hastalara göre en az 2 kat çoğaldığının altını çiziyor.

Horlamanın değişik nedenleri olabilir

Uyku niteliğine tesir eden etmenlerin en hafifinin horlama olduğunu kaydolan Doç. Dr. Tuncay Özçelik, horlamanın altında uyuyan nedenlerin değişiklik gösterebildiğini belirterek şunları söyledi: “Fazla kilo, sedatif ilaç, uyku ilacı ve fazla içki kullanımı gibi vaziyetlerde minik dil, yumuşak damak, dil ve boğaz adalelerinin gerginliği eksilir. Fazla kilolu şahıslarda yutak ortamında yağ birikimi görülür. Hafiflemiş adaleler sırt üstü uyuyunca dilin ve minik dilin boğaz arda doğru kaymasına mani olamaz, bu gidişatta birey kendisi çok farkında olmasa da çevresini rahatsız edecek biçimde horlamaya başlar.”

Doç. Dr. Özçelik, ayrıca burun tıkanıklığına neden olan patolojilerin de horlamanın ehemmiyetli sebeplerinden birisi olduğunu belirterek şu açıklamalarda bulundu: “Bu şahıslarda uykuda havayı almak için yapılan solunum mücadelesi ile genizde olumsuz tazyik oluşarak boğazdaki dokular hava yoluna doğru çekilirler. Neticede burun sarihken horlamayan bireyde horlama görülmeye başlar. Bu gidişat bazı şahısların yalnızca alerjik yarıyıllarda veya grip, sinüzit olduğu zamanlarda neden horladığını sarihler. Burun orta dağılmasındaki eğiklikler deviasyon, burun polipleri, gelişmiş konkalar burun etleri, burun ve genizdeki urlar, bu tip burun tıkanıklığına ve horlamaya neden olan nedenlerdir.”

Horlama, uyku apnesine zemin hazırlayabilir

Uyku esnasında solunumun on saniye ve üzerinde durması neticeyi ortaya çıkan tablonun uyku apnesi uykuda solunum durması olduğunu belirten Özçelik, “Horlamaya neden olan etmenler, daha ileri safhada uyku apnesine yol açabiliyor. Tıkayıcı uyku apnesi her 100 bireyden en az 5’inde görülürken, özellikle fazla kilolu orta yaştaki erkeklerde bu oran daha da yükseliyor. Çocukların ise %10-12’sinde tıkayıcı uyku apnesine tesadüfülüyor” dedi.

Uyku apnesi sıhhatimizi nasıl etkiliyor

Sıhhatli bir yaşam için gece uykusunun iyi bir biçimde alınmasının koşul olduğunu belirten Doç. Dr. Tuncay Özçelik, “Gece uyku kumpasının tıkayıcı uyku apnesi ile bozulması neticesinde dinlenilmeden geçirilen geceler söz mevzusu olacaktır. Tıkayıcı tipte horlama hastalığı olan şahıslar uykularının çok az bir kısmında derin uyku fazına geçer. Dinlenmeden geçirilen ve sıkıntılı bir gecenin ertesinde uykulu, bitkin ve bereketsiz bir gün başlayacaktır. Evvelleri televizyon izlerken veya yemek sonrasında hafif uyuklamalar görülürken, daha sonra apnenin şiddetinin çoğalmasıyla birlikte daha ciddi meseleler ortaya çıkacaktır. Araba kullanırken ya da iş başında uyuklamalar görülebilecektir. Yapılan çalışmalarda, vefatlı trafik kazalarının bir kısmından uyku apneli şahısların araba kullanmasının mesul olduğu gösterilmiştir” dedi.

Gece uykusu sırasında apnelerin saatte 100-200 kez olabilecek rakamlara erişebileceğini de söyleyen Doç. Dr. Özçelik, “Apneler sırasında kan oksijen seviyeyi düşer ve buna bağlı olarak kalp kanı daha süratli pompalamak zorunda kalır. Kalp ritmi bozulurken, seneler içinde yüksek tansiyon, kalp gelişmesi hatta uykuda ani vefatlar dahi görülebilir” diye ihtarda bulundu.

Horlama ve uyku apnesi için uygulanan usuller

Tıkanıkların Giderilmesine Müteveccih Teşebbüsler: Çocuklarda büyük bademcik ve geniz etine müteveccih operasyonların problemleri büyük oranda çözdüğünü ve çocuğun yaşam niteliğinde ehemmiyetli iyileşmeler sağladığını öğreniyoruz. Yetişkinlerde ise öncelikle, varsa burundaki patolojilerin düzenlenmesi gerekir. Burun orta dağılmasındaki çarpıklıkların giderilmesi, gelişmiş burun etlerinin küçültülmesi, burun içindeki polip, kist, ur gibi yaradılışların alınması ve tıkanıklığı giderici teşebbüsler öncelik gerektiren operasyonlardır.

Ağız ve Boğaz Kısmına Müteveccih Teşebbüsler: Damak ve minik dildeki sarkıklıklar, dil kökündeki ve bademciklerdeki sihrimeler, ağız ve çene yapısındaki bozukluklar uygun cerrahi tekniklerle düzenlenmelidir. Bu operasyonlarda en temel ilke dokulara minimal zarar vererek konforlu şekilde maksimum faydayı sağlamaktır.

Pozitif Tazyikli Oksijen Rehabilitasyonu: Burun ve boğaz bölgesinde ciddi problemi olmayan ve cerrahinin çok tehlikeli olduğu veya hasta tarafından istenilmediği vaziyetlerde ağız ve burundan bir maske dayanağıyla hakikatleştirilen, tıkayıcı uyku apnesine de ehemmiyetli fayda sağlayan bir aygıt. Hastanın vaziyetine göre değişebilen tazyiklerde sevk edilen hava ile tıkanıklık aşılarak hastalık rehabilitasyon edilmeye çalışılır. Fakat suratlarında maske ile yatmak gibi bir gidişat söz mevzusu olduğu için hastaların bir kısmında bu vaziyete geçim problemi görülebilir.