Yaban mersini göz sağlığına gözetiyor
Mekteplerde tablet veya bilgisayarla yapılan ödevlerin sık verilmesi ve uslu tahta kullanımı gözlerde bozulmaya neden oluyor. Mektep çağındaki çocuklarda göz numarası farklılığının çok daha sık olduğunu belirten Medical Park Bahçelievler Sağlık Kurumu Göz Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Fatih Atmaca aileleri uyarıyor: “Çocuk tahtaya veya uzaktaki bir objeye gözlerini kısarak, tek gözünü kapatarak bakıyorsa, iyi görmek için baş pozisyonu yapıyorsa, gözünde ara ara kayma görülüyorsa, okuduğu zaman satır sıçrıyorsa; göz bozukluğu akla gelmeli. Sömestr yarıyılında çocuğun göz tetkiki kesinlikle yapılmalı.”
Çocuk görmediği harfi nasıl bilsin
Mektep çağındaki çocuklarda göz numarası farklılığı çok daha sık oluyor. Bu gidişatın başlıca iki nedeni var. Bu nedenlerden biri; telefon, tablet ve bilgisayara olan maruziyetin fazla olması. Mekteplerde tablet veya bilgisayarla yapılan ödevlerin daha fazla verilmesi ve uslu tahtaların kullanılması göz bozukluğu gelişimine neden oluyor. İkinci bir neden ise çocukların gelişimi devam ettiği için göz gelişimi de devam ediyor. Özellikle boyun uzaması ile birlikte miyopta ve astigmatta çoğalış alana geliyor. Tam bu gidişatlar hastaların göz tetkikine gelmesini lüzumlu kılıyor. Zira bir çocukta göz bozukluğu varsa veya gözlük numarası yıpranmışsa yeni bir gözlük alınmalı. Bu gibi ihtiyatlar alınmadığında çocuk tahtayı göremez. Natürel olarak çocuk göremediği harfi bilemez. Vaziyet böyle olunca çocukta derslere karşı gönülsüzlük olur ve çocuğun mektep zaferi düşer. Bunun için göz hakimiyetleri çok ehemmiyetlidir. Sömestr, çocukların mektebe gitmediği bir yarıyıl olduğundan dolayı sağlık kurumulara erişmek çok daha basittir.
7-8 yaşından sonra rehabilitasyon edilemeyebilir
“Ailenin hiçbir kuşkusu olmasa bile, daha evvelden çocuğa göz tetkiki yapılmamışsa, kesinlikle ama kesinlikle bir kez göz tetkiki yapılmalıdır” diyen Dr. Atmaca, bunu şu sözlerle açıklıyor: “Zira bazı göz bozuklukları çocukluk çağında tespit edilip rehabilitasyon edilirse tamamen düzelir ama 8-9 yaşından sonra hiç düzelmez. Misalin; göz miskinliği en geç 7-8 yaşına kadar rehabilitasyonu muhtemel olan bir rahatsızlıktır. Göz uyuşukluğunu fark ettiğimizde uyuşuk olan gözün daha çok çalışması için, sağlam olan gözü kapama rehabilitasyonu yapıyoruz ve uyuşuk olan gözün görme seviyesi çok süratli bir biçimde yüzde 100’e erişiyor. Ancak 9 yaşından sonra tetkike getirilen çocuklar için aileler ne kadar pişman olsalar da geç kaldıklarından dolayı aktif, yüzde 100 pozitif rehabilitasyon muhtemel olmuyor. Çocuğun gözünde bir rahatsızlık olmasa bile kumpaslı olarak hakimiyete getirilmesi gerekiyor. Bazı aileler de şu kusura düşüyorlar; mesela çocuğunu 5 yaşında tetkike getirmiş, tetkikte her hangi bir problem çıkmamış, aradan 3-5 sene geçmiş çocuk 9-10 yaşına gelmiş, ailenin kafasında hala o bilgi var. ‘Çocuğumun gözü sağlamdı, hekime gittiğim zaman tetkik belirtileri bayağıydı’ diye düşünüyorlar. Nasıl ki çocuğun dişleri 5 sene içerisinde çürüyebilirse, 5 sene içerisinde sağlam olan gözleri de bozulabilir. Kaldı ki, herkesin cebinde cep telefonu veya tabletin olduğu bir dönemde, gözlerde bozukluk oluşma olasılığı çok daha fazla.”
Söz almaktan çekinir, ödev yapmak istemez
Çocuk tahtaya veya uzaktaki bir objeye gözlerini kısarak veya tek gözünü kapatarak bakıyorsa, iyi görmek için baş pozisyonu yapıyorsa, gözünde ara ara kayma oluyorsa, okuduğu zaman satır sıçrayarak okuyorsa, okurken gözünde sulanma ve ovuşturma isteği, kaşıntı gibi kasvetler oluyorsa; bu bulgular, göz bozukluğunu akla getirmelidir. “Ayağımıza uygun olmayan bir kundura ile yürüdüğümüz zaman nasıl ağrıyorsa, gözümüz bozukken gözlük takmadığımızda veya taktığımız gözlük gözümüze uymadığında baş sızısı yapar” diyen Dr. Atmaca, “Bu da mektep galibiyetini düşürür. Zira çocuk gözünü etkin olarak kullanmaktan sakınır. Çocuk, çok rahat çözebileceği bir toplama harekâtını dahi tahtayı göremediği için yanıt vermekten evham dinler. Hoca kim bu suali yanıtlayacak diye sorduğunda çocuk parmak kaldıramaz; zira suali göremez. Bu vaziyette hoca da talebenin galibiyetini doğru değerlendiremez” diyor.
Sağlıklı gözler mektep galibiyetini artırıyor
Mekteplerde yapılan görme tetkikleri göz sıhhati açısından bir fikir sağlar ancak netlikle yeterli değildir. Birincisi, mektep bir muayenehane civarı değildir ve yanılma hisseyi çok yüksektir. İkincisi ise çocuklarda reel göz bozukluğunu kavramanın tek yolu damlalı ölçümdür. Damlalı ölçüm de mekteplerde değil, sağlık kurumularda yapılan bir ölçümdür. Bu nedenlerle, ‘Mektepteki taramada çocuğumun gözleri bayağı çıktı, o zaman bir problem yoktur’ diyemeyiz. Zira bazı aileler bu düşünceyle çocuğunun gözünün bozuk olduğunu 13-14 yaşında fark ediyor ve bir netice elde edemiyorlar. Zira doğru rehabilitasyon zamanını kaçırmış oluyorlar.
Yalnızca bir saat ayıracaklar
Dr. Atmaca, ailelere çok iş düştüğünün altını çizerek uyarıyor: “Sağ gözü de, sol gözü de aynı derecede bozuk olan çocuk herkesin kendi gibi gördüğünü varsayıyor. Dolayısıyla gözlerinin bozuk olduğunu kendi başını kavrayamıyor. Kendi göz bozukluğunu ifade edemiyor. Bir gözü bozuk, bir gözü sağlam olsa belki 8-9 yaşlarındaki bir çocuk kendini ifade edebilir ama iki gözü de aynı derecede bozuk olan bir çocuğun bunu ifade etmesi muhtemel değil. Bu surattan hocanın tahtaya yazdığı bir suali yanıtlayabileceği veya yanıtlayamayacağı sual olduğunu kavrayamaz. Kavrayamadığı için de parmağını kaldıramaz. Bu vaziyette hoca da çocuğun derse katılımını düşük olarak değerlendirecektir. Oysa çocuk önde otursa veya gözlük taksa, suali görse ve yanıtlayabileceği bir şeyse parmak kaldırıp katılım sağlayabilecek, özgüveni çoğalacak ve otomatik olarak mektepte zaferi çoğalacak. Anne-babalar, çocuklarının göz sıhhati için yalnızca bir saatlerini ayırıp, çocuklarının gözlerinin sağlıklı olup olmadığını bilebilirler. Aileler, gün içerisinde ne kadar boş zaman geçirdiklerini düşünsünler ve evlatlarına ayıracakları bir saatin ne kadar ehemmiyetli olduğunun farkına varsınlar.”
Yarım saat ekrana bakmak 5 saat ders çalışmaktan daha çok yoruyor
Özellikle ilkokula giden bir çocuğun kişisel bir cep telefonu veya tableti olmamalı. Özellikle son 10 senede cep telefonu ve tabletlerin yaygınlaşması ile çocuklarda miyop ve astigmat görülme sıklığı arkasıydı. Her 5 çocuktan 1’inde göz bozukluğu var. Misalin çocuğun şayet bilgisayardan yapılacak 2 saatlik bir ödevi varsa kesinlikle mola vererek çalışmalı. Çok uzun zaman, mola vermeden çalışmak gözlerde miyopi gelişimini artırıyor. Yarım saat bilgisayara bakmak gözleri, 5 saat kitap okumaktan daha fazla yoruyor. 20 dakikada bir, 20 saniye müddetince 20 metre ve ötesine bakarak gözü ekrandan uzaklaştırıp gözün gevşemesine fırsat tanımak gerekiyor.
Hayal eforu zayıflıyor
Çocuğun her iki gözünün de sağlıklı görmesi 3 ebatlı görmeyi sağlar. Tek gözümüzle baktığımızda 3 ebatlı göremeyiz. Uzaktaki iki noktaya tek gözümüzle baktığımızda, noktalardan hangisinin önde, hangisinin arkada olduğunu kavrayamayız. Yalnızca İki gözümüzle baktığımızda üç ebatlı görürüz. Bu sebeple iyi görmeyen gözler, şahsın 3 ebatlı görmesini ve hayal etmesini etkileyeceğinden dolayı hayal eforunu negatif etkilediğini söyleyebiliriz.
Her gün bir avuç yaban mersini
Dr. Atmaca, göz sıhhatini gözeten yiyecekleri de anlatıyor: “Göz sıhhati için balık, zeytinyağı, semizotu, dereotu ve roka çok verimlidir. Özelikle gözün lüzumu olan A vitamininden oldukça zengin olması nedeniyle yaban mersinini kesinlikle harcamalılar. Günde bir avuç kadar kumpaslı olarak harcanması göz sıhhati için oldukça verimlidir. Özellikle elma, havuç suyu da göze son derece verimlidir.”