Yeni kanser rehabilitasyonu usulleri büyülü kurşunlar, immünoterapi, uslu moleküller, likid biyopsi ne?

‘Büyülü kurşunlar’ ile rehabilitasyonda galibiyet yüzde 50’ye yakın çoğalıyor, immünoterapi ile bazı kanser cinslerinde bütün şifa sağlanıyor, uslu moleküller sayesinde rehabilitasyonu olası olmayan kanserler senelerce hakimiyet altında yakalanabiliyor…

Çağın fobili düşü kanserde çığır açan büyümeler yaşandığını, bu büyümeler sayesinde kanserin bir hayli cinsinin rehabilitasyon edilebildiğini vurgulayan Acıbadem Maslak Sağlık Kurumu Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Demir “Artık kanserin konfeksiyon modeli gibi standart kemoterapilerle rehabilitasyon edildiği, en ağır rehabilitasyon usulü olan kemoterapinin pek çok kanser cinsinde tek rehabilitasyon alternatifi olduğu çağ kapandı” diyor.

Dünyada her sene 14 milyon, ülkemizde de her sene takribî 150 bin yeni kanser olgusu teşhis edilirken, Prof. Dr. Gökhan Demir, şahsa ve ura özel yaklaşımlar sayesinde, rehabilitasyonun bütün olarak sağlanamadığı ileri aşamalarda dahi kanserin artık kronik bir hastalık haline getirilerek senelerce hakimiyet altında yakalanabileceğini vurguluyor. Prof. Dr. Gökhan Demir, 4 Şubat Dünya Kanser Günü kapsamında, son senelerde kanser rehabilitasyonunda 4 dev adımı anlattı.

USLU MOLEKÜLLER: Kemoterapi artık pek çok kanser cinsinde tek rehabilitasyon alternatifi olmaktan çıkarken, daha öncekinden kemoterapiye yanıt vermeyen melanom, böbrek kanseri ve ender görülen bağırsak sarkomu gibi urlarda bugün uslu moleküller sayesinde hastalık senelerce hakimiyet altında yakalanabiliyor. Öte yandan; ur hücrelerini yok ederken sağlam hücrelere de hasar veren, bu sebeple saç dökülmesi, ağız yaraları, bulantı, kusma gibi ciddi yan tesirlere yol açan kemoterapinin de bugün yan tesirlerini çok eksilten faal usuller ve yardım ilaçlar var. Buz şapkası usulü ile saç dökülmesi meseleyi de yasaklanabiliyor. Gayeli rehabilitasyonlar ise kemoterapiden değişik olarak yalnızca kanser hücrelerine saldıran ve onları yok eden ilaçlar olduğundan, kanser hücrelerindeki genetik bozuklukları hedefliyor. Prof. Dr. Gökhan Demir gayeye müteveccih rehabilitasyonların, rehabilitasyon yaklaşımını değiştirdiği bir öbür kanser cinsinin ise akciğer kanserleri olduğunu belirtiyor. Günümüzde akciğer kanserlerinde ışık mikroskopisi ile yapılan tanının hemen ardından EGFR, ALK, ROS denilen genlerdeki bozukluklar inceleniyor. Şayet böyle bir genetik bozukluk tespit etilirse bu hastalara kemoterapi verilmeden başlanan uslu moleküllerle

2 senenin üstünde hastalık hakimiyeti elde edilebiliyor. Bugün niyetli rehabilitasyonlarda kullanılan ikinci üçüncü kuşak moleküller urun rehabilitasyona mukavemet büyüdüğü vaziyetlerde dahi yüzde 30-40 oranında cevap elde edebiliyor.

BÜYÜLÜ KURŞUNLAR: Bedenin bağışıklık sistemi tarafından üretilen bazı moleküllerin kanserli hücrelerde bulunan bazı maksatlara karşı üretilmesi onkolojide son senelerde elde edilen bir öbür ehemmiyetli adım. ‘Büyülü kurşunlar’ diye adlandırılan bu biyolojik rehabilitasyon casusları bugün lenf bezi kanserlerinde, meme kanserlerinde, kalın bağırsak kanserlerinde ve baş ile boyun kanserlerinde faal olarak kullanılıyor. Bu büyülü kurşunlar bayağı rehabilitasyonlara ilave edildiğinde, kemoterapi veya radyoterapinin tesirini yüzde 30-50 oranında artırıyor.

İMMÜNOTERAPİ: Bedenin kendi bağışıklık hücrelerinin kanser rehabilitasyonunda kullanılabilmesi başka bir deyişle immünoterapi, onkolojik rehabilitasyonlarda son senelerde atılan en büyük adım olarak nitelendiriliyor. Bedenin esas gözetici hücreleri olan bağışıklık hücreleri senelerdir kanser rehabilitasyonunda faal değildi. Bağışıklık hücreleri kanser hücresini yabancı düşman hücre gibi görüp gayret etmiyordu. Kanser rehabilitasyonlarının bağışıklık sistemini baskılayıcı tesiri de birleşince kanserle savaşta bağışıklık sistemi tamamen devre dışı kalıyordu. Ancak son senelerde özellikle ölümcül bir cilt kanseri olan melanomda yapılan lider çalışmalar kanserli hücrenin nasıl bağışıklık sistemini aldattığını, kendisini gizlediğini tıp dünyasına öğretti. Bu bilgiler ışığında üretilen yeni moleküller bağışıklık hücrelerinin kanserle savaşta faal olarak kullanılabilmesini sağladı. Üretilen yeni kuşak immünoterapi ilaçlarıyla melanom, akciğer kanseri, böbrek ve mesane kanseri, baş boyun kanserleri, mide ile bağırsak kanserlerinde ehemmiyetli galibiyetler sağlanıyor. Bugün özellikle melanom ve akciğer kanserlerinin bazı cinslerinde kemoterapi rehabilitasyonunu hiç kullanmadan yalnızca bağışıklık sistemi uyarıcı immünoterapi usulüyle ileri safha hastalıkta dahi bütün şifa sağlanabiliyor. İmmünoterapi rehabilitasyonuyla alakalı bugün başta meme kanseri, yumurtalık kanserleri, beyin kanserleri olmak üzere hemen hemen tüm kanser cinslerinde araştırmalar sürüyor. Yakın gelecekte immünoterapi tüm kanser cinslerinde rehabilitasyonun bir parçası olmaya aday olarak gösteriliyor.

LİKİD BİYOPSİ: Bugün en büyük büyümelerin yaşandığı alanlardan biri de, kanserin tanı ve takibinde geliştirilen yeni moleküler usuller. Bugüne kadar kanserin tanısı, urun radyolojik olarak gösterilmesi ve alınan biyopsilerle tanı konulması ilkesini direniyordu. Ancak son senelerde kanserli hücreden salgılanan genetik materyalin kandan izole edilmesi ve bu materyalin moleküler ile genetik özelliklerinin belirlenmesini sağlayan likid biyopsi tekniği onkolojinin geleceğinde çığır açmaya müteveccih bir teknik olarak gösteriliyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Demir bu teknikle kanserin gelecekte radyolojik olarak gösterilemeyecek kadar minikken dahi teşhis edilebileceğini söylüyor. Kanser rehabilitasyonundaki en ehemmiyetli güçlüklerden birini ur heterojenitesi sınan kavramın oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Gökhan Demir “Bu, süreç içinde kanserli dokuda büyüyen genetik moleküler farklılıklar neticeyi kanserin uygulanan rehabilitasyonlara mukavemet kazanmasını belirlemek için kullanılan bir kavram. Muayenehane onkologlar aylar ya da seneler evvel alınan biyopsi materyalinin özelliklerine göre rehabilitasyon tertip etmeye çalışırken, karşısındaki düşman genetik ve moleküler yapısını çoktan değiştirmiş oluyordu. Hastadan yinelenen biyopsilerin eforluğu hesaba katılırsa hastanın kanından elde edilen urlu hücrenin genetik materyalinde zaman içinde büyüyen farklılıkların takibi ve rehabilitasyonların bu özelliklere göre tertip edilmesi onkolojideki atılan dev adımlardan bir öbürünü oluşturuyor” diyor.