Kanser yaradılışına neden olan tehlike etmenleri

Herkesin bütün detayları merakla takip ettiği kanser, genel olarak suskunca ilerliyor. Etrafsal, genetik ve yaşam biçimindeki negatif şartlar çağımızın hastalığı kanser için tehlike etkenlerini oluşturuyor. Dünyada yapılan bilimsel perhiz ve kanser arasında güçlü bir ilişki olduğu gösteriyor. Beslenme ve yaşam biçiminde yapılacak farklılıklar ile tehlike etkenlerini yasaklayarak kanserden korunmak muhtemel.

Liv Hospital Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Duygu Derin, kanser yaradılışına neden olan tehlike etmenleri ve alınması gereken temkinleri anlattı.

Kanser cinsleri ve alınması gereken temkinler

Kalın bağırsak kanseri: Liften yoksul, yağdan ve proteinden zengin beslenme, obezite kalın bağırsak kanseri oluşmasına zemin hazırlar. Hareketsiz bir yaşamı olan, özellikle masa başında çalışanlarda bu tehlike daha da çoğalır. Perhizdeki lifi başka bir deyişle sebze, meyve ve kuru baklagil tüketimini çoğaldırıp yaşamımıza fiziki etkinlik de kattığımızda kalın bağırsak kanseri yaradılış tehlikesini yüzde 40’lara varan oranda azaltabiliriz. Kalın bağırsak kanseri tespiti için 50 yaş ve üstü herkesin kolonoskopik taramadan geçmesi gerekir. Mesele olmasa bile 3-5 senede bir yinelenmesi bereketlidir. Ailesinde erken yaşta kalın bağırsak kanserine tutulmuş bireyler varsa, hakimiyetlere daha erken başlanmalıdır.

Mide kanseri: Tütsülenmiş et ve balık, işlenmiş et, çok konserve kullanımı, fazla tuzlu besin tüketimi mide kanserine yol açar. Bu stil beslenmenin yaygın olduğu Japonya dünyada mide kanserinin en çok görüldüğü yerdir. Beslenmede tariflenen alışkanlıklar bırakılıp bol taze sebze ve meyve kapsayan perhize geçilirse bu tehlike eksilir.

Akciğer kanseri: En ehemmiyetli tehlike etkeni sigara kullanımıdır. İçilen ölçü çoğaldıkça tehlike de çoğalır. Akciğer kanserini erken tutmak için taramanın ne kadar tesirli olduğunu inceleyen çalışmaların kısmen neticeleri çıkmıştır. Yoğun sigara kullananlarda düşük dozda ışınım ile akciğer tomografisi yaparak tarama hastalığın erken safhada tutulmasını sağlar ve şifa oranını arttırır.

Karaciğer kanseri: Hepatit B, C taşıyıcısı olmak ve yoğun içki kullanımı bu kanserin en sık sebepleridir. İçkiyi kumpaslı almaktan bırakmak, hepatit B ve C taşıyıcılarının da sık aralıklarla sağlık hakimiyetine gitmeleri bereketlidir.
Meme kanseri: Erken adet görme, geç menopoz, geç veya hiç çocuk doğurmama, emzirmeme meme kanseri riskini çoğaldırır. Batılı cemiyetlerde bayanlar daha çok çalışma yaşamına girip bu biçimde yaşadıkları için meme kanseri dünyanın batısında ve ABD’de sık, doğuda belirgin daha azdır. Yüzde 5-10 hadise de ailevidir. Son senelerde obezitenin meme kanserine tutulma tehlikesini çoğaldırdığı da açıklanmıştır. İdeal beden ağırlığına inmek ve bunu gözetmek, spor yapmak, kalorisi ve yağ oranı düşük ama sebze ve meyveden zengin beslenmek, sigara-tütün kullanmamak, içki alımını kısıtlamak ehemmiyetlidir.

Pankreas kanseri: Sebebi bütün olarak bilinmemektedir. Sigara içenlerde daha sıktır. İçki kullanımı, şeker hastalığı, kronik pankreatit ve yağlı perhizin bu kansere zemin hazırladığı düşünülür. Sigara, içki kullanmadan sağlıklı perhizle beslenme önerilir.
Baş-breyin kanserleri: Sigara ve içki kullanımı en ehemmiyetli tehlike etmenleridir. Öyle ki gırtlak kanseri hastalarının yüzde 90’nı sigara kullanıcısıdır. Stresli işlerde çalışıp sigara ve içkiyi çok harcayanlarda bu hastalık sıktır. Korunmanın yolu bu alışkanlıklardan uzaklaşmaktır.

Cilt kanseri: Cilt kanserinin temel sebebi genellikle güneşten gelen ultraviyole ışınlarıdır. Mor ötesi ışın veren elektrik lambaları ve bronzlaştırıcı yapay ışık kaynakları da cilt kanserlerine neden olabilir. Ultraviyole ışınlarına karşı dünyayı gözeten ozon tabakasının incelmesinin de cilt kanserlerinde ciddi bir çoğalışa neden olduğu bilinen bir asıldır. En çok tehlike altında olanlar sarih derililer, çilliler, çok rakamda beni olanlar, ailesinde cilt kanseri olanlar, sarih havada çalışan ve çok müddet geçirenlerdir. Güneşin belirgin olduğu 11.00-16.00 saatleri arasında muhtemelse güneşe çıkmamak, yüksek koruma etmenli kremler, geniş kenarlı şapkalar ve uygun kıyafetlerle kendimizi gözetmek, cildimizdeki benleri hakimiyet ederek büyüme, biçim ve renk değiştirme gidişatında gecikmeden hekime başvurmak lüzumludur.