Ömrü kısaltan bozukluk!

Yaşlılıkta başka hastalıkları işaret edebilir!

Özellikle 60-65 yaşlarında koku eşiklerinde ciddi metamorfozlar olur. İhtiyarlamayla alakalı koku alma bozukluğunun kesinlikle hekimler tarafından incelenmesi gerekmektedir. Bu gidişat alzheimer, parkinson, bunalım gibi bir gidişatın ön belirtisi olabilir. Bu sebeple şahısların görme ve duyma tetkiki gibi kesinlikle koku tetkiki de yaptırması özellikle ileri yaş yarıyılında lüzumludur.

Koku alma sistemimiz nasıl çalışıyor?

Kokuyu almak için üç basamaklı bir sistem vardır. Bunlardan birisi burnumuzun tepe noktasında yer alan koku alanıdır. Her iki burun deliğinde takribî 1.5 santimetrekarelik bir alanı oluşturur. Koku molekülleri ile koku idrak edici hücreler bu alanda etkileşime uğrar ve elektriksel bir etkinlik oluşur. Daha sonra bu elektriksel sinyal ile beyindeki koku soğancığına erişir.

3 safhalı sistem

Koku duyusu dışında değişik tüm duyular beyinle alakalı merkezlere gitmeden evvel talamus ismini verdiğimiz bölgeye uğrarlar. Fakat koku duyusunda talamus yerine ön operasyona merkezi gören yer koku soğancığıdır. Koku soğancığında kokunun ön işlem merkezi asıllaştıktan sonra, alakalı koku merkezine koku sinyali gider ve koku duyusunun idrak edilmesi asıllaşmış olur. Koku duyusunun hakikatleşmesi için bu üç basamaklı sistemin sağlam olması gerekir. Koku duyusunu değerlendirirken de bu 3 sistemin tek tek ele alınması koşuldur.

Koku almamızın bize yararı ne?

Bir kere dış dünyadaki risklere karşı ihtarları erken alırız. Duman, gaz firariyi, zehirli maddelere maruziyet esnasında bir erken ihtar sistemi gibi çalışır koku duyusu. Bunun dışında yemeklerden lezzet alırız. Beslenmemizi daha sevinçli kumpaslarız. Çevremizde karşı türün kokusunu alarak seksüel ilişkilerimizi tertip etme mevzusunda sinyal alırız. Kendi şahsi hijyenimiz hakkında bize her an bilgi verir koku duyumuz. Şayet koku duyumuzu kaybedersek tüm bu gidişatlarda hayat niteliğimizde ciddi oranda bir eksilme alana gelecektir.

Koku alma bozukluğu nasıl teşhis ediliyor?

Koku alma bozukluğu en iyi koku alma testiyle değerlendirilir. Bunun için yapılması gereken testin bir koku laboratuvarında yapılmasıdır. Bu testte Türk halkına uygun kokular hastaya koklatılır ve koku laboratuvarında ölçüm yapılır. Bunlar hastanın yanıtına göre şekillenen koku testleridir. Bir de hastanın yanıtından bağımsız olarak, koklama aktivasyonuyla yaptığı anda oluşan elektriksel sinyalleriyle yapılan testler vardır.

Koku alma bozukluğu nelere yol açabilir?

“Koku alma bozukluğu nelere yol açtığını baktığımızda koku duyusu ile neleri kazandığımıza bakalım. Misalin grip olduğunuz zaman burnunuz tıkalı olduğunda yediğiniz çorba ya da meşrubatta bu tatları idrak edemezsiniz. Lezzet yosununuzda eksilme iştahınızda eksilmeye ve sonrasında kilo kaybına yol açabilir. Bununla birlikte bunalım belirtileri ortaya çıkabilir. Başka Bir Deyişle hayat niteliğinizde eksilmeye bağlı bunalım belirtileri çoğalır.

Bunun dışında gıda zehirlenmesine daha sık maruz kalırsınız. Zira bozulmuş besinleri fark edemezsiniz. Konut kazalarına daha çok maruz kalınır. Tencere tava yakmak, paklik malzemelerine bağlı olarak zehirlenmek gibi. Şahsi hijyeninizi ayarlayamazsınız. Yapılan bilimsel çalışmalar, koku alma duyusunu kaybeden insanların vasati hayat süresi değişik insanlara göre 5 sene daha kısalmaktadır.

Koku alma bozukluğu rehabilitasyon edilebilir mi?

Koku alma bozukluğu rehabilitasyonunda her geçen gün yeni rehabilitasyonlar ortaya çıkmaktadır. Bizler de Türkiye’den bu rehabilitasyon usullerine yakın zamanda bir katkıda bulunduk ve daha evvel kullanılan rehabilitasyon usullerini geliştirerek değişik ülkelerde de kullanılmasını sağladık. Koku duyusunun kaybında en ehemmiyetli yaklaşım sebebe müteveccih rehabilitasyondur. Hastalık burunla mı ilgili, burun eti gelişmesi mi var, kemik ve kıkırdak problemi mi, sinüzit mi yoksa burun dışı bir neden mi var, bu ortaya konulmalıdır.

Özellikle alerjik tabanda oluşan rahatsızlıklar uzun müddet rehabilitasyon edilmezse operasyon yapılsa dahi ve içerideki hava yolu açılsa dahi koku alma bozukluğu geri gelmeyebilir. Alerjik hastalar bu surattan hekim takibini sıklıkla yaptırmalı. Grip olan bir hastanın da “nasılsa geçer” diye koku alma bozukluğunun 1 haftadan fazla sürmesi vaziyetinde beklememesi ve hekime gitmesi gerekir. Zira koku eğitimi ve koku idmanları dediğimiz, emin kokuların hastaya hastalık sürecinde verilip koku alıştırmaları yapması hastalığın iyileşme sürecini kısaltmaktadır.

Menopozda koku alma bozukluğu

Özellikle bayanlarda yapılan çok rakamda araştırma var. Menopozla koku alma bozukluğu arasında ciddi ilişkiler bulunmuştur. Hastalar menopoz yarıyılına girdiklerinde, koku alma işlevlerinde çok büyük eksilme var. Menopoz evveli bayanlar erkeklerden çok daha iyi koku alır. Menopoz sonrası ise koku barizliğinde erkeklere yanaşırlar. Bu hastaların hormon rehabilitasyonuyla hormon balansları düzeldiğinde koku alma işlevlerinde düzelmeler görülmüştür.