Anne ile çocuk arasındaki güvenli bağlanmanın ehemmiyeti

Bebekle annesi arasında özellikle 6’ıncı ay sonrasında büyüyen güvenli bağlanma, bebekte güven duygusunu yerleştirirken, bebeğin ileri yarıyıldaki ilişkilerini de etkiliyor. Uzmanlara göre sosyal ilişkilerin başlangıç noktasını oluşturan anne-bebek bağlanması gelecekteki ilişkiler için anahtar rolü oynuyor.

Anne – bebek ilişkisinin bir annenin aklında bebeğin dünyaya gelişinden çok evvel oluşmaya başladığını belirten Yrd. Doç. Dr. Ayık, “Bireyin bir bebek dünyaya getirme isteği, bu mevzu hakkındaki aklındaki hayalleri, niyetleri, yapmak istedikleri ile ilişki şekillenmeye başlar. Hatta çok daha daha önceki senelere gidersek kendisinin bebek – çocuk olduğu senelerdeki konutçuluk oyunlarda aldığı ‘anne’ rolünü dahi buna dahil edebiliriz. Kuşkusuz ki analık rolünde bireyin kendi yaşam tecrübeleri, huy özellikleri, kendi ailesi ve annesi ile olan ilişkisi, hayata dair gözlemleri de çok faal rol oynamaktadır” dedi.

Çocuğun huy özelliklerini değiştirmeye zorlamayın

Bebek dünyaya geldiğinde zekasal seviyede olan bu düşüncelerin yavaş yavaş biçim almaya başladığını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, şunları söyledi:

“Zekalardaki bebek – çocuk temsili ne kadar hakikate yakınsa bebek – çocuğun kabulü o kadar kolay olur. Her çocuk – insan, fıtratı gereği cinsinin özelliklerini gösterir ve kendi huy özelliklerini taşır. Ailelerin bebeklikten yetişkinliğe doğru olan bu yolculuktaki görevi, çocuğun kendi huy özelliklerini değiştirmeye zorlamadan, kendi benliğini ifade etmesine imkân tanımak ve sosyal – cemiyetsel kıymetlere saygılı tavırları kazandırmaya çalışmak olmalıdır.”

“Aile tüm ilişkilerin temelinin atıldığı, sosyal ve cemiyetsel tutum kalıplarının bilindiği ilk ‘mektep’ dur” diyen Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, “Bebeğin – çocuğun anne, babası ve kardeşleriyle olan ilişkileri, aile içi tutum biçimleri çocuğun cemiyet içindeki rollerde edineceği tutum kalıplarını tanımlar. Aile ilişkilerinin en temelinde ise bebeğin annesi ile olan bağlanması yer almaktadır” dedi.

Bağlanmanın erken senelerdeki duygusal ve sosyal gelişimin yaşamsal bir ögesi olduğuna dikkat toplayan Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, “Bağlanma ilk bakım veren genellikle anne ve bebek arasında özellikle yaşamın ikinci 6 ayında büyüyen ve bebekte güven duygusunu yerleştiren güçlü bir bağdır. Anne – bebek bağlanması sosyal ilişkilerin başlangıç noktasını oluşturur ve gelecekteki ilişkiler için anahtar rolü oynar” ifadelerini kullandı.

Sıhhatli bağlanma temel güven duygusunu geliştiriyor

Sıhhatli bağlanma geliştirebilen bebeklerde “temel güven duygusu” oluştuğunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, şunları söyledi:

“Bağlanma kuramına göre bebekler bağlanma ilişkisi geliştirmeye biyolojik bir yatkınlıkla dünyaya kazanç. Seçmiş olduğu az sayıda bakım verenden güven, bakım, destek ve koruma bekler. Bağlanma tutumu, stres altında olduğu zamanlarda “yakınlık arayışı” neticeyi başlar. Seçici Odaklı bağlanma ise 7. aydan sonra oluşur. Seçici bağlanmanın oluştuğu bu yarıyılda bebek bakım verenden ayrılmaya tepki kaygı bulguları gösterir ve yabancı kaygısı başlar. Şayet bebeğin bakımından birinci derecede mesul olan şahıs, bebeğin tepkilerine ve isteklerine karşı duyarlı ise; onun ifade etmek istediklerini anlamaya çalışıyor; bebeğini dinlemeyi öğreniyorsa; ona sözel, duygusal ve fiziksel olarak yeterli ve uygun uyaranlar veriyorsa; bebek ve bakım veren arasında sıhhatli bir bağlanma büyür. Sıhhatli bağlanma geliştirebilen bebeklerde “temel güven duygusu” oluşur. Bakım vereninin her zaman yanında olacağı ve stres gidişatında onu yatıştıracağını, pozitif tecrübeler ile bilmişlerdir.

Bağlanma kuramına göre bağlanma tutumu biyolojik olarak başka sistemler ile paralel büyür. Bunlardan en ehemmiyetlisi “keşif sistemi” dir. Bağlanma ve keşif sistemleri arasında bir denge oluşur. Bakım veren güvenli bir liman sunar, bebek keşif yapar, inceler, stres anında bakım verene geri döner. Keşif bilme ve gelişim için en ehemmiyetli sitemlerden biridir. Beyin gelişiminin en süratli olduğu bebeklik senelerinde şayet bebek ve anne arasında güvenli bir bağlanma ilişkisi varsa, bebek etrafı rahatça inceler, yeterli güven duygusu oluştuktan sonra sosyal ilişkiler kurmaya başlar. Bunlar tüm gelişim basamaklarının dil alanı, sosyal alan, motor alanlar gibi beklenen zamanlarda olmasına imkân sunar.”

Çocuğun duygusal gereksinimlerine kesinlikle kulak verin

Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, “Kuşkusuz ki analık eşsiz bir tecrübedir. Belki de bir insan için hayattaki hem en sevinçli hem de en güç süreçtir. Bu süreçte her anne çok yoğun ve değişik bir hayli duygu yaşar; çoğu zaman kendini eksik, eskimiş ve kaygılı sezebilir. Hiçbir zaman doğrular tecrübelenmeden bilinmez ve her insan yanılgı yapar. Ehemmiyetli olan yanılgılardan pozitif tecrübeler çıkarabilmek ve bunları yinelememektir. Çocuğun duygusal gereksinimlerine kulak vermeyi başaran her anne bu emeğinin karşılığını aşırısıyla alacaktır” nasihatinde bulundu.