Yutkunurken zorlanmanın sebepleri

Yemek yemek yaşamımın en ehemmiyetli rutini ve lüzumu arasında yer alıyor. Ancak bir rahatsızlığınız olduğunu ve bunun yemek yemenizi güçleştirdiğini, kimi zaman bir işkenceye çevirdiğini düşünün… Avrasya Sağlık Kurumu K.B.B Uzmanı Koray Cengiz, yutma güçlüğü olarak bilinen disfaji hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor.

Yutma eforluğu disfaji

Alınan yiyecek ve içeceklerin ağızdan mideye inerken basmakalıptan daha fazla zaman ve çaba gerektirmesi vaziyetine disfaji ya da bilinen ismiyle yutkunma güçlüğü denir. Hatta bazı gidişatlarda yutkunma eforluğuna ağrı da eşlik eder. İleri aşamalarda ise yiyecek ve içecekleri yutmak imkansız hale gelebilir. Genellikle besinler çok süratli veya yeterince çiğnenmemesi gidişatında görülen yutma eforluğu kakdikeni hale geldiğinde mutlaka tıbbi olarak rehabilitasyon edilmelidir. Her yaşta görülen yutma güçlüğü daha çok yaşlılarda görülmektedir.

Disfajinin ortaya çıkma sebepleri

Yutma faaliyetlerine katılan uzuvların; enfeksiyon, tümöral, metabolik, nörolojik, doğumsal ve öbür sebeplerle fonksiyonlarının bozulmasıyla yutma eforluğu ortaya çıkabilir. Bunun
dışında;

– Bademcikler şişmiş ve yemek borusu çok daralmış ise yutmada sıkıntı olur.

– Yemek borusunun kaslarında görülen zayıflık da yutma eforluğuna sebep olur.

– Barret özofagus rahatsızlığı yutma eforluğu ve takılma hissi ile kendini gösterir.

– Yemek borusunda görülen irinler disfajinin sebebi olabilir.

– Bazı kas hastalıklarına bağlı Guillain Barre belirtiyi gibi bir vaziyet sebebi ile yutma eforluğu olabilir.

– Bazı alerjik sebeplere bağlı yutma eforluğu ve boğazda takılma hissi oluşabilir.

– Bazı mide hastalıkları sebebi ile yutma eforluğu ve boğazda takılma hissi görülebilir.

– En kritik sebebi ise yutma eyleminin geçiş bölgesinde görülen urlardır. Katıgıdalarda kendini gösteren tümor, ilerledikçe akışkan yiyeceklerin tüketilmesini de güçleştirir.

Bu belirtiler disfajiyi ele veriyor

– Yutma esnasında ağrı oluşması

– Ağızda tükürük çoğalışı

– Yiyeceklerin boğaza takılma hissi

– Midede ekşime

– Boğaz ve göğüste rahatsızlık hissi

– Yiyeceklerin geri gelmesi

– Besin ve mide asidinin boğazda birikmesi

– Ani görülen kilo kayıpları bu belirtiler arasında sayılabilir.

Bebek ve çocuklarda görülen disfajinin belirtileri

– Emzirme ve yemek yeme sırasında dikkat eksikliği

– Yemek yemeği yalanlaması

– Yemek yerken ya da emerken görülen aksilik

– Yemek yeme sırasında boğulur gibi olması, öksürmesi, kusması

– Kilo alma ve büyümede yavaşlama vb.

Teşhis koyulması

Kendisinde veya çocuğunda yutma eforluğu olduğunu gözlemleyen bir kişinin mutlaka gastroentroloji, KBB veya genel cerrahi uzmanına başvurması gerekir. Yutma eforluğu veya
boğazda takılma hissi tanısı için gereken kan testleri, endoskopik gastroskopi tetkiki, baryumlu röntgen, klinik tetkik, hastanın öyküsü gibi usuller ile yutma eforluğunun
sebebi tespit edilmeye çalışılır. Şayet doktor ur veya kanserden şüpheleniyorsa onkolojik değerlendirmeler gerekir.

Rehabilitasyon sürecinde yaşananlar

Hastalığın seviyesine ve hastanın vaziyetine göre değişiklik gösteren rehabilitasyon sürecinde farklı usuller uygulanır. Şayet beyne bağlı bir sebepten dolayı yutma eforluğu görülüyorsa bunu rehabilitasyon etmek çok mümkün değildir. Çünkü felçli kasların tekrar aktif hale gelmesi güçtür. Bu hastalarda mide karın duvarı ile ağızlaştırılarak bu kapıdan hastanın beslenmesi sağlanır.

Şayet enfeksiyon sebebiyle ortaya çıkan disfaji ise antibiyotikler, ağız ve boğaz antiseptik gargara ve spreyleri kullanılabilir. Bademcik şişmesine bağlı yutma eforluğunun rehabilitasyonunda
bademciklerin şişmesine neden olan iltihabi gidişatın rehabilitasyonu ya da bademciklerin cerrahi olarak alınması gibi rehabilitasyonlar uygulanır. Şayet kas hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkıyorsa fizik rehabilitasyon ile yutkunma eforluğunun önüne geçilebilir.