Hidrosefali nedir bulguları nelerdir nasıl rehabilitasyon edilir?

İlerleyen yaşla beraber görülmeye başlanan unutkanlık, yürüme bozukluğu ve idrar kaçırma meseleleri Alzheimer hastalığı bulgusu olabiliyor. Ancak neredeyse aynı bulgularla ortaya çıkan kafa içinde su bir araya gelmesi başka bir deyişle sıradan tazyikli hidrosefali, basitçe rehabilitasyon edilebiliyor. Memorial Ataşehir Sağlık Kurumu Beyin, Asap ve Omurilik Cerrahi Kısmı’nden Op. Dr. Mustafa Önöz, nörolojik hastalıklarla karıştırılabilen sıradan tazyikli hidrosefali ve rehabilitasyon usulleri hakkında bilgi verdi.

Beyin, kafatasının içinde beyin omurilik akışkanıBOS denilen bir akışkanın içinde bulunmaktadır. Günde 500 mililitre üretilen ve beden tarafından emilen beyin omurilik akışkanı dışarıdan gelen darbelere karşı gözetici özellik taşımaktadır. Beyin omurilik akışkanı aynı zamanda, beyin omurilik kanalları arasında dolayarak atılması gereken maddelerin arınılması ve asap sistemi için ehemmiyetli maddelerin dağılımını sağlamaktadır. Genellikle 55-60 yaşından sonra muhtelif sebeplerle kanalların tıkanması beyin omurilik akışkanının dolaşıma katılmayarak kafatası içinde birikmesine neden olabilmektedir. Yaşın ilerlemesinin haricinde;

KAFA TRAVMASI

Daha evvelden geçirilen beyin kanaması
Kanalların tıkanmasına neden olan ur ve kistler
Beyin damarlarının tıkanmasına neden olabilen hastalıklar
Menenjit sıradan tazyikli hidrosefali oluşmasına yol açabilmektedir.
Sallanarak yürümek

Sıradan tazyikli hidrosefali büyüdüğü vaziyetlerde genellikle ilk mesele yürümede ortaya çıkmaktadır. Sallanarak, ördek gibi paytak yürüyüş, adımların kısa ve yavaş olması dikkat edilmesi gereken bulguların başında gelmektedir. Hastalar ayaklarının altında mıknatıs varmış gibi kaldırmada güçlük yaşamaya başlamaktadır. Denge meseleyi yaşayan hastalar kendi çevrelerinde dönme mevzusunda da mesele yaşamaktadır.

UNUTKANLIĞINIZIN SEBEBİ YAŞLILIK OLMAYABİLİR

Alzheimer, demans gibi rahatsızlıklarda yaşanan yakın zamana müteveccih hafıza meseleleri sıradan tazyikli hidrosefali büyüdüğü vaziyetlerde de görülmektedir. Günlük etkinliklere karşı alakası eksilen hasta seneler evvelini net andırsa da yakın zamanı karıştırabilmektedir.

TUVALET MESELELERİ YAŞANABİLİR

Sıradan tazyikli hidrosefali hastalarında mesane hakimiyetinde meseleler yaşanabilmektedir. Mesane hakimiyetindeki meseleler her hastada değişik ortaya çıkabilmektedir. Bu mesele bazı hastalarda sık tuvalete çıkma gereksinimi olarak görülürken bazı hastalar idrarını yakalayamamaktadır.

BULGULARI UMURSAMAMA ETMEYİN!

Alzheimer, Parkinson gibi daha çok ilerleyen yaşlarda görülen nörolojik hastalıklar ile sıradan tazyikli hidrosefali bulguları karıştırılabilmektedir. Yürüyüş bozukluğu, unutkanlık ve mesane hakimiyeti gibi sıradan tazyiki hidrosefali hastalarında görülen bulgular çok şiddetli olmadığı için, ihtiyarlamanın natürel süreci sayılarak umursamama edilmektedir. Hastalar kendilerinde bulunan meselelerin sıklıkla farkında olmayarak kabullenmek istememektedir.

Sıradan tazyikli hidrosefali teşhisinde hastaya nöro psikolojik test uygulanıp belinden bir ölçü beyin omurilik akışkanı alınmaktadır. Hastanın demans ya da Alzheimer olup olmadığı mevzusunda yol gösterici olan bu iki harekâtın ardından hastanın şikayetlerinde gözle görülür düzelmeler yaşanabilmektedir. İğne ile beyin omurilik akışkanını boşaltıldığı sırada ve sonrasında yapılan tazyik ölçümleri ve hastanın şikayetleri gözlemlenerek teşhis konulabilmektedir.

Kafatası içinde birikip dolaşıma katılamayan beyin omurilik akışkanının şant denilen kalıcı kateter sistemiyle beden boşluklarına aktarılması şikayetlerin bir anda düzelmesini sağlayabilmektedir. Damar gibi ince bir borudan oluşan şant, genel anestezi altında belden ya da beyindeki karıncıktan karın boşluğuna karıncığa yerleştirilerek beden boşluklarına tahliyesini sağlamaktadır. Dışarıdan görülmeyen ve hastaya hiçbir rahatsızlık vermeyen şant rehabilitasyonundan sonra şikayetler kısa vakitte düzelebilmektedir. Ayarlanabilir şantlar sayesinde bireyin muayenehane gidişatına göre ne kadar beyin omurilik akışkanının boşaltılacağı ölçü poliklinik koşullarında eksiltilip artırılabilmektedir.