Hipertansiyonun erken yaşlarda ortaya çıkmasının faktörleri

Kalp krizinden kalp noksanlığına, inmeden beyin kanamalarına, böbrek noksanlığından kalıcı görme kaybına… Bu ciddi sağlık problemlerinin yanı gizeme vefata dahi yol açabilen hastalığın ismi, ülkemizde her 3 şahıstan birinde görülen hipertansiyon. Dünya Sağlık Örgütü’nün bilgilerine göre; dünyada 1.5 milyardan fazla şahıs hipertansiyon hastası. Her sene takribî 7 milyon birey de yüksek kan tazyiki ve yol açtığı hastalıklar sebebiyle yaşamını kaybediyor. Peki hangi etmenler hipertansiyonun erken yaşlarda ortaya çıkmasına yol açıyor? Acıbadem Bakırköy Sağlık Kurumu Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Şükrü Aksoy hipertansiyon takvimini öne sürükleyen faktörleri anlattı, ehemmiyetli tekliflerde bulundu.

Fazla tuz tüketimi

Olağanda günde en fazla 6 gram olması gereken tuz tüketimi, ülkemizde günde 18-20 grama yükseliyor. Tuz tüketiminde yapılan her 1 gramlık çoğalış da kan tazyiki bedellerinin 1-2 mmHg çoğalmasına neden oluyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Şükrü Aksoy konserve, fast food stili yiyeceklerde ve turşularda tuz oranının çok yüksek olabileceği ihtarında bulunarak, “Ayrıca maden suyunda da çok yüksek oranda tuz var. Kilo vermek veya mide gazını gidermek için günde 5-6 şişe maden suyu harcamak çok yanlış. Yalnızca bu alışkanlık kesildiğinde dahi kan tazyiki ideal hudutlara gerileyebiliyor” diyor.

Uyku apnesi ve uykusuzluk

Hipertansiyon açısından saklı risklerden biri de, uyku apnesi. Rehabilitasyona mukavemetli hipertansiyon hastalarının bir kısmında mesul “uyku apnesi” olabiliyor. Uyku apnesi olan bireylerde gece kandaki oksijen oranı düşüyor ve bu vaziyet bedendeki bazı kalp damar hakimiyet sistemlerini aktive ederek tansiyonu yükseltiyor. Bunun yanı gizeme yapılan bir araştırma, günde 5 saatten az yatanların, 7 saat yatanlara oranla 2 kat daha yüksek tansiyon tehlikeyi taşıdığını göstermiş. Buna yol açan faktör ise uyku sırasında bedenimizde salınan ve damarlarımızı genişleten birtakım kimyevi maddeler. Şayet daha az saat yatarsak, bu maddelerin salınımı bozuluyor ve kan tazyiki ile kalp süratinde çoğalışa neden olabiliyor.

Kusurlu perhizler

Kusurlu perhizler de hipertansiyonun erken ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Özellikle magnezyum, potasyum ile kalsiyumdan cılız beslenmek uzun vadede damar sertliğine, bunun sonucunda da hipertansiyona yol açabiliyor. Ayrıca yüksek doymuş yağ kapsayan veya yüksek karbonhidrat kapsayan perhizler de uzun yarıyılda hipertansiyona yol açabiliyor.

Hareketsizlik

Hareketsiz yaşamın kan tazyikini yükselttiğini gösteren çok rakamda bilimsel çalışma var. Ve bu çalışmalarda hareketsiz yaşam stili olanların, hipertansiyona tutulma tehlikesinin çok daha yüksek olduğu görülmüş. Tansiyon düşürücü tesir için kesinlikle spor salonuna gitmeye de gerek yok, günde 30 dakikalık süratli yürüyüş yeterli oluyor.

Sigara ve içki kullanımı

Sigara ile içki gibi alışkanlıklar kısa yarıyılda damarlarda büzüşmeye yol açarak ve uzun yarıyılda da damar sertliği yaparak hipertansiyona neden oluyor.

Obezite

Günümüzün ehemmiyetli bir meseleyi olan ve gençleri, hatta çocukları dahi tehdit eden obezite hipertansiyona yol açan ehemmiyetli bir faktör. Öyle ki obezite meseleyi olan bireylerde hipertansiyon 3 kat fazla görülüyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Şükrü Aksoy ideal kilonun yüzde 20 üstüne çıkıldığında ise hipertansiyon tehlikesinin 8 kat çoğaldığı ihtarında bulunuyor.

Fazla kahve ve çay tüketimi

Kahve ve çay da kapsadıkları kafein gibi uyarıcı maddeler sebebiyle fazla harcandıklarında tansiyonun yükselmesine yol açabiliyorlar. Bu surattan çayı sarih içmek ve günde 3 kadeh ile hudutlandırmak ehemmiyetli. Aynı biçimde kahvede de 1 fincanı geçmemek uygun olacaktır. Ayrıca kafein kapsayan enerji meşrubatlarından da uzak durmaya özen gösterin.

Stres

Hem psikolojik, hem fiziksel stres de bedende stres hormonlarının noradrenalin, adrenalin, kortizol vb. salınımı artırıyor. Bu hormonlar da doğrudan veya dolaylı tesirleriyle tansiyonu yükseltiyor.

Muhtelif hastalıklar

Hipertiroizm ve hipotroizim gibi tiroit bezi hastalıklar, böbreğe giden damarlarda daralma, diyabet, aort darlıkları da hipertansiyona yol açan faktörlerden. Kan tazyikinin ideal seviyeye düşmesi için bu hastalıkların hakimiyet altına alınması çok ehemmiyetli.