KONUT HEMODİYALİZİ YAPARAK AĞIR İŞLERDE RAHATÇA ÇALIŞAN BÖBREK HASTALARI VAR!

İleri yarıyıl kronik böbrek hastalığını, böbreklerin süzme işlevinin %90’dan aşırısının kalıcı olarak kaybı biçiminde belirleyen Prof. Dr. Ercan Ok, bu vaziyette hastanın yaşamını devam ettirebilmesi için böbrek nakli ya da diyaliz olmasının koşul olduğunu ifade etti. Türkiye’de şu anda her 1000 bireyden birinin ileri yarıyıl kronik böbrek hastalığı olduğunu belirten Prof. Dr. Ercan Ok, “80 bini aşkın ileri yarıyıl böbrek hastalığı hastasının %75’i hemodiyalizle rehabilitasyon ediliyor. Son 5 seneye bakarak,
bu rakamın her sene %1,5-2 ortamında çoğaldığını söyleyebiliriz.” dedi.

Konut hemodiyalizinde Avrupa’da ikinci, dünyada beşinciyiz

Ülkemizde son 10 senede pek çok hastanın konutta hemodiyaliz yapmaya başladığına dikkat toplayan Prof. Dr. Ercan Ok, “2020 Mart sonu haysiyetiyle konut hemodiyalizi yapmakta olan hasta rakamı 835’ti. Bu rakamla Türkiye en çok rakamda hastaya konut hemodiyalizi hizmeti sunan ülkeler arasında Avrupa’da İngiltere’den sonra ikinci, dünyada ise Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Kanada ve Avustralya’dan sonra beşinci sırada. Ülkemizde şu anda konut hemodiyalizi hizmeti sunan diyaliz merkezi rakamı %10’lar seviyesinde, ancak hem kamuda hem özelde bu merkezlerin rakamı giderek çoğalıyor. Hasta rakamı da buna paralel olarak yükseliyor.” diye konuştu.

İyi ve zaferli bir hemodiyaliz rehabilitasyonuyla, böbreğin kendisi kadar müthiş olmasa da işlevini ehemmiyetli miktarda asıllaştırdığının altını çizen Prof. Dr. Ercan Ok, hemodiyalizi ise şu biçimde anlattı: “Hemodiyaliz, hasta kanının yarı iletken bir membran aracılığıyla diyalizat ismi verilen arıtılmış su ve bedene lüzumlu bazı kimyevi maddeleri kapsayan bir akışkanla temas ederek hasarlı kimyasallardan
arınılması harekâtıdır.”

Prof. Dr. Ercan Ok, konut hemodiyalizinin konvansiyonel diyalize göre avantajlarını şöyle sıraladı: “Haftada üç kere diyaliz merkezine gitmek zorunda olmak, hele uzak mesafeler mevzubahisiyse çok güç oluyor. Konut, merkeze göre daha konforlu; rehabilitasyon gece uyku sırasında kendi yatağında uyuyorken yapılıyorsa bu ekstra bir konfor yaratıyor. Konutta diyaliz daha tehlikesiz. Kalabalık servislerle, kalabalık merkezlere gidip orada diyaliz rehabilitasyonu görmeye mukayeseyle, konutta diyaliz her cins enfeksiyon açısından çok daha tehlikesiz. Merkez diyalizinde hastanın diyaliz günü ve saati değişmez, hasta buna uymak zorunda. Konut diyalizinde, hasta gereksinim dinlediğinde, haftada üç kere diyaliz yapmak koşuluyla, diyaliz rehabilitasyonunun gününü ve saatini rahatça değiştirebilir. Bu hastaya hayatını tasarılama imkânı verir. Rehabilitasyonu konutta
yapıyor olmak ailesiyle birlikte geçireceği zamanı çoğaldırır. Konut diyalizinin en büyük avantajı dört saat yerine sekiz saati bulan uzun diyaliz seanslarına imkân vermesi. Sekiz saatlik seanslarda tansiyon düşmesi ve kramp çok nadidedir. Yüksek kan tazyiki çoğu hastada ilaç kullanmadan banale gelmektedir. Akışkan aşırılığı, kalp yetmezliği pek görülmemektedir. Dört saat diyalizde diyet ve fosfor
düşürücü ilaçlarla bir cinsli düşürülemeyen fosfor, sekiz saatte rahatlıkla arınılıyor. Üstelik büyük çoğunluğunda fosfor ilaçları da kesiliyor, perhiz de ehemmiyetli oranda özgürleşiyor. Sıkı diyetlere gerek kalmıyor, hastaların iştahı çoğalıyor.”

Koronavirüs sürecinde konut hemodiyalizi hastaları daha güvende!

Koronavirüs sürecinde konut hemodiyalizinin hastalar açısından avantajlarına değinen Prof. Dr. Ercan Ok şöyle devam etti: “Hem kalabalık ve kapalı civarda bulunmaktan hem de bağışıklık sisteminin cılızlığı sebebiyle mevsimsel viral solunum yolu enfeksiyonları hemodiyaliz hastalarında genel cemiyete göre 4-
5 kat daha sık görülmekte ve daha ciddi izleyebilmektedir. Koronavirüs enfeksiyonu da diyaliz hastalarında genellikle daha ağır yaşanıyor. İngiltere’de 1.530 hastayı kapsayan bir çalışmada, koronavirüs enfeksiyonu sıklığı periton diyalizi ve konut hemodiyalizi hastalarında %5,6 iken, merkez hemodiyalizi hastalarında ise %21,5 olarak bildirildi. Konut diyalizi hastalarında koronavirüs enfeksiyonu tehlikeyi merkez diyalizine göre %75 daha düşük. Zira konut diyalizi hastaları kalabalık merkezlere gitmemekte, rehabilitasyonlarını konutlarında yapmakta ve dışarıdan kimseyle temas etmemekte.”

Konutta hemodiyaliz yaparken bir seferde diyaliz müddetinin daha uzun olmasının hastalar açısından ehemmiyetini anlatan Prof. Dr. Ercan şöyle konuştu: “Kanın hasarlı atık maddelerden üre, kreatinin, fosfor, potasyum arınılması çoğalıyor. Müddetin dört saatten sekiz saate çıkarılması o seansta bedenden çekilecek akışkanın daha yavaş bir süratle çekilmesini olası kılıyor, bu da seans sırasında tansiyon
düşmesini ve kramp olmasını yasaklıyor. Keza, sekiz saat diyalizde kandaki maddelerin seviyeyi, beden civarındaki değişmeler de daha yavaş oluyor, başka bir deyişle daha değişmez bir etraf sağlanmış oluyor. Zira seans sırası ve sonrası ortaya çıkan meselelerin, misalin seans sonrası halsizliğin altında uyuyan en ehemmiyetli neden müddetin kısa olması, süratli akışkan çekilmesi ve kanda-bedende süratli başkalaşımların olması.”

Konutta hemodiyaliz uygulamasının muayenehane neticelerinin daha iyi olmasının yanı gizeme, çoğalmış hayat niteliği, elastik diyaliz tasarılaması, daha iyi iş hayatı ve sosyal hayat, daha gevşek perhiz, özgüven çoğalışı gibi ek bereketleri olduğunun da iyi öğrenilen bir asıl olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ercan Ok, “Finlandiya’da yapılan bir çalışmada konut hemodiyalizi yapan hastaların iş eforuna katılımı, böbrek nakli
olmuş hastalara eş biçimde merkez hemodiyalizine göre iki kat daha fazla görülmüştür. Türkiye’de konut hemodiyalizi rehabilitasyonuna başlamış hastalar arasında yapılan bir değerlendirmede etkin çalışan hasta oranı %48,4 olarak bulunmuştur.” dedi.

Konut hemodiyalizi yaparak İstanbul Maratonu’na katılan hastalar var

Haftada üç kere, dört saat diyaliz beceriksiz kaldığı için, dünyadaki konvansiyonel hemodiyaliz hastalarının %60-90’ında bedende akışkan aşırılığı ve tansiyon yüksekliği bulunmasından dolayı bu bireylerin kalp işlevlerinin bozulduğunu ifade eden Prof. Dr. Ercan Ok şöyle devam etti: “Başta akışkan aşırılığı, tansiyon problemleri, kalp işlev bozuklukları olmak üzere, anemi, beslenme bozukluğu, adale-
asap meseleleri sebebiyle konvansiyonel diyaliz hastalarında fiziksel performans ciddi olarak eksiliyor.

Sekiz saat diyalizle bu meselelerin büyük çoğunluğu ortadan kalkıyor, hastaların performansında ehemmiyetli çoğalışlar yaşanıyor. Diyaliz seansı sonrası da halsizlik hemen hiç olmadığı için, gece uykuda diyaliz yapan bu hastalar sabah gayet zinde, devingen olarak uyanıp güne başlıyor. Konut diyaliz hastalarının günlük yaşam içinde vücutsal etkinlikleri belirgin çoğalmakta, isteyenler kumpaslı spor yapmaya başlıyorlar.
Ağır işlerde çalışan hastalarımız olduğu gibi, çok enerji gerektiren spor yapan hastalarımız da var. Bir konut diyalizi hastamız 56 yaşında iken Boğaziçi Kıtalararası Yüzme Yarışları’na katıldı. Kırk kmye varan parkurlarda bisiklet yarışlarına katılan bir başka hastamız var, bir değişiği İstanbul Maratonu’na katılmıştı. Benim öğrenmediğim daha pek çoğu var.” dedi.