‘Pozitif psikoloji’nin çocuk gelişimine faydaları

Her insanın kendi potansiyelini keşfederek daha bereketli olması, hayattan neşe alması, yaşamda karşılaştığı güçlükler karşısında mukavemetli olması için maharet kazanmasını amaçlayan pozitif psikoloji uygulamaları çocuk gelişiminde de ehemmiyetli katkılar sağlıyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Muayenehane Psikolog Nazende Ceren Yetim tarafından ortaokul çağındaki çocuklara müteveccih reelleştirilen çalışmada; duygusal akılda % 20, problem çözmede % 15, kendilerine güvende % 12, yaşam doyumunda ise % 15 oranında çoğalış görüldü.

Pozitif psikoloji, yalnızca erişkinlerde değil çocuklarda da duygusal akıl ve yaşam doyumlarını yükseltiyor. Uzman Muayenehane Psikolog Nazende Ceren Yetim tarafından 10-12 yaş arasındaki çocuklar üzerinde yapılan bir çalışma da bu fikri destekliyor.

Avrupa Pozitif Psikoloji Kongresi’nde de paylaşılan çalışma için yaş, cinsiyet ve sosyoekonomik seviyeleri eş çocuklardan iki grup oluşturuldu. 5 ay süren çalışma süresince bir gruba hakimiyet grubu rastgele bir müdahale yapılmazken, öteki gruba deney grubu pozitif psikoloji çalışmaları uygulandı.

Çalışma evveli ve sonrasında her iki gruba uygulanan “Çok Ebatlı Talebe Yaşam Doyum Ölçeği”, “Çocuklar İçin Problem Çözme Stoku” ve “Bar-On Duygusal Akıl Ölçeği”nde etkileyici neticeler elde edildi.

Uygulamaya katılmayanlar tükenmişlik yaşadı

Deney grubundaki çocukların duygusal zekasında %20, problem çözme kabiliyetlerinde %15, kendilerine güvende %12, yaşam doyumlarında ise %15 oranında çoğalış oldu. Buna rağmen hiç çalışmaya katılmamış çocukların duygusal zekalarında, yaşam doyumlarında ve kendilerine güvenlerinde %2, problem çözme kabiliyetlerinde ise %12 eksilme görüldü.

Çalışmaya katılmayan çocuklarda neden eksilme yaşandığını Uzm. Klnk. Psk. Yetim şöyle açıkladı: “Zira bu çocuklar TEOG’a hazırlanıyordu ve ehemmiyetli bir stres altındaydı. Dolayısıyla da çalışma vaktince geçen zamanda bir tükenmişlik yaşadılar. Bu sebeple deney grubu kuvvetlenirken, onların mukavemetleri de bu etmenlerin tesiriyle eksilme gösterdi.”

Uzm. Klnk. Psk.Yetim, çalışmada özellikle psikolojik meseleyi olmayan çocukların seçildiğini belirterek, “Mümkün bir psikolojik mesele yokken de yaşam doyumlarının, duygusal zihinlerinin çoğalıp çoğalmadığını ölçmek istedik. Ortaokul çocuklarıyla çalışma nedenimiz ise yaşamlarında TEOG gibi bir stres etmeni olmasıydı. Başka Bir Deyişle muhakkak bir stres etkenine karşı meseleyi olmayan çocukların baş etme kabiliyeti kazanıp kazanmadıklarını değerlendirdik” dedi. Uzm. Klnk. Psk.Yetim, deney grubuyla yapılan çalışmanın 12 seanstan oluştuğunu aktararak, yapılanları ise şöyle özetledi: “Çocuklar, bazı seanslarda ekip oyunları oynadılar, birbirlerine nasıl bir birey olduklarıyla alakalı pozitif geribildirimler verdiler ve yapıcı tenkitlerde bulundular. Bazı seanslarda ise kolaj çalışması yaptılar. Seanslar arasında ise reel hayatta uygulayabilecekleri ödevler yaptılar.”

Çocukların otantik mutlulukları arkasıydı

Çalışma neticesinde çocukların duygularını ifade etme ve başkalarının duygularını anlama yeteneğinin büyüdüğünü belirten Uzm. Klnk. Psk.Yetim, yaşanan öteki tesirleri de şöyle sıraladı:

“Ayrıca kaygı, hiddet gibi idaremesi oranla güç duygularına idareyebildiler. Aile ve dostlarıyla daha sarih ve yakın ilişkiler kurmaya başladılar. Bu neticeler, çocukların duygusal aklının çoğaldığını gösterdi. Çocukların yaşam doyumları da arkasıydı başka bir deyişle hayattan daha fazla zevk almaya, sıradan geçen bir günün sonunda dahi daha mutlu sezmeye başladılar. Pozitif giden şeyleri daha fazla fark etmeye, olumsuz giden şeylerle alakalı da daha fazla çözüm üretmeye başladılar. Böylece özgüvenleri arkasıydı. Buna pozitif psikolojide otantik mutluluk ya da iyi olma denir. Çalışma neticesinde çocukların otantik mutlulukları arkasıydı, zaman yönetimi kabiliyeti kazandı. TEOG’a hazırlanıyorlardı. Hem ders çalışıp hem kendilerine zaman ayırmayı bildiler. Bu arada değişik hobiler de kazandılar. Misalin bir çocuk Göktürkçe yazı yazmayı bildi. Bir tanesi şiir yazmaya başladı. Bilgisayarda reyin oynama müddetleri eksildi. En ehemmiyetlisi de bunu kendi kendilerine yapmalarıydı. Zira kendini reel hayatta işe verim paydan çocuk, sanal ödül mekanizmalarına oyunla seviye sıçramak gibi lüzum dinlemiyor. Teknolojiyi daha faydalı şeyler için kullanmaya başladılar. Misalin whatsApp’tan kendilerine pozitif psikoloji grubu kurdular. Bu gruptan haberleşip beraber bisiklete bindiler ve basketbol oynadılar. Birbirlerine doğum günü sürprizleri organize ettiler. Kısaca çok doğrultulu olmaya başladılar.”

Değişikliklere tahammül etme maharetini geliştiriyor

Türkiye’de pozitif psikoloji grup çalışmalarının yeni yeni uygulandığına dikkat toplayan Uz. Klnk. Psk. Nazende Ceren Yetim, bu alanla alakalı ise şu bilgileri verdi:

“Pozitif psikoloji, her insanın kendi potansiyelini ortaya koyarak hem kendisi, hem sosyal etraf için bereketli bir fert olmasını niyetler. Her ferdin birbirinden değişik olması insanın tabiatında var olan bir şeydir ve cemiyet için faydalıdır. Böylece bireyler yaratıcı, çok doğrultulu, renkli fertler haline kazançken değişikliklere tahammül etme kabiliyeti geliştirir. Ayrıca pozitif psikolojiyle başımıza gelen acı tecrübeleri daha iyi göğüsleriz. Zira bu sayede olumsuz bir vaziyet olduğunda, bununla baş edebilecek pozitif istikametlerimizi kullanacak elastikliği kazanmışızdır. Kötümserliğe kapılmak yerine, makûs tecrübeleri hayatın natürel bir parçası olarak görürüz. Çözüm alternatiflerimiz olduğunu öğreniriz. Pozitif duyguları fark etmek, olumsuz duyguları fark etmekten daha güçtür. İşler yolunda gidiyorken bunu kendimize andırdırmak ayrı bir maharet gerektirir. Mutlu olma ya da iyi olma kabiliyeti. Pozitif psikoloji, bu mevzuda çokça araştırmalar yapılan ve insanların yaşam niteliklerini çoğaldırdığı ispatlanan yeni bir alandır.”