Baş ağrısının sebepleri ve rehabilitasyon usulleri

Küçükten büyüğe, gençten yaşlıya herkesin zaman zaman baş ağrısı şikayeti olur. Migren gibi kronik hastalığı olanlar için ise baş ağrısı hayatı kabusa çevirir. Oysa bazı ayrıntılara dikkat etkeniz, baş ağrılarıyla baş etmenizde büyük fayda sağlar.

Kumpaslı yaşam, beslenme, uyku, aerobik egzersiz, masaj, yoga, kafein, omega-3, B2 vitamini ve magnezyum baş ağrılarına iyi kazanç. Doğum hakimiyet hapları, kırmızı şarap, daha önceki kaşar, işlenmiş şarküteri ve narenciye mahsulleri ise migreni tetikler.

Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Kavaklıdere Sağlık Kurumu Nöroloji Kısmı Prof. Dr. Kamil Kadir Topalkara; yarıyıl yarıyıl herkesin meseleyi olabilen baş ağrılarının sebeplerini, rehabilitasyon yollarını ve korunma yollarını anlattı.

Baş ağrısının sebepleri ve rehabilitasyon usulleri

– Baş ağrısı, baş ve boyun bölgesinde bulunan ağrıya duyarlı yapıların farklı sebeplerle irritasyonu neticeyi sezilen ağrıdır. Ağrı; zonklayıcı, baskı biçiminde, sızlayıcı, patlayıcı, sıkıştırıcı, şimşek çakması gibi farklı tiplerde olabilir. Baş ağrısının bu özellikleri bize tanıda dayanakçı olur.

– Baş ağrıları iki ana gruba dağılır: Primer baş ağrıları; migren, gerilim baş ağrısı ve küme baş ağrıları… Sekonder baş ağrıları ise enfeksiyon, ur, kanama, hipertansiyon, dev hücreli arterit, glokom gibi sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan ağrılardır.

– Primer baş ağrılarının sebebi kesin olarak öğrenilmiyor. Migrenin damarlardaki genişlemeden kaynaklandığı düşünülse de ağrıyı başlatan neden net ortaya konulamıyor. Sekonder baş ağrılarının ise hepsinde altta uyuyan bir neden bulunuyor. Kafada bulunan ağrıya duyarlı yapıları etkileyen her türlü neden enfeksiyon, kanama ya da kitle gibi sekonder ağrıları başlatabiliyor.

Hayat niteliği düşüyor

– Primer baş ağrılarında, ağrılar sıklıkla tekerrürler ve kronik olur. Hayati risk yaratmaz ancak iş eforu kaybına ve hayat niteliğinde bozulmaya neden olur. Bu hastalarda genelde ileri muayenelere gerek yoktur.

– Özellikle ileri yaşlarda 45-50 yaş üstü yeni başlayan baş ağrılarında ise daha çok sekonder baş ağrısı olabileceği düşünülmeli ve bu olgularda görüntüleme usulleri ile ileri tahliller yapılmalı. Ayrıca daha evvelden migren gibi primer bir baş ağrısı tanısı olan hastada, ağrının kişiliğinin değişmesi ile beraber sekonder bir baş ağrısının tabloya her zaman ilave edilebileceği unutulmamalı.

– Sekonder baş ağrılarında uygun muayeneler ile neden tespit etilip rehabilitasyon edilmezse, hayati risk veya kalıcı zarar olabilir. Misalin; beyin çeperlerinin enfeksiyonu, beyin çeperleri arasına veya beyin dokusu içine kanama ya da beyin uru vefat veya felç büyümesine; dev hücreli arterit ise erken yarıyılda tanı konamazsa tek veya iki taraflı görme kaybı gibi ağır neticelere yol açabilir.

Baş ağrısının tipine göre rehabilitasyon

– Primer baş ağrılarında, ağrı sıklığına göre akut rehabilitasyon ağrıyı geçirmeye müteveccih veya profilaktik rehabilitasyonlar ağrı hücumlarını seyrekleştirmek ve şiddetini eksiltmeye müteveccih uygulanır.

– Akut hücum rehabilitasyonunda; değişik ağrı kesiciler oral, dil altı, damardan verilen preparatlar ve maske ile verilen oksijen rehabilitasyonu alternatifleri vardır.

– Profilaktik rehabilitasyonlarda, oral preparatlar alternatifinde, antiepileptikler, antihipertansifler, antidepresanlar kullanılabilir. Kronik migrende ve fazla ilaç kullanımına bağlı kronik günlük baş ağrısı olan seçilmiş olaylarda ise botulinum zehirli maddeyi uygulanabilir.

Migrene karşı botulinum zehirli madde

– Migren tanısı olan hastada; profilaktik öteki rehabilitasyonları almasına karşın, bir ayda 15 günden fazla baş ağrısı oluyorsa, kronik migren olduğu düşünülüp “Botulinum Zehirli Madde” rehabilitasyonu tasarlanabilir.

– Sekonder baş ağrılarında ise neden tespit etilip buna müteveccih rehabilitasyon yapılmalı. Enfeksiyon ise uygun antibiyotik, kanama ise buna müteveccih rehabilitasyonlar, tansiyon düşürücü rehabilitasyonlar, ur gibi yer kaplayıcı lezyonlarda ur çıkarılması, kafa içi tazyik çoğalışına neden olan gidişatlarda bu tazyiki düşürmeye müteveccih rehabilitasyonlar, bağ dokusu hastalıklarında uzun süreli immün sistem baskılayıcı rehabilitasyonlar önerilir.

Salam ve sosis migreni tetikleyebilir

– Primer baş ağrılarından migrene karşı korunmak için bazı tedbirler alınabilir. Kumpaslı yaşam, kumpaslı beslenme ve uyku, aç kalmama, ağrıyı tetikleyebilecek yiyeceklerden sakınma kırmızı şarap, daha önceki kaşar, işlenmiş şarküteri mahsulleri, narenciye mahsulleri, monosodyum glutamat kapsayan gıdalar gibi, stresten sakınma bu tedbirler arasında yer alır. Ayrıca bayanlarda, doğum hakimiyet hapları gibi hormon kapsayan ilaçlar migren baş ağrısını tetikleyebilir.

Yoga ve kahve baş ağrıdene iyi kazanç

Kumpaslı yaşam, aerobik egzersizler, masaj, yoga, kafein kahve omega-3 yağ asitleri, B2 vitamini, magnezyum özellikle menstrüel migrende baş ağrılarına iyi kazanç.