Kalp krizini tetikleyen 9 neden

Günümüzde her 7 şahıstan 1’i kalp kriziyle karşı karşıya. Üstelik artık bu meseleden gençler de kısmetini alıyor; ekonomik büyüme neticeyi fazla beslenme ve sigara tüketiminin çoğalması sebebiyle gençlerde de kalp krizi sıklığı gün geçtikçe çoğalıyor. Bu iç karartan tablonun yanı gizeme, gülümseyen neticeler de var: Kalp krizi gerçeğinde yaşam alışkanlıklarında alınabilecek tedbirlerle yüzde 70-80 oranında önlenebiliyor. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İlke Sipahi, kalp krizine yol açan sebeplere ve bu sebepleri ortadan kaldırmak için yapılabileceklere dikkat çekti.

Sigara

Her ne kadar klişe gibi gözükse de bazı asıllar hiç değişmiyor; o da sigaranın kalp krizi tehlikesini misliyle çoğaldırdığı. Araştırmalar gösteriyor ki sigara kalp krizini erkeklerde de kadınlarda da takribî 3 kat arttırıyor. Üstelik sigara yalnızca kalp krizi tehlikesini çoğaldırmayıp, akciğer hastalıkları ve gırtlak ile mesane kanserlerinin yanı gizeme bir hayli kanser çeşidinin de tehlikesini üzgün olarak arttırıyor. Sigara içiyorsanız, bu hasarlı alışkanlığınızı bir an evvel vazgeçin.

Yüksek kolesterol

Her ne kadar kolesterolün kalp krizine yol açıp açmadığı mevzusunda münazaralar sürüyor olsa da Sipahi, bilim dünyasında böyle bir kavganın söz mevzusu olmadığını söylüyor. Makûs mizaçlı kolesterol olan LDL-kolesterol ne kadar yüksekse kalp krizi tehlikeyi o kadar yüksek oluyor. Öte yandan iyi mizaçlı HDL-kolesterol seviyesi de ne kadar yüksekse kalp krizi tehlikeyi o kadar düşüyor. Ancak kolesterol seviyelerimiz yalnızca perhizden etkilenmiyor. Genetik etkenler de çok ehemmiyetli. Perhiz yeterli olmadığında ”statin” grubu kolesterol ilaçları kriz tehlikesini münazarasız olarak apaçık eksiltiyor.

Kolesterolu azatlan gıdalar

Kolesterolü eksiltmek için sakatattan, kalamar, midye, karides gibi kabuklu deniz hayvanlarından, kırmızı et, sucuk, salam, sosisten, kızartmalardan, kaymak, krema, mayonez gibi yağlı yiyeceklerden uzak durmak gerekiyor. Öte yandan fındık, ceviz ve yer fıstığı gibi kuruyemişler kolesterol seviyesinde mütevazı olarak bazı düzelmeler sağlayabiliyor.

Diyabet

Diyabet kalp krizinin çok ehemmiyetli bir sebebi. Diyabet hastaları en sık kalp krizi sebebiyle yaşamını kaybediyor. Öyle ki kalp krizinden vefat oranı tip 1 diyabetlilerde 3-10 kat, tip 2 diyabetlilerde erkekse 2, kadın ise 4 kat çoğalıyor. Bunun sebebi ise diyabetin damar duvarının elastikliğini bozması, kanda pıhtılaşmayı artırması ve damar iç yüzeyindeki hücre zararını basitleştirmesi. Prof. Sipahi “Ne Yazık Ki son senelerde hastalar çok yiyip-az hareket etmeyi, ‘insülin mukavemeti’ diye yumuşatarak ifade etmeyi seçim ediyor. Adına ne dersek diyelim oburluk ve hareketsizlik diyabet hastalığına yol açıp kalp krizi tehlikesini arttırıyor” biçiminde konuştu.

Yüksek tansiyon

Tazyiki de kalp krizinin tehlike etkenlerinden. Öyle ki kalp krizi tehlikesini göreceli olarak takribî yüzde 50 oranını çoğaldırıyor. Üstelik yalnızca kalp krizi tehlikesini değil, inme ve kalp beceriksizliği tehlikesini de çok apaçık olarak yükseltiyor. Yüksek tansiyon hastası olmamanın en tesirli yolu ise tuz tüketimini eksiltip kumpaslı egzersiz yapmak.

İlerleyen yaş

Kalp krizi gençlerde de görülüyor ancak tehlike, artan yaşla birlikte yükseliyor. “Öte yandan kalp krizinin gençlerde daha ölümcül olduğu doğrultusundaki kanı da doğru değil” diyen Prof. Sipahi sözlerine şöyle devam ediyor: “Araştırmalar yaşlılarda kalp krizi sonrası vefat oranlarının gençlere mukayeseyle kat be kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Ancak bu demek değildir ki genç kalp krizi hastalarının tamamı kalp krizinden sağ kurtuluyor.”

Erkek olmak

Kalp krizi mevzusunda erkekler kadınlara göre daha bahtsız. Kalp krizi tehlikeyi açısından kadınların takribî 10 senelik bir avantajı söz mevzusu. Başka Bir Deyişle 50 yaşında bir erkeğin tehlikeyi takribî 60 yaşında bir kadınınki kadar. Buna neden olarak da kadınlardaki östrojen hormonunun gözetici tesiri gösteriliyor. Dolayısıyla erkeklerin değiştirebilecekleri tehlike etkenlerine, başka bir deyişle sigara, kolesterol, şeker ve tansiyona daha da erken dikkat etmeye başlamaları gerekiyor.

Obezite

Obezite damarlarda erken ihtiyarlama ve işlev bozukluğunun yanı gizeme sertleşmeye ve kalp krizine yol açıyor. Kalp krizine karbonhidrat ve lipid metabolizmalarını bozarak neden oluyor. Dr. Sipahi erkeklerde bel etrafı 102 cm’yi kadınlarda 88 cm’yi geçtiğinde tehlikenin çoğaldığını belirtiyor: “Ancak obezite kalp krizi açısından minör bir tehlike etkeni olarak kabul ediliyor, başka bir deyişle şayet eşlik eden diyabet, tansiyon, kolesterol bozukluğu yoksa kalp krizi tehlikesini göreceli olarak yalnızca yüzde 10-20 oranını çoğaldırıyor.”

Aile hikayesi

Özellikle 1. derece yakınlarda genç yaşlarda misalin babada veya erkek kardeşte 55 yaşından evvel, annede veya kız kardeşte 65 yaşından evvel kalp hastalığı hikayesi olması, bireyin tehlikesini arttırıyor. Ancak ferdin kolesterol seviyeleri ideal seviyede ise aile hikayesi olmasına karşın tehlikenin gerçeğinde ehemmiyetli derecede çoğalmadığı öğreniliyor.

Kanda bazı maddelerin yüksek olması

Şeker ve kolesterol seviyeleri kadar ehemmiyetli olmasa da, kanda bazı maddelerin yüksekliğinin kalp krizi tehlikeyi ile ilişkili olabileceği iddia ediliyor. Bunlar arasında karaciğerden üretilen ve cerahat göstergesi olan C-reaktif protein, bir kan yağı-proteini olan lipoprotein a, bir amino asit olan homosistein, bir pıhtılaşma etkeni olan fibrinojen bulunuyor.

Bu tehlike etkenlerine dikkat

Prof. Dr. İlke Sipahi kalp krizine yol açan öbür etkenleri de şöyle sıralıyor: “Böbrek yetmezliği, özellikle hipertansiyona yol açarak kalp krizi tehlikesini arttırıyor. Bunun yanı gizeme gut hastalığı, romatizmal-iltihabi hastalıklar, AIDS hastalığı, fazla içki tüketimi, bazı ağrı kesiciler, kadınlarda doğum hakimiyet hapları ve bazı menopoz sonrası hormon ilaçlarının kullanımı da kalp krizi tehlikesini yükseltebiliyor.”