Kemoterapi sonrası mide bulantısı için ihtiyatlar

Kemoterapi kanser hücrelerini yıkım eden, sihrime ve artmasını yasaklayan kanser ilaçları kullanılarak yapılan rehabilitasyondur ve rehabilitasyonda kullanılan ilaçlar ur hücrelerine hasar verirken, bedenin banal hücrelerini de tesirler. Kemoterapiden en çok etkilenen banal beden hücreleri kemik iliği hücreleri beyaz küre, kırmızı küre ve trombositler, mide-bağırsak sistemini kaplayan hücreler ve saç kökü hücreleri gibi en süratli ayrılınan hücrelerdir. Bu sebeple en sık tesadüfülen yan tesirler bulantı, kusma, bitkinlik ve saç dökülmesidir. Her insanın kendine özgü değişik yapısı nedeniyle, kemoterapi sırasında görülebilecek yan tesirlerin herkeste aynı biçimde olmayabileceğini ya da hiç görülmeyebileceğini de unutmamak gerektiğini söyleyen Liv Hospital Medikal Onkoloji Uzmanı Yrd Doç. Dr. Meltem Selam Topalgökçeli kemoterapide görülebilecek bulantı ve kusma için alınabilecek tedbirleri anlattı.

İşte alınancak ihtiyatlar

– Günde 3 yerine öğün rakamını 5-6’ya çıkartarak az ve sık aralıklarla beslenin.

– Sıcak gıdaların kokusu bulantı hissini artırabileceği için, soğuk besinleri seçim edin. Sandviç, peynir, yağsız tost, hububatlar, tatlılar gibi oda sıcaklığında veya soğuk servis yapılabilen yiyecekleri seçim edin.

– Bulantıyı eksiltmek için akışkan ve yumuşak bir perhiz uygulayın. Elma suyu, meyve suları, çay, kola, limonata gibi akışkanlar ile püre, şerbet, kraker, tost ve peynir gibi besinler genellikle iyi tolere edilir. Ancak bu akışkanlar süratli içildiğinde midede dolgunluk hissi ve bunun neticesinde bulantı-kusmaya neden olabileceğinden akışkanları usulca yudumlayarak için.

– Ağzınızda yara yoksa limon, turşu, katı şekerleme veya limonata gibi ekşi gıda ve meşrubatları deneyin ve kusma sonrası ağzınızı limon suyu ve su karışımı ile çalkalayın. Bulantı hissini artırabileceğinden çok tatlı, yağlı, çok baharatlı ve ağır kokulu besinlerden kaçının. Bulantı hissini başlatabilecek makûs koku, kusan şahıslar yemek yiyen şahıslar ya da yemek pişirilen civarlardan kaçının.

– Bulantınız olduğunda yemek yapma mevzusunda başka birinden dayanak almaya çalışın. Böyle bir şöhretsiniz yoksa kemoterapi almadan evvel muhtelif yemekler hazırlayıp buzdolabında ya da derin dondurucuda gizleyebilir ve kemoterapiden sonra bulantınız olduğu yarıyıllarda ısıtıp yiyebilirsiniz.

– Kemoterapi sırasında ağzınızda oluşacak güzel olmayan, metalik veya ilaç tadını eksiltmeye takviyeci olan, sert veya yumuşak, naneli ve ekşi şekerlemeleri deneyin.

– Yoğun bulantınız olduğunda beğendiğiniz besinlerden sakınmanız, daha sonra bu gıdaya karşı büyüyen tiksintinin önlenmesi açısından ehemmiyetlidir.

– Bulantı ve kusmayı eksiltmek için, sevdiğiniz müzik, televizyon programları, elektronik oyunlar ve kitap okuma gibi uğraşlara yoğunlaşarak bulantı hissinden uzaklaşmaya çalışın.

– Müzikle beraber derin soluk alıp vererek adalelerinizi gevşek vazgeçip hafiflemeyi; fazla bulantı sezdiğiniz yarıyıllarda ise yatmayı deneyin. Sizi yormayacak kadar egzersiz yapabilir, kendinizi bitkin sezmiyorsanız sarih havada yürümeyi sınayabilirsiniz.

– Kumpaslı bir ağız bakımı uygulamanız hem ağızda yara büyümesini önleyecek hem de size gevşetecektir.

– Tam tedbirlere karşın bulantı ve kusmanız oluyorsa rehabilitasyondan 1-2 saat evvel ve rehabilitasyondan 3 saat sonrasına kadar bir şey yemeyin. Rehabilitasyona başlamadan 30 dakika kadar evvel meşrubatınız hafif tatlandırılmış soğuk limonata tat alma duyunuzun değişmemesini sağlar ve bulantıyı önlemeye takviyeci olur.