Soğuklar en çok çocukları ve yaşlıları etkiliyor

20.02.2022
404
Soğuklar en çok çocukları ve yaşlıları etkiliyor

Kış mevsimi, kendine özgü kazalarla da akla geliyor. Kazalarda da doğru ve acil müdahale hayat kurtarıyor. Ancak özellikle soğuk yaralanmaları gidişatında kulaktan dolma bilgilerle yapılan müdahaleler, faydadan çok hasar getirebiliyor. En çok çocuk ve yaşlıları etkileyen soğuk yaralanmalarında neler yapılması gerektiğini Acıbadem Ankara Sağlık Kurumu Acil Servis Mesul Doktoru ve Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Serkan Şener, anlattı.

Soğuk sebebiyle oluşan yaralanmaların çoğu bedenin sarihte kalan yerlerinde veya uzuvlarda oluşuyor. Maruz kalınan ısı, rüzgarın sürati, sıkı kıyafet, kundura ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler, bitkinlik, makûs beslenme, içki ve uyuşturucu kullanımı yaralanmanın şiddetini artıran nedenler arasında sıralanıyor. Kar sporlarının ve dağcılığın yaygınlaşması gibi bir çok neden daha çok soğuk yaralanması oranını artırıyor.

soğuk yaralanmaları

İlk bulgu kızarma ve ağrı

Ten ısısı 25 dereceye düştüğünde doku metabolizması yavaşlıyor. Oksijen eksikliği o bölgelerde mor renkte görünüm siyanoz ortaya çıkarıyor. Donma frosbite ten sıcaklığının – 10 0C kadar düşmesi neticeyi oluşuyor. Reel donma noktasına ulaşmayan soğuklarda ise cilt yanıklarına eş biçimde ödem ve baloncuklar vezikül ve büller alana geliyor. Isı kaybı daha da sürerse donma noktasına gelinirse mat frosbite oluşuyor. Doç. Dr. Şener, soğuk yaralanmalarında ortaya çıkan bulgularla alakalı şu bilgileri verdi: “El, ayak, burun gibi donan bölgelerde evvel kızarma başlıyor ve ağrı büyüyor. Sonrasında ise donan bölge sertleşiyor ve son safhaya gelindiğinde ise his kaybı oluşuyor”.

soğuk yaralanmaları

Soğuk yaralanmalarında ilk müdahale

– Yüzük, saat, bilezik gibi takıları süratle çıkarın.

– Donmuş uzvu aleve, ateşe yakalamayın, donmuş kısımların yine ısıtılması için fazla sıcak suya sokmayın. Duyarlı dokularda daha fazla zarara yol kalemtıraşı için donmuş olan bölgeye masaj yapmayın ve ovmayın.

– Hastayı soğuk ve ıslak etraftan uzaklaştırın. Kuru ve yün bir bezle bu uzvu sarın. Şişmeye karşı, bu uzvu yukarıyada tutun.

– Ayaklarında donma varsa, asla yürütmeyin. Şahıs sedye ya da sırt tahtası ile taşınmasını sağlayın.

– Sıcak ellerinizle ya da soluğunuzla etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışın. Gerekirse sarılın.

– Ambulans çağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesini sağlayın.

soğuk yaralanmaları

Fazla ısı kaybedilirse hipotermi oluşuyor

Uzun süreli olarak soğuk etrafa maruz kalmaktan kaynaklanan hipotermi genellikle yağmur, rüzgâr, kar veya soğuk suya maruz kalma gibi etmenler tarafından tetikleniyor. Çok uzun müddetle soğuğa maruz kalındığında bedenin korunma mekanizması daha fazla ısı kaybedilmesini yasaklamaya çalışıyor. Bunun için titremeyle öteki uzuvların sıcaklığını banal seviyede yakalamaya çalışılıyor. Aynı zamanda cilde olan kan akışı eksildiği için ısı yaratmak üzere hormonlar salgılanmaya başlıyor.

Şayet beden enerjisi tükenmişse ve beden iç ısısı 32 derece altına inmişse hipotermi hayatı tehdit eden ebatlara erişebiliyor. Amerika Birleşik Devletlerinde senede 700 vefatın nedeni olan hipotermi özellikle çocuk ve ileri yaş grubu, aralıksız ve kumpaslı içki harcayanlar, psikiyatrik rahatsızlığı bulunan hastalar ile kolay hareket edemeyen bireylerin hipotermiye karşı daha duyarlı olduklarına dikkat toplayan Doç. Dr. Şener, yaşanabilecek bulgular mevzusunda şunları anlattı: “Şahsın teninde pürüzlenme, kıllarda dikleşme, karıncalanma ve sızlanma ilk şikayetler arasında yer alıyor. Mesele ilerledikçe, tende soğukluk ve solukluk, his kayıpları ve yorgunluk, üşengeçlik hali de yaşanıyor. Hipotermi ilerledikçe uyku hali ve katılaşma gibi bulgular da görülmeye başlıyor”.

soğuk yaralanmaları

Hipotermide ilk müdahale

– Öncelikle donmayı önlemek emeliyle hastaya şekerli sıcak bir şeyler yedirmeye ve içirmeye çalışın.

– Donma riski yaşayan bireye kalın elbiseler giydirin ve üzerini de kalın örtülerle örtün.

– Netlikle yatmamasını sağlayın.

– Bu gidişattaki şahsı ılık odada tutun ve bir müddet sonra odanın sıcaklığını yavaş yavaş çoğaldırın.

– Netlikle ama netlikle şahıs birden sıcak odaya sokmayın.

– Bununla beraber içkili meşrubatlar içirmeyin, kar ile bedeni ovmayın ve masaj yapmayın.

– Ambulans çağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesini sağlayın.

YAZAR BİLGİSİ