Çocuğunuzun üstün zekâlı olup olmadığını nasıl anlarsınız

Üstün zihinli çocukların tespitinde erken teşhisin ehemmiyetli bir yeri vardır. Bu mevzuda en büyük vazife aileye düşmektedir. Peki, anne-babalar olarak hangi özellikleri gözlemlersek çocuğumuzun üstün zihinli olduğu mevzusunda fikir sahibi olabiliriz? Tüm Üstün Akıllılar Derneği TÜZDER Genel Müdürü Tunahan Coşkun, maharetli çocukların sahip olabileceği bazı özellikler hakkında ehemmiyetli bilgiler verdi:

Bu özellikler varsa çocuğunuz üstün zihinli olabilir

– Bebeklikten itibaren fazla hareketlilik.

– Anne-babayı erken tanıma ve gülerek bunu belirli etme.

– Alıngan bir bünyeye sahip olma; yafta, battaniye gibi mahsullere tepkin gösterme.

– Erken konuşmaya başlama; misalin akranları iki sözcüklü tümceleri iki yaşında söyleyebilirken onlar bir yaşında söyleyebilirler.

– Kendi başlarına okumayı bilebilir; ancak yazma mevzusunda bu kadar zaferli olamazlar zira adale gelişimleri aynı süratte devam etmez.

– Kelime hazneleri geniştir; kolay ezberleyip, ezberledikleri şeyleri belleklerinde uzun zaman gizleyebilirler.

– Karşısındaki insanların duygu ve düşüncelerini kolayca varsayım edebilirler.

– Liderlik marifetleri üst seviyededir.

– Rutin işlerden seri bunalırlar ve işleri kendi bildikleri gibi yaparlar.

– Fazla duygusal olabilirler.

– Kendilerinden daha büyük çocuklarla müddet geçirmek isterler.

– Kitaplara ve görme alanındaki nesnelere karşı fazla ilgi duyarlar.

Burada anne-baba ve eğitimcilerin ehemmiyetli bir hususu netlikle sıçramamaları gerekir. Bu özelliklerin bir kısmı klasik zihin seviyesine sahip çocuklarda da görülebilir. O surattan ebeveynler bazen evhamlanabilirler. Mevzubahisi özelliklerin değişik zamanlarda da çocuklar üzerinde görülme olasılığı olabilir. Üstün zihinli çocuklar bu özelliklerin tamamına ya da bir kısmına sahip olabilirler. Burada vermiş olduğumuz özelliklerin bir haylisini çocuklarınızda gözlemliyorsanız kesinlikle bir uzmana danışarak çocuğunuz için yol haritasını oluşturunuz.

Üstün zihinli çocuklara sahip ailelere öneriler

Anne babaların yapması gereken en ehemmiyetli şey onların değişiklerinden değişik olmadığını yalnızca emin özelliklerinin daha fazla büyüdüğünü kabul etmektir. Klasik çocukların sergilemiş olduğu her tutumu üstün çocukların da gösterebileceğini asla unutmamalıyız. Onların lüzumlarını karşılayabilecek civarlar oluşturarak kesinlikle profesyonel bir destek almalıyız. Çocuğumuza balanslı bir yaşam alanı oluşturarak onu tam doğrultulardan büyüyebileceği faalliklere dâhil etmeliyiz.

Üstün çocukların en ehemmiyetli özelliklerinden biri de meraktır. Bazen erişkinler çocuklarının suallerini cevaplamakta zorlanabilirler. Böyle gidişatlarda çocuğa karşı tepkisiz kalmak yerine, çocuklarının lüzumunu karşılayacak başka çözüm yolları bulmalıdırlar. Misalin, kitaplardan, ansiklopedilerden ve uzman bireylerden yararlanmak gibi.

Çocuklarımıza meblağlı bir disiplin uygulamalıyız. Üstün çocuklara üstünlüklerinden dolayı özel ayrıcalıklar tanımamalıyız. Üstün zihinli çocuklar geleceğin bilim adamları, liderleri, yazarları ve fikir adamlarıdır. Böylesine bedelli bir hazine netlikle israf edilmez. Osmanlı’da, Amerika Birleşik Devletlerinde, İngiltere’de, Almanya’da öteki dünya ölçeğinde laf sahibi olmak isteyen ülkelerin eğitim programlarında olduğu gibi bu cins çocukları tespit etmek ve onlar için lüzumlu eğitim civarları oluşturmak ulusal ve manevi duyguları yüksek, aklıselimli insanlar için ehemmiyetli bir görev olarak görülmelidir.

IQ testi yerine ferdi bütüncül tanıma programı

Çocukların gösterdiği bir ekip özellikler onların gelişimleri hakkında bize ciddi bilgiler ortaya koyar. Genel olarak erken konuşma, okuma ve yazmayı bilme, güçlü hafıza, fazla merak ve özel alaka alanlarına sahip olma, üst yaş grupları ile irtibat kurma isteği gibi özellikler bu noktada referans aldığımız bazı özelliklerdir. Bu ifadeleri düşündüğümüzde de anlaşılacağı gibi reel kriter çocuğun özellikle zekâsal performans gerektiren faaliyetlerinde akranlarından ciddi bir değişiklik göstermesidir. Genel gözlemler ehemmiyetli bilgileri görmemizi sağlar ancak net tespitin yapılabilmesi için mevzusunda uzman bir psikolog/psikolojik danışman ile bir zihin testi çalışması yapılması ve çocuğu gözlemlemesi gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi lüzumlu olan bazı kriterler bulunmaktadır:

Yapılan testten temennimiz çocuğu üstün zihinli/parlak zihinli/klasik zihinli gibi kavramlarla etiketlemek netlikle olmamalı. Temennimiz, çocuğu tanımak onun gelişmiş ve büyümemiş alanlarını görüp lüzumlu önlemleri almak büyümemiş alanları desteklemek, beceri alanlarını parlatmak olmalıdır. Olası olduğunca akıl testini çocuğun gündeminden uzak yakalamak: Gireceği çalışmayı akıl testi olarak değil de bir hocasının onunla tanışmak, onu daha iyi tanıyabilmek için yaptığı bir çalışma olarak görmesini sağlamak.