Diz ağrılarını önemsememe etmeyin

Eklemdeki rahatsızlıklar ilgisizliğe geldiğinde, dizdeki zarar çoğalabiliyor. Bu sebeple diz rahatsızlıklarını öğrenmek ve hekime müracaat etmeyi ertelememek, sıhhatimiz açısından büyük ehemmiyet taşıyor. Menisküs ya da bağ dokusu meseleleri başta olmak üzere diz rahatsızlıkları yaşayanların atletik etkinlikleri rahatlatmaları gerektiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir, “Yoğun fiziksel etkinlik gerektiren bir iş söz mevzusuysa, işyeri doktoruyla görüşülerek zorunlu ihtiyatlar alınmalı” diyerek diz rahatsızlıklarına ait ehemmiyetli açıklamalarda bulundu.

Diz ağrıları, yaş gruplarına göre değişik sebeplerle ortaya çıkıyor. İş ve atletik etkinlik vaziyeti de tesirli etmenler arasında. Bazı diz rahatsızlıkları acil cerrahi müdahaleye lüzum dinlerken, bazı rahatsızlıklar uzun vakte dağılan ve rehabilitasyon gerektiren bir rehabilitasyon süreci gerektiriyor. En çok öğrenilen rahatsızlığı menüsküs olsa da dizde oluşabilecek meseleler bununla hudutlu kalmıyor. Diz ağrılarının önemsememe edilmemesi gerektiğini belirten Op. Dr. Taner Özdemir, “Şayet dizinizde bir darbe neticesinde şişlik, hareket kısıtlanması oluşmuşsa, yürürken dizinizde anormal bir vaziyet seziyorsanız, dizde kilitlenme ya da ‘boşa gitme’ gidişatı varsa kesinlikle hekime müracaat etmelisiniz. Dizdeki şişliğe, şişen bölgede ısınma ve yüksek ateş eşlik ediyorsa, acil cerrahi müdahale gerektiren bir vaziyet söz mevzusu olabilir ve hemen hekime gitmek gerekir” biçiminde konuştu.

Atletik etkinlik diz ağrıdene neden olabilir

Diz ağrılarının sebeplerinin öncelikle yaş, iş grupları ve atletik etkinlik yoğunluğuna göre değişiklik gösterdiğine dikkat toplayan Op. Dr. Taner Özdemir, “Ağrılar; dizin etkinlikler neticesinde yaralanması, muhtelif sebeplerle oluşan mekanik problemler ya da artrit hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir. Bunların dışında, ender olarak görülen bazı anormallikler de diz ağrılarına neden olabiliyor” diye konuştu.

Diz kapağının bütün ortada olmaması da ağrıya neden olabiliyor

Diz kapağının, anatomik olarak olması gereken yerin dizin bütün ortası olduğunu söyleyen Op. Dr. Taner Özdemir, “Bazı sebeplerle diz kapağı bütün ortada olmayabiliyor. İlk bakışta pek ehemmiyetli bir mesele olarak görülmese de bu anomaliye sahip olanların muhtelif diz rahatsızlıkları hayata tehlikeyi daha yüksek. Diz kapağındaki ağrıların bir kısmının sebebi genellikle bu anomalidir. Diz kapağınız dizinizin bütün ortasında değilse, bir yüklenme anında diz kapağının yana kayması, kayarken kıkırdakta yaralanma oluşması gibi tehlikeler oluşur. Diz kapağının hemen altında bulunan kıkırdakla anormal biçimde sürtünmeler olur. Bu anormal sürtünme osteoartrit, ulus arasında öğrenilen adıyla kireçlenmeye neden olur” ifadelerini kullandı.

Spor yaparken dize fazla yüklenilmemeli

Spor yapmanın sıhhatimiz için son derece zorunlu olduğunu dile getiren Op. Dr. Taner Özdemir ancak yoğun atletik faaliyet ve fazla yüklenmenin muhtelif rahatsızlıklara, hatta bazen geriye dönüşü olmayan zararlara neden olabileceğini vurguladı. Op. Dr. Özdemir “Diz bağlarındaki yaralanmalar ve menisküs yırtıklarının ulus arasında “sporcu hastalığı” olarak öğrenilmesinin sebebi de bu. Diz bağlarının yaralanması, genel söylemiyle ‘ön çapraz bağ yaralanması’ oldukça sık tesadüfülen bir vaziyet. Genellikle atletik etkinlikler sırasında ya da ağır iş neticesinde alana geliyor. Menisküs de yoğun spor yapanlarda ve çalışırken kesintisiz diz çökenlerde daha çok görülüyor. Sporcular bunların dışında, dizin açılması işlevini sağlayan patella tendonunda yaralanma tehlikesine karşı da dikkatli olmalı. Özellikle çocuklar söz mevzusu olduğunda, dikkat ve hassasiyetin dozajını artırmakta fayda var. Spor yaparken fazla yüklenmenin özellikle çocuklar açısından riski var. Çocuklar spor yaparken fazla yüklenme sebebiyle dizde muhtelif rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Çocuklarda kemikler ve epifiz kıkırdaklar çok yumuşaktır. Fazla yüklenme, dizin ön kısmındaki yumuşak kıkırdak parçasının yaralanmasına, muhtelif rahatsızlıklar oluşmasına neden olabilir” açıklamasında bulundu.

Dizde enfeksiyona dikkat

Diz ağrısı sebeplerinden birinin de enfeksiyonlar olduğuna değinen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Taner Özdemir sözlerini şöyle bitirdi: “Dizin iç kısmında ‘sinovya’ ismi verilen bir çeper bulunuyor. Bu çeper, eklemin daha rahat hareket etmesini sağlayan bir akışkan salgılar. Sinovyada mikrobik sebeplerle enfeksiyon oluşabilir ve bu vaziyet çok riskli bir diz rahatsızlığıdır. Septik artrit ismi verilen bu hastalık, acil cerrahi müdahale gerektiriyor. Peki, septik artritin bulguları neler? Rastgele bir darbe olmamasına karşın, dizde fazla şişlik ve şişen bölgede ısı çoğalışıyla beraber, hastada yüksek ateş kollanıyorsa acil olarak hekime müracaat etmek gerekir. Septik artrit, acil müdahale edilmemesi vaziyetinde, kıkırdakta yaralanmaya ve sonrasında kireçlenmeye neden oluyor. Sinovya çeperinde romatoid artrit rahatsızlığının oluşması vaziyetinde ise çeper kalınlaşarak daha fazla akışkan üretiyor. Bu rahatsızlığın rehabilitasyonunu romatoloji uzmanları reelleştiriyor.”

Bazı terimler

Diz kilitlenmesi: Diz ekleminin çalışamaz hale gelmesi ve sabit bir konumda kalması. Menisküs yırtığı, kıkırdak yaralanması başta olmak üzere bir hayli nedeni olabilir.

Dizin boşa gitmesi: Yürürken ya da koşarken dizde anormal hareket hali sezilmesidir. Bağ yaralanması bulgusudur.

Bursit: Dizdeki “bursa” ismi verilen minik yastıkçıkların iritasyon sebebiyle şişmesi ve ağrıya neden olması. Bu minik yastıklar dizimizi darbelere karşı gözetiyor. Genellikle, işi gereği kesintisiz diz çökmek zorunda olan bireylerde görülüyor.

Diz ağrılarında ilkyardım

Şayet dizinizde bir şişlik ve ağrı varsa;

– Buz uygulayın, böylece ağrıyı ve ödemi eksiltirsiniz.
– Uzanın ve ayağınızın altına bir destek yerleştirin.
– Çok sıkı olmamak kaydıyla, sargıyla sarın.

Dizde sıklıkla tesadüfülen meseleler

Çocuklarda: Çocuklarda sıklıkla; fazla zorlanmadan, spor yüklenmesinden kaynaklı meseleler yaşanıyor. Diz bölgesindeki adale iskelet sistemi urlarına da daha çok çocuklarda tesadüfülüyor.

Gençlerde: Gençlerde sıklıkla; atletik etkinlik ya da iş gereği zorlanmadan kaynaklanan ağrılar görülüyor.

Yaşlılarda: Yaşlılarda sıklıkla; osteoartrit ya da romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklardan kaynaklanan meseleler oluşuyor.

Bir doğru, bir yanlış

Doğru: Atletik etkinlik tercihinde muhtemelse yüzmeyi seçim etmek. Değilse, hafif tempolu koşu. Koşular için; meyilsiz, engebesiz tartan tabanları seçmek ve kesinlikle koşu pabuçları giymek.

Yanlış: Asfalt ya da beton tabanda, çok engebeli arazilerde koşu ve eşi sporlar yapmak. Spor evveli ısınma ve germe egzersizleri yapmamak. Ani ve fazla yüklenme yapmak.