İlaçla geçmeyen adet kanamalarına dikkat

En çok faize çağında 20-45 yaş arası kadınlarda görülen endometriozis; ağrı kesicilere yanıt vermeyen ağrılı adet kanaması olarak başlayıp, ilişkide ağrı ve kısırlığa giden kadının yaşam niteliğini bozan kronik bir hastalıktır.

Medicana Bahçelievler Sağlık Kurumu Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Leyla Ercan, endometriozis ile alakalı bilgi verdi.

Rahim içini döşeyen, her ay östrojen ve progesteron hormonlarının tesiri ile kalınlaşıp dökülmek suretiyle kanamaya yol açan endometrium ismi verilen hücrelerin rahim dışındaki uzuvlara yerleşmesine endometriozis denir. En çok yumurtalık, tüpler, karın çeperinde görülmekle beraber bağırsaklar, idrar torbası, mide, akciğer, göz, burun gibi uzuvlara bazen de sezaryen kesi bölgesine yerleştiği görülür. Bu hücreler her ay hormonların tesiriyle kalınlaşıp dökülerek adet kanaması gibi kanama yaptığından dolayı bulunduğu yerde her ay biriken kan zamanla doku zararı ve yapışkanlık yaradılışına yol açar. Bunun neticesinde en çok yumurtalıkta çikolata kistine, tüplerde kapanmaya ve karın çeperiyle rahim, barsak, yumurtalık arasında yapışkanlıklara yol açabilmektedir.

Endometriozis en çok kimlerde akla gelmeli

Erken adet görüp şiddetli adet ağrısı olanlar, tekrarlayan–geçmeyen alt karın ağrısı sürükleyenler, ağrılı cinsel ilişki yaşayanlar, uzun süren bol kanamalı ve ağrılı adet görenler, nedensiz kısırlık şikayeti olanlar da ve anne-abla gibi yakınlarında endometriozis olanlarda endometriozis olabileceği düşünülmelidir.

Endometriozis yerleştiği yere göre bulgu verir

– En sık % 75 tekrarlayan alt karın ağrısı, ağrılı adet görme, cinsel ilişkide ağrı yumurtalık rahmi yerinde yakalayan bağlarda ve karın çeperinde yerleştiğinde

– Kısırlık %25-50 oranında tüplerde tıkanmaya ve yumurtalığı etkileyerek

– Ağrılı, fazla ölçüde ve uzun süren adet kanaması rahimin adaleyi içine yerleşerek: adenomyozis

– Kabızlık-ishal, karın ağrısı bağırsakta, göz ve burun kanaması, kanlı idrar

Endometriozis ilerleyici ve tekrarlayıcı bir rahatsızlık olduğundan sabır ve süreklilik isteyen takip gerektirir. Bireyin şikâyetine, belirti ve bulguların ağırlığına, hastanın temennisine göre medikal rehabilitasyon, tüp bebek ve cerrahi usuller olmak üzere değişen rehabilitasyon alternatifleri değerlendirilir ve uygulanır. Genç yaşlarda ağrı için öncelikle medikal rehabilitasyon seçim edilirken ilerlemiş ağır olaylarda ve doğurganlığını tamamlayanlarda cerrahi rehabilitasyon usulleri seçim edilebilir.

Çikolata kistleri kısırlık nedeni olabilir

Endometriozis yumurtalığa yerleştiğinde her adet yarıyılında oluşan kanamanın tesiri ile oluşan kistlere, içinde birikip yoğunlaşan kanın rengi ve yoğunluğu çikolataya benzediği için çikolata kisti endometrioma ismi verilir. Yumurtalıklarda ki kolay kistler zamanla kendiliğinden geçerken çikolata kisti geçmez tersine giderek gelişir.

Çikolata kisti olan ve kısırlık problemi yaşayanlarda öncelikli rehabilitasyon tüp bebek olmalıdır. Çocuğu olmayanlarda erken ve afaki yapılan operasyonun yumurtlama ve hamile kalma kapasitesini eksilttiği unutulmamalı, ancak başka alternatif kalmadığında cerrahi düşünülmelidir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Leyla Ercan, “Endometriozisin sebepleri hala bütün olarak öğrenilmemekle beraber, adet kanamasının tüpler yolu ile karın boşluğuna ters akması, endometrium hücrelerinin damar yoluyla yayılımı, şahıs bağışıklık sisteminde zayıflık ve genetik gibi pek çok neden düşünülmektedir” dedi.