Dar kanal hastalığını hafife almayın

Genellikle bel fıtığı ve belde oluşacak öteki problemlerle karıştırılan dar kanal hastalığında doğru teşhis ve rehabilitasyonun yapılması hayli ehemmiyet taşıyor. Sıklıkla yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, anlaşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp veya bu hastalığın bulguları arasında yer alıyor.

– Dar kanal hastalığı nedir?

İhtiyarlamanın bir getirisi olarak dejeneratif farklılıklar ileriki senelerde, ana ve yan kanalda daralmaya neden olur. Hem ihtiyarlamanın getirisi hem de fıtık operasyonunun neticeyi olarak omurlar arası disk ve faset eklemin yüksekliği eksildikçe, disk mecbur bulging fıtık yapar, genişlemiş faset eklem ve kalınlaşmış veya zorunlu olarak kıvrılmış ligamentum flavum kanalı daraltır. Yumuşak doku kalınlaşmaları, dar kanalın %40’ından mesuldür. Beli arkaya eğmekle kalınlaşmış ve kıvrılmış ligamentum flavum, kanal içine doğru kıvrıldığı ve faset eklem kireçlendiği için hasta muhtelif rahatsızlıklar sezer ve öne eğilmek zorunda kalır. Spinal kanalın biçimi, sirküler, oval veya yonca yaprağı biçiminde olabilir. Bu biçim değişikliği MRI görüntüsünde oval olması gerektiği temennisine girip kafa karmaşıklığına neden olabilir. Her ne kadar disk yozlaşmayı yaşla beraber başlar denilse de kilo ve ağır iş yapmak darlığa daha çok neden olmaktadır. Ayrıca anlatımlar genellikle ihtiyarlamaya bağlanıyor olsa da nizami olmayan bel kullanımlarından ve operasyon ile disk aralığının daraltılmasından kaynaklanan disk yükseklik kaybı, ana kanalın ve foramenin yan kanal yüksekliğini eksilterek kanalın daralmasına ve asap liflerinin basıya uğramasına neden olabilmektedir. Bel bölgesinde kanalın sıradan ön-arka çapı, 15-25 mm’dir. Basmakalıp bilgi olarak bu çapın, 10-13 mm arasında olmasına izafi stenoz, 10 mm’den az olmasına ise salt stenoz denilmekedir. Ancak bu darlıklara sahip olmasına karşın hiçbir belirti vermeyen fertlerin oranı da az değildir. Her insanın patolojik farklılıklara karşı mukavemeti, geçim sağlama becerileri değişiktir. Bu bakımdan, MRI’da çok az bası görüntüsüyle, kızgın izleyen muayenehane gidişatlar olabildiği gibi, ciddi bası görüntülerine karşın şikayeti olmayan insanlar hayli fazladır. Bu değişiklik bilimsel olarak yeterince açıklanamamaktadır.

– Bulguları nelerdir?

En sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, anlaşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp veya eforsuzluk şikayetleri ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bel ağrısı da sık görülen bir şikayettir. İdrar ve barsak problemleri veya ciddi eforsuzluk gibi nörolojik belirtiler bu hastalarda sık değildir. Öne eğilme, oturma ve uyuma, semptomların hafiflemesine neden olur. Hastalar, öne eğilerek, günlük yaşam içinde kendilerini belirtilerden gözetmeye çalışırlar. Bu hastalar için yokuş çıkmak, araba kullanmak ve bisiklete binmek genelde şikayete neden olmamaktadır.

– Hangi hastalıklarla karıştırılır?

Bu hastalar damar hastalıkları ile karıştırılabilir. Ayrıca, evvelden mevcut olan periferik atardamar tıkayıcı hastalığı, nöropatik hastalıklar, kalça problemleri, multipl skleroz varlığı açısından dikkatlice araştırılmalıdır. Bel fıtığı ve Lomber spondiloz ile karıştırılabilir. Lomber spondiloz bacaklarda ciddi ağrı veya anormal duyunun tespit etilmediği, genellikle bel ağrısıyla izler. Disk yükseklik kaybı, end plate osteofitleri, faset osteofitleri, spondilolistezis ve disk herniyasyonları, foraminal stenoz yapan nedenler arasındadır. Doğumsal cücelerde olduğu gibi cemiyette sıradan bir vaka olarak da karşımıza çıkabilir ve kazanılmış olabilir. Doğumsal olanlarda, pediküller sıradandan daha kısa ve birbirine daha yakındır ve belirtiler daha az ılımlı belirtilerle ve daha erken bir yaş yarıyılında belirti verir. Dejeneratif dar kanalda ise ileri yaşlarda belirtiler görülmekte ve en sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli arkaya eğmekle şikayetler ortaya çıkmaktadır.

– Kimlerde daha çok görülür?

Dejeneratif dar kanala sahip hastalar, 60 yaş ortamında ve Bayanlarda daha çok görülmektedir. En sık L4-L5 seviyesi yakalanmakta ve birkaç seviyede de olabilmektedir.

– Tanısı nasıl konulur?

Lomber dar kanalı olan hastalar, sıklıkla bacak ağrısı şikayeti ile gelmekte olup genellikle, nörojenik kladikasyo her iki bacak veya tek taraflı bacak ağrısı biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Bu hastalar, ağrı, anlaşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp veya eforsuzluk sezebilirler. Nörolojik tetkik sıklıkla klasiktir ve nörolojik farklılıklardan, sıklıkla yan kanal giriş yeri darlığı mesuldür. Tetkik sonrası röntgen, MRI ve BT ile tanı koymak muhtemeldir.

– Rehabilitasyonu nedir?

Operasyon dışı rehabilitasyon daha çok muayenehane deneyime katlanmaktadır. Ağrı kesici rehabilitasyonun iyileşmeye katkısını beklemiyoruz. Özellikle yaşlı ve hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalığı olan hastaların, romatizma ilacı olarak öğrenilen ağrı kesicilerin kullanımıyla oluşabilecek kalp-damar sistemi, böbrek ve mide-barsak tehlikelerinden olabildiğince uzak durmaları öneri edilmektedir.

Fizik rehabilitasyon uygulamaları yanında özellikle fleksiyon temelli egzersiz programına tabi olmaları gerekir. Korse, Epidural steroid enjeksiyonu, Osteopatik Manuel Terapi, Proloterapi, Kuru iğneleme, sabit bisiklet, kaplıca rehabilitasyon alternatifler arasında hastanın hizmetine sunulabilir. Hastaların çoğunluğu cerrahi dışı rehabilitasyonlarla yaşamlarını idame ettirebilir.

Yapılan bilimsel çalışmalar, zorunlu rehabilitasyonlar yapılıp tedbir alınan hastaların kısa ve uzun yarıyıl takiplerde, operasyon dışı rehabilitasyona daha iyi cevap verdiğini göstermiştir. Ancak kesin tanı alıp cerrahi rehabilitasyon görmek zorunda kalan hastaların da daha iyi vaziyete geldikleri tespit etilmiştir. Fıtığın da kanalı daralttığı göz önüne alınacak olursa fıtığın geri çekilmesi halinde kanal darlığı ortada kalkmaktadır. Kemik ve bağ gelişmeleri, bel kayması veya tümöral yaradılışa bağlı dar kanal için kesin tanı konulması halinde operasyon yapılmalı ve bundan sakınılmamalıdır. Uygun hasta tercihi, cerrahi rehabilitasyon ile galibiyet elde faktörün en ehemmiyetli noktasıdır. Hastalarımız cerrahi rehabilitasyon sonrası da zorunlu fizik rehabilitasyon prosedürlerini titizlikle uygulamaya devam etmelidir. Aksi takdirde ilerleyen aylar-seneler içinde yeni meselelerle karşılaşabilmektedirler.