Duyma kaybı sosyal yaşamı olumsuz etkiliyor

Duyma kaybının konuşma, anlama ve bilmeye mani olmaması için erken yarıyılda teşhis ve rehabilitasyon edilmesi büyük ehemmiyet taşıyor. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Ozan Gökdoğan, evvelsinde, duyma kayıplarının şahsın günlük yaşamında ehemmiyetsenmeyen bulgularla ortaya çıkabileceğini belirterek, rehabilitasyon usulleri hakkında bilgi verdi.

Kullanılan ilaçlar duyma kaybına neden olabilir

Duyma kaybı, şahsın dinleme ve dinlediğini anlama fonksiyonlarının azalması olarak belirlenmektedir. Sonradan ortaya çıkan duyma kayıplarına yol açan etkenlerin başında; geçirilen bazı hastalıklar ve kullanılan ilaçlar yer almaktadır. Bu hastalıklardan kimileri; kızamık, kabakulak, muhtelif ateşli hastalıklar ya da enfeksiyon hastalıklarıdır. Bazı antibiyotikler, kemoterapi, tansiyon ilaçları ve aspirin kullanımı duyma kaybını tetikleyebilmektedir. Duyma kaybının sık görülen bir öbür sebebi de hengameye maruz kalmaktır. Çalışma civarlarında ve etrafsel kaynaklarda oluşan hengameler gün geçtikçe cemiyetin duyma sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kulaklıkla müzik dinlemek, trafik gürültüsü, cümbüş yerlerindeki hengameler de duyma kaybına neden olabilecek etkenler arasındadır. İlerleyen yaşla beraber duyma kaybı görülme oranı da çoğalmaktadır. 65- 75 yaş arasındaki her 3 şahıstan 1’inde duyma kaybı saptanmaktadır. 75 yaş üzerinde bu oran %50’ye kadar çıkmaktadır.

Yüksek sesle konuşmak duyma kaybına işaret edebilir

Duyma, zaman içinde yavaş yavaş bozulabilmektedir. Bu gidişat da teşhisin gecikmesine neden olabilir. Duyma kaybının en temel bulguları; söylenilenleri sık yineletmek ve yüksek sesle konuşmaktır. Duyma kaybının erken yarıyılında, çocuk sesi gibi yüksek frekanslı seslerin, “S” ve “F” kapsayan seslerin anlaşılması daha efordur.

Öbür bulgular şu biçimde sıralanabilir:

– Telefon konuşmalarının anlaşılmasında zorlanmak
– Etraf gürültüsü varlığında duymada eforluk sürüklemek
– Birden çok şahsın konuştuğu bir etrafta konuşmayı takip edememek
– İnsanların net konuşmadığını ve mırıldandığını düşünmek
– Sıklıkla karşıdakinin söylediğini yanlış kavramak veya yanlış yanıt vermek
– Söylenilenlerin sıklıkla tekerrür ettirmek
– Televizyon sesinin çok açmak
– Kulaklarda çınlama ve uğultu

Duyma kaybının erken teşhisi oldukça ehemmiyetli

Duyma kaybının erken teşhisi, özellikle yenidoğan ve bebeklik yarıyılında oldukça ehemmiyetlidir. Bu yarıyılda duyma kaybının erken teşhis edilmesi için rutin olarak “yenidoğan duyma taraması programı” uygulanmaktadır. Bu usulle duyma kaybı olan çocuklara ilk 3 ayda tanı konulur ve duyma kaybının aygıt veya implantlarla düzeltilmesi sağlanır. Çocuğun dil ve konuşma gelişimi açısından erken teşhisin çok ehemmiyetli olduğu unutulmamalıdır. Teşhiste yetişkinlerde “odyometri testi” olarak öğrenilen duyma testleri kullanılmaktadır. Klasik odyometri testleri, yetişkinlerde ve geçimli çocuklarda duyma kaybı tanısı için basitçe kullanılabilecek testlerdir. Ufak çocuklarda tanı için “reyin odyometrisi” kullanılmaktadır. Çok ufak bebeklerde ve odyometri testi yapılamayan gidişatlarda BERA testi ile duyma kaybı değerlendirilmektedir.

Rehabilitasyon duyma kaybının tipine ve derecesine göre tanımlanıyor

Duyma kaybının rehabilitasyonsi, duyma kaybının tipine ve derecesine göre tasarlanmaktadır. Mesajım tipi duyma kayıpları; ilaçlar, perhiz farklılıkları ve bazı cerrahi müdahalelerle düzenlenebilmektedir. Sinirsel tip duyma kayıpları ise sıklıkla duyma makineleriyle rehabilitasyon edilmektedir. Duyma kaybı yaşayan her beş şahıstan biri aygıt kullanabilmektedir. Duyma kaybı ile sağlanan ses banal sesten azıcık değişiktir. Hastaya bu vaziyetle alakalı bilgi verilmelidir. Biyonik kulak, sıklıkla çocukluk yarıyılı duyma kayıplarında kullanılsa da son yarıyıllarda yetişkinlerde kullanımı da giderek çoğalmaktadır.

Aile desteği çok ehemmiyetli

Duyma kaybı olan bireylerin yaşama adaptasyonunda aile ve etraf desteği oldukça ehemmiyetlidir. Erken yarıyıl duyma kayıplarında şahsın yaşam alanları bu vaziyete göre tertip edilmelidir. Misalin oturma kumpası, karşılıklı olacak biçimde olmalıdır. Duyma kayıplarında dudak okuma ve mimiklerin etkisi bağlantıyı basitleştirmektedir.

Duyma kaybı yaşayan bir şahısla konuşurken dikkat edilmesi gerekenler:

– Konuşmaya başlamadan evvel etraftaki televizyon, müzik vb. sesler eksiltilmelidir.
– Dikkatin sadece karşıdaki şahsa odaklanması sağlanmalıdır.
– Konuşurken dudak hareketleri görülebilir olmalıdır.
– Haykırmadan ama anlaşılır bir biçimde konuşulmalıdır.