En sık görülen 5 kadın hastalığı ve rehabilitasyonu

Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Cem Baykal anlattı!

Adet kumpassızlıkları

Sebepleri: Faize çağındaki kadınlarda sıhhatli adet sıklığı 21 günden sık, 35 günden seyrek olmamalıdır. Bu hudutların dışındaki adet kumpası anormaldir. Nedeninin tespit etilmesi ve rehabilitasyonla düzenlenmesi gerekir. Çocukluktan ergenliğe geçiş safhasındaki ilk senelerde ve menopoza girme evresinde kumpas bozulur ve bu natüreldir.

Rehabilitasyonu: Altta uyuyan meseleye bağlı olarak hormon tertip edici rehabilitasyonlar ile yapılabildiği gibi daha ciddi meselelerde cerrahi gerekebilir. Günümüzde bu tip meseleler için yaşa göre uygulanabilecek hormonlu spiral ya da birkaç gün kullanmak üzere tasarlanacak ilaç rehabilitasyonları da vardır.

Vajinal akıntılar

Sebepleri: Vajinanın enfeksiyonları bakteriyel ya da mantara bağlı olabilir. Hijyen meseleleri ya da bazen fazla hijyenik olma emelli yanlış uygulamalar, çok dar giysiler dahi enfeksiyonları kolaylaştırabilir.

Rehabilitasyonu: Hap, vajinal fitil, enfeksiyon biçimindeki uygun antibakteriyel ilaçlarla rehabilitasyon edilir. Bazen vajen florasını tertip ederek ‘iyi bakterilerin yerine konması’ yöntemi yeterli olabilir.

Çikolata kistleri endometriozis

Sebepleri: Çikolata kistleri endometriozis rahim içi döşeyerek bulunması gereken doku tipinin olması gereken bölge dışında da olmasıdır. Ağrı ve kısırlığa yol açabilir. Bazen rastgele bir bulgu vermeyebilir. Bu gidişatta hekim hastayı izlemeyi seçim edebilir. Bu değerlendirme tetkik, ultrason ve bazı kan testleri ile olabilir. Hastalığın tanısında tek yöntem karın boşluğunun kamerayla görülmesi ve biyopsi yapılmasıdır. Laparoskopi olarak adlandırılan bu yöntem genel anesteziyle yapılır. Göbek deliğinden 0.5 santimlik bir netten ince bir kamera sisteminin girmesiyle içerinin görüntülenmesi esasından katlanır. Kamera sistemi suratlarca kat geliştirme olanağına sahip olduğu için en minik anormal dokular dahi araştırılabilir ve biyopsi yapılabilir. Bazen laparoskopi yapmadan hekimin elle vajinal tetkiki sırasında ulaştığı belirtilerle de tanı olası olabilir.

Rehabilitasyonu: Rehabilitasyonunda üç ana başlıktan bahsedebiliriz.

İlaçlar: Hormonal rehabilitasyon hormon kapsamayan ilaçlar olarak iki başlıktadır.

Cerrahi rehabilitasyon: Laparoskopi ve laparotomi gibi harekâtları kapsar. Kısaca karın boşluğunun büyük kesi olmadan kamerayla görüntülenmesi ya da sezaryen gibi karın boşluğunun açılmasıyla yapılır.

Destek rehabilitasyonu: Fizyoterapi, psikolojik destek, nebatsal tıp gibi rehabilitasyonları kapsar.

Miyomlar

Sebepleri:

Miyomlar iyi mizaçlı urlardır. Makûs mizaçlı sarkom olma olasılığı yüzde 1’den daha azdır. Sıklıkla 35-45 yaşları arasında görülür. Miyomlar hamilelik sırasında artan östrojen seviyeyi sebebiyle gelişebilir fakat lohusalıkta küçülürler. Bu sebeple hamilelik tasarıyı olan miyomlu hasta, bir an evvel hamile kalmalı ve bebeğini uzun zaman emzirmeli.

Rehabilitasyonu:

Miyomun mesken yerine, verdiği belirtilere, sihrime süratine, hastanın yaşına, yakınmasına, doğum yapıp yapmamasına, hamilelik tasarısına göre karar verilir. Misalin rahimin bütün içine yerleşmiş hamilelik tasarlayan ya da kanaması durmayan hastaya miyom alma işlemi yapılır. Hamilelik temennisi olmayan kanama yapan miyomlar için rahimin alınması önerilir. Kanaması durmayan hastaya hormon rehabilitasyonları, hormonlu spiraller önerilebilir.

Rahim ağzı kanseri

Sebepleri: Rahim ağzında büyüyen makûs mizaçlı bir urdur. Serviks kanseri diye de öğrenilir. Rahim ağzı kanseri için en ehemmiyetli neden HPV virüsüdür. Bu kanser HPV ‘ye tutulmamış kadınlarda büyümez. Ancak kadınlarda bağışıklığı baskılayıcı her türlü gidişat rahim ağzı kanserinin büyüme tehlikesinin artırabilir. Zira bağışıklık düşüklüğü HPV ‘nin kalıcı enfeksiyon geliştirmesine, kansere dönüşmesine yol açabilir. HPV’ nin en ehemmiyetli bulaşma yolu korunmasız cinsel ilişkidir. HPV enfeksiyonu kendiliğinden iyileşmezse bir dizi düzeyden geçerek en sonunda kansere dönüşür. Bu süreç takribî 10-15 sene sürer.

Rehabilitasyonu: Bu kanser cinsi ortaya çıkmadan evvel bu kanserin öncülü olarak ortaya çıkan bazı gidişatlar olabilir. CIN kısaltılmasıyla öğrenilen rahim ağzı kanseri öncülü hastalık grubu, kanserin kendisine göre daha kolay rehabilitasyon edilir. Hastada bu kanser öncülü gidişat tutulmadan gelişimini sürdürür ve kanser haline kazançsa artık operasyon, radyoterapi gibi yöntemlerle rehabilitasyon edilir. Bu sebeple bu kanser cinsini henüz kanser haline gelmeden başlangıç halindeyken tutmak gerekir. Rahim ağzı kanserini kumpaslı tetkik ve smear testi yaptırarak önlemek olasıdır.